2 bin liralık sensör 76 canı kurtarabilirdi!
Kartalkaya’da 76 kişinin hayatını kaybettiği yangın faciasının ardından, ekonomim.com binalarda yangınlara karşı alınması gereken önlemlerin maliyetini araştırdı. Çok küçük maliyetlerle bile facianın engellenmesinin mümkün olduğu sonucu ortaya çıktı!
ÖZDER ŞEYDA UYANIK
Bolu Kartalkaya Grand Kartal Otel’de 21 Ocak 2025 gece saatlerinde başlayan yangın, 76 kişinin hayatını kaybetmesine neden oldu.
Türkiye’yi yasa boğan trajedinin ardından, otelde yaşanan ihmaller zincirleri yeni tartışmaları beraberinde getirdi. Özellikle ahşap bütünlüğe sahip, şehir merkezinden uzakta, itfaiyenin bulunmadığı bölgede, 161 odalı, 350 yatak kapasiteli bir otelin; yangın merdiveni, yangın söndürme sistemleri, alarm gibi temel güvenlik önlemlerinin bulunup bulunmadığı kamuoyunun en fazla merak ettiği sorular arasında.
Ekonomim.com ihmaller zincirini İstanbul Elektrik Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Sayman Üyesi Reha Şen, Endüstriyel Yangın Uzmanı Anıl Yamaner ve işletmelere yangın sistemleri hizmeti sunan Uzay Yangın Sistemleri ve Mühendislik Kurucu Ortağı Emrah Tubay’a sordu. Çarpıcı bilgilere ulaştı!
Yangın merdiveni var mıydı?
Otelin iki girişi bulunurken, yapının kot farkı nedeniyle bir açıdan 8, diğer açıdan 12 katlı olan dış görüntülerinde yangın merdiveni görülmüyor. Ancak Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’un, otelde görev alan kişilerin ve yangın esnasında otelde olan müşterilerden bazılarının açıklamalarında yangın merdiveni olduğu belirtiliyor.
Bir binada yangın merdiveni yönetmeliklerle belirlenmiş kurallar çerçevesinde yapılırken, binanın yaşı, yüksekliği, kullanım amacı, binada bulunan kişi sayısı ya da yangın merdiveninin kurulacağı yerin fiziksel durumu merdivenin yapısını da belirliyor. Fiyatlama, merdivenin yapısı ve büyüklüğü üzerinden metrekare ile hesaplanıyor.
Uzmanlar bu çalışmaların binalara özel yapıldığını belirtirken, internet üzerinden bakıldığında bir yangın merdiveninin maliyetinin metrekare başına 5.500-6.000 lira gibi bir fiyattan başladığı görülüyor.
Kartalkaya’daki gibi ahşap ağırlıklı binaların yanında bu gibi büyük işletmelerde otomatik yangın söndürme sistemlerinin bulunmasının son yaşanan faciada ne kadar önemli olduğunu gösteriyor. Yönetmeliklerde yeri olan yangın önlemlerinde, odalarda ve koridorlarda bulunan yangın tüplerinin en temel gereklilik olmasının yanında; dedektörler, alarmlar, yağmurlama olarak da tabir edilen otomatik, hızlı ve sabit bir altyapının otelde olmadığı ya da varsa da çalışmadığı ortaya çıkıyor.
Yangın tüpü ve yağmurla söndürme sistemi mecburi
EMO İstanbul Şubesi YK Sayman Üyesi Reha Şen, böyle bir işletmede yönetmelikle belirlenmiş olması gereken yangın önlemlerinin başında, odalarda yangın tüpleri, yağmurlama söndürme sistemleri olduğunu belirtiyor. Bu önlemlerin tahmini maliyetinin 900 bin ile 2 milyon 100 bin lira arasında olduğunu belirten Şen, dedektörler dahil sistemin kurulmasının ise 5 milyon lirayı bulabileceğini ifade ediyor.
Yağmurlama sistemi, 2007 yılında çıkarılan ve 2009’da revize edilen “Binaların Yangından Korunması Hakkındaki Yönetmelik”te 165. Maddede geçiyor. Maddenin “ç” bendinde “İkiden fazla katlı bir bina içerisindeki yatak sayısı 200'ü geçen otellerde, pansiyonlarda, misafirhanelerde” bu sistemlerin kurulmasının zorunlu olduğu görülüyor.
Yangın ilk anda söndürülebilir miydi?
Endüstriyel Yangın Uzmanı Anıl Yamaner, yangının başladığı belirtilen mutfak bölümünde olması gereken ya da mevcut olan; ancak bu yangın özelinde çalışmadığı görülen önlemlerin bu yangını en başında söndürebileceğini belirtiyor.
Bu gibi büyük mutfaklara sahip işletmelerde, davlumbaz yangın dedektörünün maliyetinin sadece 2 bin lira olduğunu ifade eden Yamaner, bu bölümde yangını söndürmek için kurulacak sistemin 20-30 bin lira gibi bir maliyetle rahatlıkla kurulabileceğine dikkat çekiyor. Yamaner, davlumbaz üzerine kurulan uyarıcı sensörün dahi yangının büyümesini engelleyecek bir etken olduğuna dikkat çekiyor.
Yamaner, işletmeleri denetleyen tarafta olduklarını ifade ederek, “Facianın yaşandığı otelde tüm sistemlerin bulunduğunu farz ettiğimizde dahi ana sorunun denetim olduğu ortaya çıkıyor. Bu aslında genel bir sorun. Neredeyse tüm işletmelerde söz konusu sistemler var ancak kontrol edilmiyor” dedi.
Binada tüm sistemler olsaydı yangın engellenir miydi?
Türkiye, ABD ve Avrupa’da da yangın sistemleri hizmeti sunan Uzay Yangın Sistemleri ve Mühendislik Kurucu Ortağı Emrah Tubay, böyle bir binada günümüz maliyetlerinde, alarm, dedektör, yangın tüpleri, yangın merdiveni, otomatik söndürme sistemlerinin tümünün kurulumunun 7 ila 8 milyon liraya denk geldiğini söylüyor.
Tubay, bu tür yüksek cirolu işletmeler için bu maliyetlerin ciddi olmadığını olmadığını ifade ederken, yurt dışında çalıştıkları projelerdeki güvenlik maliyetlerinin inşaat maliyetleriyle yarıştığını da aktarıyor.
Kartalkaya’daki Grand Kartal Otel yangınıyla ilgili Tubay da Yamaner gibi “denetime” dikkat çekiyor. Sahada gördükleri tüm uygulamalarda, 2007 yılında çıkarılan ve 2009’da revize edilen yönetmeliğin; yeterli ve güncel olmadığını söylerken, aynı şekilde bu sistemlerin yaşamasının hayati olduğunu ve yıllık bakım masrafının 20 ile 200 bin aralığında değiştiğini aktarıyor. Söz konusu harcamaların bu tür faciaların önüne geçtiğine de değiniyor.
