Uçak kabinleri neden basınçlandırılır? Kabin basıncı düşerse ne olur?
İster devasa bir Airbus A380'de, isterseniz daha küçük bir uçakla uçuyor olun, mutlaka her uçağın kabin basıncı vardır. Bazı askeri uçaklar haricindeki tüm uçaklarda kabin basıncı bulunmaktadır. Kabin basıncı, uçak tasarımının ayrılmaz bir parçasıdır. Peki, kabin neden basınçlandırılır? İşte detaylar…
Kabinler neden basınçlandırılır?
Deniz seviyesinden yukarı çıktıkça basınç azalır. Uçakların yol aldığı irtifalardaki basınç seviyesi bir insanın hayatta kalabilmesi için uygun değildir. Yüksek irtifalarda hayatta kalabilmek için oksijen miktarının bir şekilde artırılması gerekir. Bu nedenle yerden 10 bin metre yüksekte sağlıklı bir şekilde seyahat edebilmek için uçakların kabini basınçlandırılır. Uçağın gövdesi de içten dışa doğru olan basınç farklılıklarına oldukça dayanıklı uzun bir tüp şeklinde tasarlanır. Kabine sürekli taze hava göndererek kabindeki basıncın artması sağlanır.
Uçaklar, 36 bin feetten daha yüksek irtifalarda bile kabine basınçlı hava pompalar. Bu işlemle uçağın kabinine giren havaya “şartlandırılmış hava” denir. Bu hava, uçağın pnömatik sistemine motor kompresörleri aracılığıyla girer ve birincil ısı değiştiricisine yönlendirilir. Daha sonra bir türbin ve kompresörden ve havayı soğutan, havanın basıncı ile sıcaklığını düzenleyen diğer ısı değiştiricilerden ve kontrol valflerinden geçer ve son olarak kabine aktarılarak basınçlandırılır ve sıcaklığı kontrol edilir. Kabin ideal bir basınç seviyesine ulaştığında, uçak kabin hava egzozunu sınırlayarak kabin basıncını tüm uçuş boyunca kontrol altında ve sabit bir seviyede tutar.
Uçaklar kabin basıncını bir çıkış valfi aracılığıyla kontrol eder. Bu valf, gelen havanın kabin içinde kalmasına yardımcı olur ve ardından basınç kontrolörleri tarafından düzenlenen bir oranda serbest bırakır.
Kabin basınçlandırma sistemi ayrıca kazaları önlemek için tasarlanmış güvenlik mekanizmaları içerir. Pozitif basınç tahliye valfi, kabinde çok fazla hava pompalandığı için iç basınç çok yüksek olduğunda açılır ve bir çıkış valfi görevi görür. Bu basıncı azaltır. Ayrıca, uçağı dış basıncın kabinin içinden daha fazla olacağı bir kaymanın etkilerinden koruyan negatif basınç valfi de vardır.