EYT’lilere ortalama 8 bin 733 lira maaş bağlanacak
Meclis Plan Bütçe Komisyonu’nda kabul edilen emeklilikte yaşa takılanlarla ilgili kanun teklifinin yürürlüğe girmesinin ardından, EYT’lilere bağlanacak aylık maaşın, ortalama 8 bin 733 lira olacağı açıklandı.
Canan SAKARYA-ANKARA
Meclis Plan Bütçe Komisyonu’nda kabul edilen emeklilikte yaşa takılanlara (EYT) ilişkin kanun teklifi 7 Şubat Salı günü Meclis Genel Kurulu’nda görüşülerek aynı gün kanunlaştırılacak. EYT’liler ilk maaşını mart ayında alacak. EYT’den yararlanmak için 1 milyon 100 bin kişi Sosyal Güvenlik Kurumu’na başvurdu. Borçlanma tutarı 44 milyar liraya ulaştı. Yasanın çıkmasıyla birlikte ilk etapta 2.2 milyon kişi emekli olacak.
Teklifi göre, sigortalı çalışmaya 8 Eylül 1999 ve daha önce başlayan SSK’lılardan 5000–5975 prim gününü, kadınlarda 20, erkeklerde 25 yıl sigortalılık süresini tamamlayanlar yasa yürürlüğe girdiğinde hemen emekli olabilecek. Emekli Sandığı ve BAĞ-KUR’a tabi olanlardan kadınlarda 7200, erkeklerde 9000 prim gününü tamamlayanlar da yasa çıktığında emekliliğe hak kazanacak. Emekli olduktan sonra aynı iş yerinde 10 gün içinde tekrar işe başlayan çalışanlar için yüzde 5 destek primi verilecek. Komisyonda milletvekillerinin sorularını yanıtlayan AK Parti Grup Başkanvekili Mustafa Elitaş, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, 28 Aralık 2022’de EYT’de yaş sınırı olmayacağını açıklamasının ardından borçlanma için 28-29-30- 31 Aralık’ta SGK’ya 1 milyon 100 bin kişinin müracaat ederek borçlanma için tahakkukta bulunduğunu belirterek, “4 gün içinde tahakkuk 44 milyar lira ama tahsilat olmadı. Şubat ayının sonuna doğru ödemelerini gerçekleştirmiş olacaklar” dedi.
Ortalama maaş 8 bin 733 lira
AK Parti Manisa Milletvekili Uğur Aydemir’in, EYT’de aylık bağlama oranlarıyla ilgili verdiği bilgiye göre, ortalama aylık tutar; SSK’dan emekli olacaklar için 7 bin 797 lira, Bağ-Kur’dan emekli olacaklar için 5 bin 811 lira, Emekli Sandığı’ndan emekli olacaklar için 12 bin 389 lira, tüm kurumlar için ortalama ise 8 bin 733 lira olacak. Hemen emekli olabilecek 2,2 milyon sigortalının ortalama yaşı 48.5, ortalama emekliliğe kalan süre ise 6.3 yıl olarak hesaplandı.
Başvuruları dijital ortamda yapın çağrısı
Plan ve Bütçe Komisyonu Başkanı Cevdet Yılmaz, EYT ‘nin Sosyal Güvenlik Kurumu personeli için ciddi bir idari yük getireceğini belirterek, hak sahiplerinin başvurularını dijital ortamda yapmalarının yükün hafifletilmesi açısından önemli olduğunu, herkesin bu konuda vatandaşlara tavsiyede bulunmasını istedi.
Toplam maliyeti 194.4 milyar lira
Yaş şartının kalkmasıyla birlikte EYT’den 2.2 milyon kişi hemen emekli olabilecek. Bu sayının 1.7 milyonu SSK’lı, 89 bini Bağ-Kur’lu, 496 bini Emekli Sandığı’na bağlı olarak çalışıyor. SSK’lı 3,5 milyon, Bağ-Kur’lu 619 bin, Emekli Sandığı’nda ise 669 bin olmak üzere, emeklilik için yaşı bekleyen ve ilerleyen yıllarda bekleyecek olan toplam 4.8 milyon kişi bulunuyor.
“Prim kaybı olursa maliyet 255 milyar lira olur“
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) Başkanvekili Kürşad Arat, aktif-pasif oranının şu anda 2’ler civarında olduğunu belirterek, EYT düzenlemesinin maliyetine ilişkin olarak Komisyon’a yaptığı sunumda özetle şu bilgileri verdi: “Emekli aylığı yani emekli olduktan sonra ödeyeceğimiz maaş, bir maliyet unsuru. İkincisi, prim kaybı yani bu kişilerin hepsi emekli olur ve hiç çalışmazlarsa SGK’nın bundan kaynaklanacak bir sigorta prim kaybı olacak, bu da maliyetimiz oluyor. Üç, bayram ikramiyesi; bu yasalaştıktan sonra her iki bayram ikramiyesini de almaya hak kazanıyorlar. Dört, 4/A’lar, SSK’lılar açısından düşündüğümüzdeki maliyetin unsuru şu: Burada kamu işçileri de var. Kamu işçilerinin hem maaşı hem de bunlara ilişkin bir kıdem tazminatı var. Bunların işten ayrılmasından kaynaklanan bir maaş tasarrufu var. Bunun yanında emekli olanların yerini alacakların bir maaş yükü var. Bunun konsolide etkisi, kamu personel bütçe etkisini de 9,5 milyar olarak görüyoruz. 4/A’lılar için toplam net etkinin 131 milyar lira olmasını öngörüyoruz.
EYT’li olarak tanımladığımız, bu şartları sağlayanların ne kadarının çalıştığına baktığımızda bunların yüzde 87’si çalışıyor yani emekli olduktan sonra da büyük ihtimalle çalışmaya devam edecekler. Teknik olarak bunlarda bir prim kaybı olmasını beklemiyoruz. Aynı kişilerin muhtemelen çalışıyorlarsa emekli olduktan sonra da çalışmaya devam edeceğini bekliyoruz. 4/A’lılar için prim kaybı olmayan maliyetin 194.4 milyar, prim kaybının olması durumunda ise maliyetin yaklaşık 255 milyar arasında olmasını öngörüyoruz. Ama net rakam mümkün değil çünkü emekliliği hak ettiği halde bu grup içerisinde yer alıp emekli olmayı tercih etmeyecek insanlar olabilir.”
