Sosyal girişimciler bir gün kendilerine ihtiyaç kalmayacak bir dünya için çalışıyor

Didem ERYAR ÜNLÜ

Dünyanın ilk ve en geniş sosyal girişimcilik platformu olan Ashoka, acil toplumsal sorunlara etkin ve kalıcı çözümler getiren sosyal girişimcileri tespit ediyor, onları küresel bir destek ağında buluşturarak potansiyellerini gerçekleştirmelerini ve çözümlerini yaygınlaştırmalarını sağlıyor.

Ashoka Türkiye Eş Direktörü İstem D. Akalp, “Bizim için önemli olan, ‘herkes fark yaratabilir’ vizyonunun anlaşılır, erişilir ve işlevsel hale gelmesi. Bunun için, çekirdek programımız olan Ashoka Fellowship programıyla Türkiye’nin dört bir yanından fikirlerinin sistem dönüşümü potansiyeli olan, yenilikçi, yaratıcı, etik hassasiyetlere sahip, girişimcilik özellikleri gösteren lider kişileri arıyoruz” diyor.

İstem D. Akalp’in şu sözleri ise anlamlı: “Ashoka’nın küresel ağına katılan sosyal girişimcilerde dünya çapında gördüğümüz bir örüntü var: Sosyal girişimlerin hizmet ettiği toplulukların güçlenmesi için özellikle çaba sarf ediyorlar ve bir gün kendilerine ihtiyaç kalmayacak bir dünya için çalışıyorlar. Yönetişim biçimleri, alışılagelmiş yapılardan çok daha katılımcı. Ekiplerinde iç girişimcilerin yetişmesine önem veriyorlar. Biz, sosyal girişimcilerin ne yaptıkları kadar, nasıl çalıştıklarıyla da ilgileniyoruz. Onlardan öğrendiklerimizi farklı yöntem ve araçlarla alanda çalışanlarla ve alana destek olan birey ve kurumlarla paylaşıyoruz.”

Genç nüfus kalıcı dönüşüm için elini taşın altına çoktan koydu

Ashoka Türkiye Eş Direktörü İstem D. Akalp, yaşanan bu dönüşümü şöyle anlatıyor:

“Dünyada ve Türkiye’de yapılan araştırmalar, gençlerin sosyal girişimcilikle ilgili ilgisinin ve bilgisinin olduğunu, bunun ötesinde harekete de geçtiklerini gösteriyor. 2019’da British Council ortaklığında yaptığımız araştırma sonucunda görüyoruz ki Türkiye’deki sosyal girişim liderlerinin yüzde 47’si 35 yaşın altında. Bu, genç nüfusun toplumsal alanda kalıcı dönüşümler yaratmak için elini taşın altına çoktan koyduğunu gösteriyor. Türkiye’de gençler için eğitim ve işe erişim, demokratik katılım konusunda desteklenme konusunda hala alacağımız çok yol var. Bununla birlikte sosyal girişimciliğe olan ilginin giderek arttığını sevinçle gözlemliyoruz. Bir sosyal girişim kurmanın yanı sıra, sosyal girişimlerde çalışma motivasyonu da yüksek. 2018’den bu yana, küresel Ashoka ağına katılan sosyal girişimcilerin arasında 30 yaş altında olanların sayısında ciddi bir artış gözlemliyoruz. 2018 yılında Hızlan Fark Yarat: Üniversiteli Sosyal Girişimciler için Yol Haritası isimli bir rehber çıkardık. Bu rehberde, aslında üniversiteli olsun olmasın, sosyal girişimciliğe başlamak isteyenlere bir yol haritası, Türkiye’den ve dünyadan örnekler ve farklı formatlarda kaynaklar listesi sunuyoruz.”

Sosyal girişimcilik Türkiye’de potansiyel vaat eden bir alan

“Sosyal girişimcilik Türkiye’de oldukça potansiyel vaat eden bir alan. Thompson Reuters Vakfı’nın 2019 yılında dünyanın en büyük 45 ekonomisi arasında yaptığı araştırmaya göre, Türkiye ‘sosyal girişimci olunabilecek en iyi ülkeler’ sıralamasında 42. sırada yer alıyor. Finansal olmayan destekler konusunda sosyal girişimcilerin kaynaklara erişimi kötü durumda değil. Bu bize, sosyal girişimcilerin finansal desteklere ulaştıkları takdirde alandaki yükselişin kat be kat hızlanacağını söylüyor.”

“Ashoka, Sanskritçe’de ‘kederin yokluğu’ anlamına geliyor”

Ashoka Türkiye Eş Direktörü İstem Duygu Akalp, “Ashoka, Sanskritçe’de ‘kederin yokluğu’ anlamına geliyor” diyor ve devam ediyor: “Bu anlam üzerine çokça düşünüyorum. Dünyada sosyal ve ekonomik adaletsizlik, ekolojik yıkım, haklara erişimlerin kısıtlanması gibi alanlarda büyük bir keder var. Bu keder kadar, toplumsal ve ekolojik sorunları sabırla çözmeye kendini adamış insanlar, onları destekleyen başka insanlar ve kurumlar, bir refah ve mutluluk anlatısı da mevcut. Ashoka’da çalışmak bu anlamda benim için her gün doğa ve insanın iyiliği için çaba, toplumsal adalet için umut, yenilikçi ve taze fikirlere erişimle gelen entelektüel doyum demek”.

5 strateji ile sistem dönüşümü

Ashoka Türkiye Eş Direktörü İstem D. Akalp, “Küresel Ashoka Fellowship Ağı’na baktığımızda, Ashoka fellow'u sosyal girişimcilerin beş stratejiyle sistem dönüşümü için çalıştıklarını görüyoruz” diyor. Akalp, bu 5 stratejiyi şöyle sıralıyor:

• Piyasa dinamiklerini kırılgan toplulukları gözeterek dönüştürmek,
• Kamu politikalarını etkileyecek çözümler geliştirmek,
• Yoksunlaştırılmış ve yoksullaştırılmış toplulukları çözüme dahil etmek,
• Toplumsal sorunların çözümüne katkıda bulunan kişilerin sayısını artırmak,
• Finansal ve toplumsal etkiyi dengeli bir şekilde yönetmek.