Cidde’de tek uzlaşı 'toprak bütünlüğü'
Cumartesi günü Cidde’de gerçekleşen ve Rusya’nın davetli olmadığı zirve, Çin’in ve Türkiye’nin de aralarında olduğu ‘Rusya dostu’ gelişmekte olan ülkelerin katılımı nedeniyle kritik önem taşıyor.
HİLAL SARI
Suudi Arabistan’ın Rusya’yı dahil etmeden Cidde’de ev sahipliği yaptığı Ukrayna Barışı konulu Ulusal Güvenlik Danışmanları Toplantısı’ndan somut bir barış planı çıkmadı ancak zirvenin yine Suudi Arabistan’ın ev sahipliğinde önümüzdeki dönemde tekrarlaması bekleniyor. Kopenhag zirvesinden farklı olarak Çin’in de katıldığı, Çin’in yanı sıra Brezilya, Hindistan ve Güney Afrika gibi şimdiye kadar savaşta tarafsız kalmayı seçen büyük gelişmekte olan ülkelerin bu zirvede yer alması 18 aydır devam eden savaşın sonunu getirebilecek bir diplomatik çözüm umutlarını yükseltiyor. Pazar günü ikili görüşmelerle devam eden zirve Reuters’a konuşan bir AB yetkilisinin aktardığına göre ortak bir bildiri yayınlanmayacak. Ancak Suudi yetkililer görüşmelerin devamı için bir plan sunacak. Bu plan kapsamında küresel gıda güvenliği, nükleer güvenlik ve esirlerin serbest bırakılması gibi konular çalışma gruplarında görüşülecek. Görüşmelerin pozitif geçtiğini aktaran yetkili “Ukrayna’nın toprak bütünlüğü ve bağımsızlığının olası her türlü barış anlaşmasının kalbinde olması gerektiği konusunda uzlaşı sağlandığını” aktardı.
Brezilya: Moskova’yı da dahil edelim
Brezilya delegasyonun başında bulunan Dış Politika Danışmanı Celso Amorim, zirvede yaptığı açıklamada “Ukrayna savaştaki en büyük kurban, ancak gerçekten barış istiyorsak Moskova’yı da sürece dahil etmeliyiz” dedi.
Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelensky, zirvenin gerçekleştiği cumartesi günü yaptığı açıklamada “katılımcı ülkeler arasında farklılıklar olduğunu kabul ettiğini, ancak kural temelli uluslararası düzenin yeniden sağlanması gerektiğini” söyledi. Kremlin zirvede olmasa da görüşmeleri uzaktan izleyeceğine dikkat çekti.
Çin’in katılımı kritik önemde
Pekin’in barış elçisi Li Hui tarafından temsil edileceği zirve konusunda South China Morning Post’a konuşan Avrupalı bir kaynak ise “Çin zirveye aktif ve pozitif şekilde katılım gösterdi” dedi. Cidde’de cumartesi günü Ritz-Carlton otelinde basına kapalı şekilde gerçekleşen görüşmelerin ardından bazı delegeler pazar gününü de ikili görüşmelerle geçirdi.
Türkiye’yi Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Kılıç temsil etti
Cidde’de cumartesi günü Ritz-Carlton otelinde basına kapalı şekilde gerçekleşen görüşmelerin ardından bazı delegeler pazar gününü de ikili görüşmelerle geçirdi. ABD, İngiltere, Fransa, Almanya ve Polonya gibi ülkelerin yanı sıra, Japonya ve Güney Kore de zirveye delege gönderdi. Tahıl koridoru sürecinde arabuluculuk şapkasıyla önemli bir rol oynayan Türkiye’nin yanı sıra, İsveç, Danimarka, Finlandiya ve Endonezya’nın da aralarında olduğu 40’a yakın ülke zirveye katılım gerçekleştirdi. Türkiye’yi zirvede Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Büyükelçi Akif Çağatay Kılıç temsil etti.
“Tüm Rus limanları savaş riski bölgesi”
Ukrayna’nın Rusya’ya karşı Kırım civarında ve Rusya’nın kendi toprakları içinde gerçekleştirdiği İHA saldırıları giderek agresifleşiyor ve sayısı son dönemde artıyor. Haftasonu Ukrayna’nın bir İHA’sı 24 saat içinde iki kez Rus petrol tankerlerini hedef alan saldırılar gerçekleştirdi. Kiev’den Rusya’nın tüm Karadeniz limanlarının “savaş riski” bölgeleri olduğu konusunda bir uyarı gelirken, cuma günü Novorossiysk limanında askeri bir gemi hasar aldı, ardından cumartesi günü Kırım yakınlarında Kerç Boğazı’nda bir Rus petrol tankerine İHA saldırısı düzenlendi. FT’deki habere göre cumartesi Rus petrol tankerine yönelik saldırı ülkenin donanmasıyla koordinasyon içinde istihbarat servisi tarafından gerçekleştirildi.
Moskova’ya bir İHA saldırısı daha: Bu beşinci
Ukrayna, Rusya’nın başkenti Moskova’ya bir İHA saldırısı daha gerçekleştirdi ancak saldırı girişimi Rusya tarafından engellendi. İHA'nın Podolsk bölgesindeki Rus hava savunma sistemleriyle imha edildiği kaydedilen Rusya Savunma Bakanlığı açıklamasında, herhangi bir can kaybının meydana gelmediği belirtildi. Ayrıca Rusya’nın Vnukovo havalimanı pazar günü “ellerinde olmayan nedenlerden ötürü uçuşları askıya aldığını” duyurdu. Ukrayna Moskova'ya 24, 28, 30 Temmuz ve 1 Ağustos'ta da İHA saldırıları düzenlemiş, yaralanma ve can kaybı olmamıştı. Rusya geçen haftalarda Moskova’nın finans merkezi bölgesinde bir gökdelene zarar veren iki İHA saldırısı için de Ukrayna’yı suçluyor.
Medvedev’den Batı Ukrayna’ya saldırı çağrısı
Rusya Eski Devlet Başkanı Dmitry Medvedev, Kiev’in Karadeniz ve Moskova’daki karşı İHA saldırılarındaki agresifleşme üzerine Rus tarafının savaşta kullandığı gücü sertleştirmesi çağrısı yaptı ve “Ukrayna’nın batı bölgelerine daha yıkıcı saldırılar yapılmasını” önerdi. Rusya Güvenlik Konseyi’nin başkan yardımcılığını da yürüten Medvedev, Rus petrol tankerinin hasar görmesinin ardından saldırı için Ukrayna’yı suçladı ve saldırının “Karadeniz’de bir çevre felaketine yol açmayı amaçladığını” öne sürdü. Moskova’ya saldırıları sertleştirme çağrısı yapan Medvedev sosyal medya paylaşımında “Şerefsizler ve ucubeler sadece zulümden ve güç kullanımından anlıyor. Belli ki Odessa, İzmail ve diğer yerlerdeki saldırılar yetmemiş” ifadelerini kullandı.
