Depremler nasıl oluşur? Deprem bölgesi dereceleri nelerdir?
Ülkemiz önemli deprem kuşaklarından biri olan ve Azor Adaları'ndan başlayıp Güneydoğu Asya'ya kadar uzanan Alp-Himalaya deprem kuşağında yer alır. Peki, yerkabuğundaki "fay hattı" ismi verilen kırıklarda meydana gelen depremler nasıl oluşur? Deprem türleri neler? Deprem anında ne yapmalıyız? İşte detaylar...
Deprem nedir?
Deprem, dünyanın litosferinde sismik dalgalar oluşturan ani enerji salınımı sonucu dünya yüzeyinin sarsılmasıdır. Deprem; yer sarsıntısı,zelzele ve seizma olarak da adlandırılır.
Depremler nasıl oluşur?
Deprem, fay hattının ani kayması sonucu oluşur. Tektonik plakalar her zaman yavaş hareket eder ancak sürtünme nedeniyle kenarlarında sıkışıp kalırlar. Kenardaki gerilim sürtünmeyi yendiğinde, yer kabuğu boyunca ilerleyen dalgalar halinde enerji açığa çıkaran ve hissettiğimiz sarsıntıya neden olan bir deprem meydana gelir .Bir deprem meydana geldiğinde farklı türde enerji dalgaları üretilir.
"P dalgaları" veya "birincil dalgalar" ilk tespit edilen dalgalardır. Bunlar kaya ve sıvıların içinde hareket ederken iten ve çeken sıkıştırma dalgalarıdır.
Bir sonraki tespit edilecek dalgalar "S dalgaları" veya "ikincil dalgalar"dır. Bu dalgalar yalnızca kayaların içinden hareket eder. Dalganın hareket ettiği yöne dik olarak yukarı, aşağı veya yan yana hareket ederler.
Yüzey dalgaları P ve S dalgalarını takip eder. Dünyanın yüzeyi boyunca hareket ederler ve bu nedenle en fazla zararı verirler.
Deprem türleri
Tektonik depremlere ek olarak sismologlar üç deprem türünü daha sınıflandırmıştır:
Volkanik: Volkanik aktiviteyle birlikte meydana gelen depremlerdir.
Çöküş: Mağaraların veya madenlerin yer altında çökmesi sonucu oluşan daha küçük ölçekli depremlerdir.
Patlama: Nükleer veya kimyasal cihazların yer altında patlaması sonucu oluşan depremlerdir.