Yatırımcıyı yönlendiren hesaplara tedbir geliyor

ŞEBNEM TURHAN

Sermaye Piyasası Kurulu Başkanı İbrahim Ömer Gönül, yapılan incelemelerinde sosyal medyada hem hisselere al önerisi verildiğini hem de eğitim adı altında hisse yönlendirmesi yapıldığına şahit olduklarına işaret ederek “İyi niyetli bu işi yapan da var, kötü niyetli kullanan da var. Doğrudan hisse pazarlayan hesapların farkındayız, takip ediyoruz. İlgili şahıs menfaat temin ettiyse hakkında idari para cezası uyguluyoruz, suç duyurusunda bulunuyoruz. Son aşama uygulanabilecek tedbir ise sosyal medya hesabının kapatılmasıdır” dedi.

6-7 milyar liraya ulaşacak halka arzlar var

Gönül, son dönemde yoğunlaşan halka arzlar, yatırımcı davranışları ve SPK’nın düzenlemelerine ilişkin bir grup gazeteci ile bir araya geldi. Halka arzın, şirketlerin sermaye piyasasından fon temini için rutin bir başvuru olduğunu kaydeden Gönül süreci şöyle anlattı: “Detaylı inceleme yaparız, izahnamesine onay veririz ya da reddederiz. Onaylanan izahnameler açıklandığı için reddettiklerimizi bilmiyorsunuz. Hatta daha ilk aşamada bile başvurusunu ilerletmeden reddettiğimiz şirketler bulunmaktadır. Şartları sağlayan firmalar pekâlâ borsaya gelecektir. Potansiyeli olan 80 civarında şirket halka arz için bekliyor. Bunların içinde 6-7 milyar liralık halka arz büyüklüğüne ulaşabilecek şirketler de var. Halka arz edilecek şirketlerden geleceğe dair umut verici bir hikâyesinin olması bekleriz.”

‘Hisse pazarlandığını tespit ediyoruz’

 Halka arz hisselerinin tavan serileri ve sosyal medya ile farklı platformlarından yapılan hisse yönlendirmelerine yönelik alınabilecek tedbirler konusunda ise Başkan Gönül şunları söyledi: “Yapılan gözetim ve denetim faaliyetlerimiz neticesinde, sosyal medya mecraları, oluşturulan üyelik bazlı gruplar ve sohbet odaları üzerinden hisse pazarlandığını biz de tespit ediyoruz. 2023 yılında piyasa bozucu eylemlere yönelik incelemelerimiz neticesinde 66 gerçek ve 10 tüzel kişiye, toplamda 171 milyon lira idari para cezası verdik. Ayrıca piyasa dolandırıcılığı suçu kapsamında da 9 gerçek kişi hakkında suç duyurusunda bulunulmuştur. 147 gerçek kişi hakkında ise geçici işlem yasağı tedbiri uygulanmıştır. Piyasayı bozmaya yönelik eylemlerin önüne geçilmesi ve cezai işlemlerin uygulanması için çalışmalarımız kararlılıkla sürmektedir.”

Al tavsiyesi verip eş zamanlı satıyorlar

Sosyal medya mecralarında gruplar kurarak yatırımcıları yönlendiren şahısların, grup içerisinde hisselere oluşturdukları talep sayesinde sahip oldukları hisseleri satarak menfaat temin ettiklerini de tespit ettiklerine vurgu yapan Gönül, “Gruplar içerisinde yatırımcıları yönlendirenlerin ‘al’ yönünde verdiği tavsiye ile eş anlı olarak kendilerinin veya ilişkili olduğu kişilerin, sahip olduğu hisseleri yüksek fiyattan satarak menfaat elde ettiği, böylelikle yatırımcıları zarara uğrattığını da gördük. O nedenle sosyal medyada bu ve benzeri paylaşım yapanlara güvenmeyin, itibar etmeyin, onları dikkate almayın. Eğer borsayı bilmiyorsanız, profesyonel kurumlara danışın, onlar sizi yönlendirsin. Kısa vadede işlem yapıyorsanız da kredi çekip borsaya kesinlikle girmeyin” dedi.

▌‘HİÇ KİMSE ‘TAVAN’ GARANTİSİ VEREMEZ’

Kurulun piyasa fiyatlamalarına karışmayacağının altını bir kez daha çizen Gönül, borsaya ilk halka arz tavan tavan gider umuduyla borsaya gelen yatırımcılar olduğunu söyledi. Gönül, ne SPK’nın ne de başka birisinin böyle bir garanti veremeyeceğine vurgu yaparak “Fiyatlar arz/talep dengesiyle oluşur. İlk halka arzlara yoğun talep gelmesi nedeniyle fiyatlar çok yüksek düzeyde oluşabilir. Ancak bu yoğun talep bir noktada kesildiğinde fiyatlarda dengelenme olacağının da unutulmaması gerekir” diye konuştu.

‘SPK onaylı izahnameleri iyi incelemeliler’

Yatırımcılara bir şirket halka arz edildiğinde gerçekten şirketi bildiği için mi aldığını yoksa tavan olacak diye mi aldığını soran Gönül, şöyle konuştu: “Belki de büyük bir kısmı tavan olacak diye alıyor. Yatırımcılarımızı tekrar uyarmak isterim. Orta ve uzun vadeli yatırım yapın, şirketlerin finansal tablolarını inceleyin, gerekiyorsa profesyonel destek alın. Söylenti, duyum ve tüyo ile işlem yapmayın. Özellikle ilk halka arzlarda SPK tarafından onaylanan izahnameleri, finansal tablo ve raporları detaylı inceleyin. Çünkü izahnamede, şirketin gerek mevcut durumu gerekse muhtemel riskleri hakkında detaylı bilgiler yer almaktadır. Yatırım kararları tüm bu bilgi ve belgelerin incelenmesi neticesinde tasarruf sahibinin risk algısına göre verilmelidir."

■ 33 ŞİRKET BORSADA İŞLEM GÖRMEYE BAŞLADI

2021 yılında 52 şirketin halka arz edildiğini bu şirketlerin piyasadan 21.6 milyar lira fon sağladığını hatırlatan Gönül, 2022 yılında ise 44 şirketin ilk halka arz izahnamesi onaylandığını söyledi. Gönül, “Söz konusu şirketler 23.1 milyar lira kaynak temin etti. Bu yılın eylül sonu itibarıyla da 34 şirketin ilk halka arz izahnamesi onaylandı. 33 şirket borsada işlem görmeye başladı, 1 şirketin süreci devam etmektedir. Bu şirketlerin piyasadan temin ettiği tutar 47 milyar lirayı aştı. Halka arz edilen şirket tarafındaki gelişim yatırımcı sayısında da rekorları beraberinde getirdi. Pay piyasasındaki yatırımcı sayısı da 2021 ve 2022 yılsonlarında sırasıyla 2.4 milyon ve 3.8 milyon oldu. 2023 Eylül sonu itibarıyla pay piyasasındaki yatırımcı sayısı 7.8 milyona yükseldi” diye konuştu.

■ ‘Şirketin borsadaki fiyatına asla karışmayız’

SPK Başkanı Gönül, şirket sahibinin hisse fiyatı hakkında konuşmasını doğru bulmadığına işaret ederek şirket sahibinin hissesinin düşük ya da yüksek olduğunu düşünüyorsa mevzuat çerçevesinde gereğini yapabileceğini kaydetti. SPK olarak yanlış yapana asla müsaade etmeyeceklerini bunun yanı sıra kurul olarak şirketin borsadaki fiyatına asla karışmayacaklarına dikkat çeken Gönül, “Fiyat, serbest piyasa şartlarında oluşur. Ancak borsa fiyatının oluşmasında kanunumuza göre suç sayılan bir eylemin tespiti durumunda gereğini yaparız. Halka arz sonrası olağanüstü fiyat hareketleri varsa inceleriz. Piyasaya fiyat noktasında müdahale etmemiz farklı sonuçlar doğurur. Bunu da istemeyiz. İlk halka arzda fiyat tespit raporu en son sunulur. İlk halka arz başvurusundan izahname onaylanana kadar geçen süre göz önüne alındığında fiyat tespit raporu, ülkenin ve piyasanın ekonomik durumu dikkate alınarak en güncel haliyle Kurula sunulur” dedi.

■ Gayrimenkul sertifikası projesine çalışılıyor

SPK Başkanı Gönül, sermaye piyasasına yeni enstrüman çalışmaları arasında gayrimenkul sertifikası projeleri olduğunu belirterek “Geçmiş yıllarda uygulanmıştı ancak istenilen düzeyde teveccüh görmemişti. Şimdi hem belediyeler hem kamu kurumlarımız hem de özel sektörle birlikte daha güçlü bir şekilde bu projeye destek vereceğiz. Kentsel dönüşüm ve afet yönetimine ciddi finansman sağlayacak, bireysel ve kurumsal yatırımcıların da tasarruflarını değerlendirebileceği bir enstrüman üzerine çalışıyoruz. Ayrıca Gayrimenkul Proje Fonu çalışmamız da var. Gayrimenkul Yatırım Fonu’ndan farklı olarak bu fonlara gayrimenkul geliştirme imkânı da sağlayacağız” dedi.