KKM teminatlı ticari kredi dönemi

Şebnem TURHAN

Ekonomi yönetiminin bankalar ve bankalardaki döviz mevduatlarına yönelik olarak üst üste uygulamaya aldığı makroihtiyati önlemler sektörü sürekli yeni yöntemlere sevk ediyor. Bankacılık sektörü bugünlerde döviz mevduatını kur korumalı mevduata dönüştürme hedefini tutturma çabasında. Bunun için de zaten şikayetçi olunan ticari krediler için yeni bir yöntem bulundu. Ticari kredi başvurusunda bulunan müşterilerine bankalar döviz mevduatını KKM’ye dönüştürmesi durumunda bunu teminat olarak kabul edeceğini bu yöntemi izlediğinde ise avantajlı kredi faizi oranları vereceğini belirtiyor. Bankacılık kaynaklarından alınan bilgiye göre döviz mevduatını KKM’ye çeviren müşterilerine kamu bankaları yüzde 14, özel bankalar ise yüzde 17-18 ticari kredi faizi uygulamaya başladı. Bu durum da bankalar arası döviz mevduatı geçişini hızlandırdı.

Hem Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) hem de Merkez Bankası döviz mevduatından KKM’ye dönüşü teşvik edici uygulamalar devreye aldı. Bunların başında Merkez Bankası’nın en son haziran sonunda değişiklik yaptığı zorunlu karşılık ve ihbarlı döviz mevduat hesapları yönetmeliği geliyor. TCMB 30 Haziran’da zorunlu karşılık ve ihbarlı döviz hesaplarında uygulanan yüzde 1,5 seviyesindeki komisyon oranının yüzde 5 seviyesine yükseltilmesine karar verdi. Ayrıca, dönüşüm oranı gerçek ve tüzel kişiler için ayrı ayrı yüzde 10'a ulaşamayan bankalardan iki katı oranında komisyon alınması uygulamasının kaldırıldığı aktarıldı. Söz konusu komisyon uygulamasında belirtilen dönüşüm oranlarına göre sağlanan muafiyet koşullarında değişikliğe gitti. Sektörün ağırlıklı ortalama tüzel kişi dönüşüm oranının 2/9/2022 tarihi için belirlenen hedef değer olan yüzde 20 seviyesini belirgin olarak geçmesi nedeniyle söz konusu hedef değer tarihinin 2/9/2022 yerine 8/7/2022 olarak belirlenmesine karar verdi.

Bankalar, yüzde 20 dönüşüm şartına 2 Eylül’den önce uyum sağlasalar da yine son dönemde getirilen ticari krediye döviz mevduatı limiti uygulaması yeni yöntemleri hızlandırdı. Bankacılık kaynaklarının verdiği bilgiye göre özellikle kamu bankalarına döviz mevduatından dönüşüm için daha fazla telkin var. Bankacılık kaynakları döviz mevduatı 10 milyon TL ve üzeri olan müşterilerde KKM’ye dönüşe yönelik daha fazla çaba gösterildiğine işaret etti.

Faiz oranı güncel TL mevduat faizinden düşük

İşte tüm bu zorunluluklar bankaları ‘kazan kazan’ yoluna itti. Döviz mevduatını KKM’ye dönüştürerek hem Merkez Bankası ve BDDK nezdinde daha uyumlu bir yöne evrilen bankacılık sektörü hem de tüzel müşterilerine de düşük kredi faiz oranları vermeye başladı. Döviz mevduatını KKM’ye döndürdüğünde bunu kredi için teminat kabul eden bankalar mevduat faizi uygulaması konusunda da avantajlı durumda bulunuyor. Öyle ki dövizden KKM’ye dönüşen hesaplarda bankacılık sektörü güncel TL mevduat faiz oranı yüzde 22-23 seviyesinde olsa bile yüzde 17’den fazla faiz uygulayamıyor. Yönetmelik gereği KKM faizi politika faizi olan yüzde 14’ün üç puan üzerine kadar verilebiliyor. Aradaki kur farkı da Merkez Bankası tarafından karşılandığı için bankalar bu sistemle faiz oranlarını da güncel faizden daha düşük olarak müşterisine sunabiliyor. Böylelikle hem dövizden dönüşüm hedefinin tutturulması kolaylaşıyor, hem kredi ile kaynak yaratılmış oluyor hem de düşük faiz oranları ile maliyetleri de azalmış oluyor. Son haftalarda KKM artış hızında yavaşlama olsa da BDDK verilerine göre KKM hesapları 1 trilyon 169,8 milyon liraya yükseldi. Tüzel kişilerin döviz mevduatı ise artış eğiliminde. 5 Ağustos haftası itibariyle tüzel kişilerin döviz mevduatı bir önceki haftaya göre yüzde 5,2 artışla 86 milyar 125 milyon dolara yükseldi. Bu döviz mevduatı artışı ekonomi yönetiminin de çok arzuladığı bir durum değil. Bankaların KKM’ye dönüşte düşük ticari kredi faizi uygulaması da 86.1 milyar doları aşan tüzel kişilerin döviz mevduatındaki dönüşümü hızlandıracak gibi görünüyor.