Enflasyon düzeltmesinde önemli hamle geliyor!
Geçici vergiye tabi olan mükellefler bu yıl Ocak, Mart ve Haziran bilançolarını enflasyon düzeltmesine tabi tutacaklar ve doğacak olası vergiyi de 2024 yılında ödeyecekler. Diğer mükellefler ise 2025 yılında olası vergiye tabi olacaklar. Ancak mükelleflerin çok büyük bölümü geçici vergiye tabi. EKONOMİ’nin edindiği bilgilere göre Gelir İdaresi Başkanlığı erteleme yönünde bir hazırlık yaptı.
Hüseyin GÖKÇE/ANKARA
Parasal olmayan varlıkların değerini enflasyon oranında güncelleyerek şirket bilançolarını gerçekçi bir şekilde sunulması olarak tanımlanan enflasyon düzeltmesinde son tarih yaklaşırken şirketlerin kafası karışıklığı da sürüyor. İşletmeler geçici vergi uygulamasının en azından birinci dönemde ertelenmesini talep ediyor. EKONOMİ’nin edindiği bilgilere göre Maliye tarafı da bu yönde bir hazırlık yapmış durumda. Ancak ertelemenin olup olmayacağı kesin değil.
Birçok şirket enflasyon düzeltmesinin kendisi için vergisel etki doğuracağını, yani daha fazla vergi ödeyeceğinin farkına yeni vardığı için itirazlarını sesli olarak dile getirmeye başladılar.
Normal şartlarda enflasyon düzeltmesi yılda bir kez yapılıyor ve 2023 yılı bilançoları için yapılacak düzeltmenin vergisel bir sonucu olmayacak. Kapsamdaki şirketler 2024 yılı bilançolarını enflasyon düzeltmesine tabi tuttuktan sonra ortaya çıkan vergiyi 2025 yılında ödeyecekler.
Ancak bu noktada yılda üç kez beyanname veren geçici vergiye tabi mükellefler 2024 yılındaki ilk beyanname döneminden itibaren eğer enflasyon düzeltmesi nedeniyle fazladan vergi doğmuşsa, düzeltme vergisini ödemeye başlayacaklar.
Enflasyon düzeltmesi ağırlıklı olarak dış kaynak kullanan işletmelerde vergi yükünü artırırken, öz sermayesiyle iş yapanlarda ise vergi azaltıcı sonuç doğuracak.
Geçici vergiye kimler tabi?
Geçici vergiyi basit usulde vergilendirilenler hariç ticari kazanç sahipleri, serbest meslek erbabı ve kurumlar vergisi mükellefleri ödüyorlar. Aslında bir anlamda mükelleflerin tamamına yakını geçici vergiye tabiler. TMS 29 Yüksek Enflasyonlu Ekonomilerde Finansal Raporlama standardına göre yılda bir kez ve yıl sonunda düzeltme yapılması gerekiyor. Ancak Vergi Usul Kanuna göre yapılan enflasyon düzeltmesinde ise geçici vergi dönemleri itibarıyla düzeltme yapılması zorunlu.
Hangi mükellefler fazladan vergi ödeyecek?
Kapsama dahil olan mükellefler 31 Mart, 30 Haziran ve 30 Eylül’deki bilançolarını enflasyon düzeltmesine tabi tutacaklar. Vergi matrahlarını da düzeltme sonuçlarına göre hesaplayacaklar.
Bu işletmelerden finansmanı özkaynak yerine dış kaynaklardan sağlayanlar için yapılacak enflasyon düzeltmesi sonrasında, düzeltme öncesi döneme göre fazladan vergi tahakkuk edecek.
Tam tersi durumda yani finansman ihtiyacını özkaynaklardan karşılayan işletmeler ise enflasyon düzeltmesi sonrasında, düzeltme öncesi döneme göre daha az vergi ödeyecekler.
Geçici vergi mükellefleri ne istiyor?
Geçici vergi mükellefleri temel olarak, yılda bir kez beyanname vermek istiyorlar. Yani fazladan ortaya çıkacak vergiyi şimdiden ödemek istemiyorlar.
Bu konuda benzer bir görüş de Ankara Sanayi Odası (ASO) Başkanı Seyit Ardıç’tan geldi. Önceki gün ASO Meclis Toplantısında konuşan Başkan Ardıç, enflasyon düzeltmesinin 2024 yılı geçici vergi dönemlerinde de vergisiz uygulanmasını istedi.
1’nci dönemde erteleme beklentisi
Öte yandan EKONOMİ’ye bilgi veren kaynaklar, hem kurumlar vergisi beyannamelerinin verilme süresinin ertelenmesi hem de geçici verginin ilk döneminde enflasyon düzeltmesi yapılmaması yönünde bir çalışma olduğunu söylediler. Kaynaklar, kurumlar vergisi beyannameleri hazırlandıktan hemen sonra geçici vergi işlerinin başlayacağını belirterek, Gelir İdaresi Başkanlığı’nın konuyla ilgili bir sirküler veya tebliğ ile erteleme işini kısa süre içinde duyurabileceğini aktardılar.
“Maliye’nin yetkisi var zorunluluğu kaldırabilir”
EKONOMİ’ye değerlendirmede bulunan TÜRMOB Başkanı Emre Kartaloğlu, enflasyon düzeltmesi kanunu ile Hazine ve Maliye Bakanlığı’na kapsam belirleme yetkisi verildiğini hatırlatarak bu yetkinin kullanılıp geçici vergi dönemlerinde düzeltme yapma zorunluluğunun kaldırılması gerektiğini bildirdi. İçinde bulunduğumuz dönemde mevcut beyanname, bildirim ve diğer yükümlülükler dikkate alındığında bunların hazırlanmasının çok zor olacağını ifade eden Kartaloğlu, TÜRMOB olarak hesaplamaya yönelik sürdürülen yazılım çalışmalarının da tamamlanmadığını kaydetti. Kartaloğlu, geçici vergi dönemine ilişkin enflasyon düzeltme zorunluluğunun kaldırılmaması halinde en azından beyanname ekine bilanço eklenme zorunluluğunun kaldırılması gerektiğini vurguladı.
“6 ayda 1 yapılmalı”
Enflasyon muhasebesi ile ilgili olarak değerlendirmelerde bulunan Ege Bölgesi Sanayi Odası Başkanı Ender Yorgancılar, “3 ayda 1 defa enflasyon muhasebesi uygulanarak, geçici vergiler uygulanması konuşuluyordu. Mart ayı sonunda planlanan geçici vergi uygulamasının erteleneceği ile ilgili söylentiler var. Yakında açıklanacak. Ay sonuna yaklaştık, henüz tebliğ edilmedi. Yılda 4 defa enflasyon düzenlemesi yapmak, sadece sanayiciye değil herkese olumsuz etki yaratır. Mali müşavirlerin görüşleri de 6 ayda 1 enflasyon düzenlenmesi yapılması yönünde. Şu anda Haziran ayında yapılacak gibi görünüyor. Ertelenmesi bu işin doğrusu. Düzenlemenin 3 ayda 1 değil, 6 ayda 1 yapılması daha uygun. Sık yapılırsa enflasyonun gidişatına göre, bütün değerlerin yeni baştan güncellenmesi gerekecek” dedi.
