Çağrı cihazı ya da telsiz pili uzaktan gönderilen bir kodla patlatılabilir mi? Uzmanlar değerlendirdi
Lübnan'da çağrı cihazları ve telsizlerde salı ve çarşamba günleri meydana gelen eş zamanlı patlamalarda çok sayıda kişi ölürken, binlerce kişi de yaralandı. İletişim cihazlarının eş zamanlı patlatılması güvenlik sorununu gündeme getirirken uzmanlar patlamaların nasıl oluştuğunu değerlendirdi.
Lübnan'da iletişim cihazlarının eş zamanlı patlatılması, cihazların güvenlik tehdidi olup olmadığı tartışmasını gündeme getirdi.
Yaşar Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ahmet Koltuksuz, bir telefonun ya da çağrı cihazının uzaktan gönderilen bir kodla kendi kendine ısınarak patlayamayacağını belirtti.
Cihazlara üretim sonrası müdahalede bulunulduğuna inandığını kaydeden Koltuksuz, "Üretimden çıktıktan sonra arada belli ki birileri bunlara bir el atmış. Bu cihazların içerisine 8-10 gramlık bir patlayıcı koyarsanız... Zaten cihazın içinde pil de var, elektrik akımını oradan elde edebiliyorsunuz. Bu koşullarda donanımı değiştirirseniz, uzaktan göndereceğiniz bir kodla bu patlayıcıyı patlatabilirsiniz." diye konuştu.
Koltuksuz, bu tip cihazlarda yazılım ve donanımın yerli ve milli olması gerektiğini vurgulayarak, şunları kaydetti:
"Bunu yerli ve milli üretmediğiniz zaman dışarıdan geldiğinde buna benzer olaylar çok kolaylıkla yapılabilir. Bu olaylardan ders alınması gerek. Bilgisayarlar, cep telefonları, çağrı cihazları, yazıcılar, modemlerin yerli ve milli olarak üretilmesi gerek. Üretemediğiniz kısımlar dışarıdan gelecekse de mutlaka bir kontrol sonrasında içeri girmesi lazım. Çünkü buna benzer olayları bundan sonra bekleyeceğiz."
Lityum-iyon pillerin özellikleri
İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Malzeme Bilimi ve Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mertol Gökelma ise çağrı cihazları, cep telefonları, elektrikli bisiklet, skuter, otomobil gibi şarj edilebilen ürünlerin lityum-iyon pile sahip olduğunu ifade etti.
Bu pillerin kazalara yol açması için hava ile temasının gerektiğini kaydeden Gökelma, "Çizik, delik, kırık veya aşırı ısınmadan dolayı dış plastik kafesin erimesi gerekir. Bu durumda önce aşırı ısınma, duman, alev görülür ve patlamadan ziyade hızlı yanma gözlemlenir. Videolarda yanma değil dumansız patlama gözlemlendiği için pil sebebiyle oluşma ihtimalini düşük görüyorum. Bu cihazlar demir, çelik, alüminyum, bakır, altın ve plastik gibi malzemelerden oluşmakta olup patlama potansiyelleri olmayan malzemedir. Burada akıllara üretim veya üretim sonrası aşamalarına sızılıp uzaktan aktive edilebilen küçük patlayıcılar yerleştirilmiş olabileceği geliyor."
Çağrı cihazları ve telsizlerin patlatılması
Lübnan'da 17 Eylül'de Hizbullah mensuplarının kullandığı çağrı cihazlarında eş zamanlı patlamalar meydana geldi. Patlamalarda ikisi çocuk 12 kişi hayatını kaybetti, 300 kadarı ağır yaklaşık 2 bin 800 kişi yaralandı.
Ülkede 18 Eylül'de çok sayıda telsizin patlatılması sonucu da 20 kişi öldü, 450'den fazla kişi yaralandı.
Lübnanlı yetkililerin olaydan sorumlu tuttukları İsrail’den konuyla ilgili henüz bir açıklama gelmedi.
İsrail-Lübnan sınırında 8 Ekim 2023'ten bu yana taraflar arasında zaman zaman şiddetlenen çatışmalar yaşanıyor.
