Emeklinin bayram ikramiyesi 4 yılda nasıl eridi?
2018 yılı Ramazan Bayramında bin liralık emekli ikramiyesi ile 216 Amerikan doları alınabilirken Şubat 2024 itibarıyla bu miktar 98 dolara kadar geriledi. Aynı dönemde benzin miktarı da 161 litreden 74 litreye geriledi. Yine o dönemde 3 çeyrek altın alınabiliyorken, şimdi 1 çeyrek altın dahi alınamıyor... İşte emeklinin bayram ikramiyesinin erime serüveni!
Emeklilere yılda iki defa verilen bayram ikramiyesi 2024 yılı için 2 bin lirada 3 bin liraya yükseldi. 2018 yılında yürürlüğe giren bayram ikramiyesi enflasyon karşısında hızla eridi. İkramiyenin alım gücü; dolar, asgari ücret ve benzin ile karşılaştırınca da büyük düşüş net şekilde ortaya çıkıyor.
Peki, emeklilere bayram ikramiyesi yıllar içinde nasıl değişti? Bayram ikramiyesi dolar bazında nasıl düştü?
İlk kıyas bayram ikramiyesi ile enflasyon arasında. 2018 yılında bayram ikramiyesi bin lira idi. Bu miktar yüzde 200 artışla 3 bin liraya yükseldi.
Tüketici fiyatları yüzde 455 arttı
Ramazan Bayramı 2018 yılında haziran ayında idi. Haziran 2018 ile Ocak 2024 (son açıklanan enflasyon) arasında ise tüketici fiyat endeksi (TÜFE) yüzde 455 oldu. Bu son 6 yılda bayram ikramiyesi yüzde 200 artarken tüketici fiyatları yüzde 455 artış gösterdi.
Bu durumda Ocak ayı itibariyle emekli ikramiyesinin 5 bin 550 TL olması gerekirdi. Ancak 2024 yılında Ramazan Bayramı nisanda. Dolayısıyla enflasyon oranının bu üç ayda daha da yükselmesi bekleniyor.
Emekli ikramiyesi asgari ücret karşısında eridi
Türkiye’de asgari ücret en önemli göstergelerin başında geliyor. 2018 yılında emekli ikramiyesi bin lira iken aylık net asgari ücret bin 603 TL idi. 2024 yılında emekli ikramiyesi 3 bin lira olurken asgari ücret 17 bin liraya yükseldi.
Emekli ikramiyesinin asgari ücrete oranı bu düşüşü çok daha net gösteriyor. 2018 yılında emekli ikramiyesi asgari ücretin yüzde 62’sine karşılık geliyordu. Bu oran kademeli şekilde her sene düştü.
2020’da yüzde 43’e düşen oran 2022’de yüzde 23’e kadar geriledi. 2023 yılında ise emekli ikramiyesinin asgari ücrete oranı yüzde 20 olurken 2024’te bu oran yüzde 18 gerçekleşti.
2018 yılındaki emekli ikramiyesinin asgari ücrete oranı (yüzde 62,4) korunsaydı 2024 yılında ikramiye miktarının 10 bin 609 lira olması gerekiyordu.
216 dolardan 98 dolara geriledi
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) verilerine göre Haziran 2018’de dolar kuru 4,63 lira idi. 26 Şubat 2024 itibariyle aylık ortalama ise 30,66 lira gerçekleşti.
Bu durumda 2018 yılı Ramazan Bayramında emekli ikramiyesi ile 216 Amerikan doları alınabilirken Şubat 2024 itibarıyla bu miktar 98 dolara kadar geriledi.
Alınan benzin 161 litreden 74 litreye düştü
Emekli ikramiyesi ile satın alınan akaryakıt miktarı da ciddi şekilde düştü. Türkiye Petrolleri (TP) verilerine göre Haziran 2018’de kurşunsuz benzinin litresi 6,22 TL idi. Şubat 2024 itibarıyla benzinin litresi 40,45 TL’ye ulaştı.
Bu durumda 2018’deki Ramazan Bayramında emekli ikramiyesi ile 161 litre benzin satın alınabilirken Şubat 2024’te 74 litre benzin satın alınabiliyor.
En düşük emekli maaşının asgari ücret karşısındaki oranı da son yıllarda hızla geriledi. 2003 yılında en düşük işçi emekli maaşının (4a) asgari ücrete oranı 1.47'ydi. 2023 yılında bu oran 0.71 olurken 2024 yılında 0.61’e kadar düştü.
