Merkez Bankası inceledi: Mevduatlara neye göre yüksek faiz veriliyor?
TCMB internet sitesinde "Mevduat Büyüklüğüne Göre Faizlerdeki Ayrışmayı Etkileyen Faktörler" başlıklı Ekonomi Notu yayımlandı. Notta, bankaların büyük mevduatlara; düzenlemeler ve enflasyon beklentilerindeki bozulma dönemlerinde, büyüklüklerine göre değişen oranlarda daha fazla faiz oranı verdiği görüldü.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) internet sitesinde yeni bir Ekonomi Notu yayımlandı.
Tuba Pelin Sümer, Ayça Topaloğlu-Bozkurt tarafından kaleme alınan "Mevduat Büyüklüğüne Göre Faizlerdeki Ayrışmayı Etkileyen Faktörler" başlıklı notta, bankaların mevduat büyüklüğüne göre faiz oranlarında büyük tutarlı mevduata, küçük tutarlı mevduata göre daha yüksek faiz oranları uyguladığı değerlendirilirken, bu farkın enflasyon beklentilerinin bozulduğu ve para politikasının sıkılaştığı dönemlerde arttığı ortaya koyuldu.
Ayrıca, mevduat faiz oranlarındaki farklılaşmanın, bankaların büyüklüğüne ve likiditesine duyarlı olduğu görüldü. Büyük bankaların, daha geniş şube ağı ve likidite hizmetleri sunarak, küçük tutarlı mevduat sahiplerine daha düşük faiz oranları uygulayabildiği de değerlendirildi.
Düzenlemeler etkili oluyor
Türk lirasına geçiş hedeflerinin uygulanması gibi politika düzenlemelerinin, mevduat faiz oranlarındaki farklılaşmayı artırdığı, özellikle 2022 yılı son çeyreği sonrasında bu farkın belirginleştiği görülürken, enflasyon oranı, para politikası faiz oranları, ekonomik büyüme, bankaların risklilik durumu ve kredi verme iştahı gibi faktörlerin de mevduat faiz oranlarını etkilediği belirtildi.
Mevduatta dolarizasyonu azaltmaya yönelik düzenlemeler faiz oranlarındaki ayrışmayı artırırken, mevduat dışı fonlama payı ve maliyeti, sermaye yeterlilik rasyosu ve kredi büyümesi de dönemsel olarak mevduat faiz oranları üzerinde etkili oluyor.
Kur korumalı hesapların mevduattaki payı düştükçe ve enflasyon beklentileri iyileştikçe, mevduat faiz oranlarındaki farkın azalacağı değerlendirilen araştırma notunda, düşük tutarlı mevduata sahip yatırımcıların yüksek tutarlı mevduata benzer oranlara faizler almasının, yatırımcının tasarrufa yönelmesinde ve enflasyondaki gerilemede olumlu katkıda bulunacağı da belirtildi.
Banka büyüklüğü faizde etkili
"Mevduat Büyüklüğüne Göre Faizlerdeki Ayrışmayı Etkileyen Faktörler" başlıklı notta özetle şu bilgiler verildi:
"Bankaların mevduata uyguladıkları faiz oranları mevduat büyüklüklerine göre belirgin olarak ayrışmakta ve küçük tutarlı mevduata büyük tutarlı mevduata göre daha düşük faiz oranı uygulanmaktadır. Yüksek ve düşük tutarlı mevduat faiz oranları arasındaki farkın enflasyon beklentilerinin bozulduğu ve para politikasının sıkılaştığı dönemlerde yükseldiği izlenmektedir. Mevduat büyüklüğüne göre faiz ayrışmasının boyutu, analiz edilen tüm dönemlerde bankaların büyüklüğüne duyarlıyken, bankaların likiditesi de söz konusu ayrışmada etkili olabilmektedir. Son olarak, söz konusu ayrışmanın politika düzenlemelerine de duyarlı olduğu ve özellikle Türk lirasına geçiş hedeflerinin uygulanmakta olduğu 2022 yılı son çeyreği sonrasında faiz farklılaşmasının arttığı gözlenmektedir."
