EYT’de teşvik kalkarsa kayıt dışı istihdam artar mı?
Meclis’te görüşmeleri süren Vergi Kanunları ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi'nde yer alan EYT’li çalışanlar için uygulanan teşvikin kaldırılmasının kayıt dışı istihdamı artırabileceği uyarısında bulunuldu.
Milliyet yazarı Cem Kılıç, Vergi Kanunları ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi'nin yasalaşması durumunda işverene (Emeklilikte yaşa takılanlar) EYT'li çalışanı için uygulanan 5 puanlık teşvikin kaldırılacağını ve bunun da EYT'linin kayıt dışı istihdama yönelme riskini artıracağını belirtti.
TBMM'de ilk 7 maddesi kabul edilen “Vergi Kanunları ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi”ni köşe yazısında inceleyen Kılıç, teklifin kabul edilmesi ve ay sonuna kadar Resmî Gazete’de yayımlanması halinde ağustostan itibaren işverenin işçi çalıştırma maliyetinin yükseleceğine dikkat çekti.
"EYT’liye teşvik kalkıyor" başlıklı yazıda Kılıç, “Hali hazırda yüzde 2 olarak uygulanan prim oranının düzenleme sonrası yüzde 2,25’e çıkarılması hedefleniyor. Bu düzenleme Resmî Gazete’de yayımlandığı tarihi takip eden ay başından itibaren yürürlüğe girecek. Bu ay içerisinde Vergi Kanunları ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi yasalaşır ve Resmî Gazete’de yayımlanırsa ağustos ayından itibaren işverenlerin işçileri adına ödedikleri kısa vadeli sigorta kolları prim oranı yüzde 2,25’e yükselecek” şeklinde ifade etti.
EYT'li çalışanın maliyeti artacak
Kılıç’ın yazısında, ek maliyetler ve kayıt dışı çalışmaya yönelik değerlendirmeleri şu şekilde oldu:
Bu da işverenler için asgari ücrette 50 TL, diğer ücret seviyelerinde brüt ücretin yüzde 0,25’i kadar ek maliyet anlamına gelecek. Örneğin sigorta primine esas kazancı 80.000 TL olan işçi için işveren hali hazırda 1.600 TL kısa vadeli sigorta kolları primi öderken, düzenleme hayata geçtikten sonra bu rakam 1.800 TL’ye yükselecek. Yani 200 TL’ye varan bir ek maliyet söz konusu olacak.
Geçtiğimiz yıl mart ayında EYT düzenlemesi hayata geçerken, işverenlerin aynı anda kalifiye işgücünü kaybetmemesi adına bir de teşvik hayata geçmişti. Yalnızca EYT kapsamında ve yaş şartını tamamlamadan emekli olup aynı işyerinde 30 gün içerisinde çalışmaya devam eden işçiler için işverene 5 puanlık teşvik uygulanıyordu. İşte bu teşvik de Vergi Kanunları ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifinin yasalaşması sonrası kaldırılacak. Emekli bir işçiyi çalıştıran işverenler yüzde 22,5 sosyal güvenlik destek primi ödüyorlar. Buna ilave olarak yüzde 2’de kısa vadeli sigorta kollarına prim ödeniyor. Yani toplamda emekli bir işçi için işveren yüzde 24,5’lik bir prim ödüyor. Bu orandan 5 puan indirim yapıldığında prim oranı yüzde 19,5’e iniyordu ve böylelikle 17,5 olan emekli olmayan işçi için ödenen işveren primi ile arasındaki fark yalnızca 2 puan oluyordu. Ancak hem bu teşvikten yalnızca EYT’li emeklilerin yararlanması ve hatta yaş şartını tamamlamayan EYT’lilerin faydalanabilmeleri hem de EYT sonrası toplu işten ayrılışların sona ermesi nedeniyle bu teşvik kaldırılıyor.
EYT’lilere uygulanan teşvikin kaldırılmasının işverene yansıması asgari ücret üzerinden çalıştırılan bir EYT’li emekli için 1.050 TL olacak. Dolayısıyla EYT’lilerin aynı işyerinde çalışmaya devam etmeleri güçleşebileceği gibi kayıt dışı istihdama yönelme riskleri de artabilecek."
