Halka arzlar dünyada yavaşlarken Türkiye’de arttı

Sermaye piyasalarına olan yatırımcı ilgisinin artmasıyla geçen yıl canlanan halka arz piyasası, bu yılın ilk çeyreğinde dünya genelinde yavaşladı. Türkiye’de ise geçen yılki yüksek halka arz performansı, bu yılın ilk çeyreğinde de devam etti.

Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği (TSPB), tarafından açıklanan aracı kurumların 2022 yılı ilk çeyrek verilerine göre, geçen yılın ilk üç ayında 4 şirketin halka arzı tamamlanırken, bu yılın ilk üç ayında 11 şirketin halka arzı gerçekleştirildi. Ernst&Young “Global IPO Trends” raporuna göre, dünyada geçen yılın ilk çeyreğinde 512 şirketin halka arzı gerçekleştirilirken, bu yılın ilk çeyreğinde halka arzı gerçekleştirilen şirket sayısı 321’e geriledi. Veriler, dünya ile kıyaslandığında Türkiye’de halka arz piyasasının dünyanın aksine canlılığını ve artırarak sürdürdüğünü ortaya koyuyor. Diğer yandan 2022’nin ilk 3 ayında 11 şirketin halka arzı tamamlanırken, 2022’in ilk çeyreği itibariyle aracı kurumlardan alınan veriler, gelecek dönemde toplam 88 halka arz projesinin planlandığını ortaya koyuyor. Bu tablo ise geçen yılki rekorun (52 şirket) üzerine çıkılarak halka arzda 2022 yılında tarihi rekor sayıya erişilebileceğine işaret ediyor.

Halka arzdan 3.9 milyar TL kaynak

TSPB tarafından açıklanan aracı kurumların 2022 yılı ilk çeyrek verilerine göre, geçen yılın ilk çeyreğinde 917 milyon lira olan halka arz büyüklüğü neredeyse 4 katına çıkarak bu yılın ilk çeyreği itibarıyla 3 milyar 850 milyon lira oldu. Dünyada ise geçen yılın ilk çeyreğinde 112 milyar dolar olan halka arzların toplam büyüklüğü, bu yılın ilk çeyreğinde yüzde 37 azalarak 54.4 milyar dolara geriledi.

Pay senedi işlem hacmi geriledi

Geçen yılın ilk çeyreğinde 5.2 trilyon lira ile tarihi rekor seviyeleri yakalayan pay senedi işlem hacmi, bu yılın ilk çeyreğinde geriledi. TSPB verileri, 2022 yılının ilk çeyreğinde pay senedi işlem hacminin geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 6 azalarak 4.9 trilyon liraya gerilediğini ortaya koydu. Bu yılın ilk çeyreği itibarıyla, pay senedi işlem hacminin yüzde 74’ü yerli yatırımcılar, yüzde 26’sı ise yabancı yatırımcılar tarafından gerçekleştirildi. Verilere göre, bu yılın ilk çeyreği itibariyle halka açık pay senetlerinin yüzde 63’üne yerli yatırımcılar, yüzde 37’sine ise yabancı yatırımcılar sahip. 2021 yılı sonu itibariyle 2.3 milyon olan pay senedi yerli yatırımcı sayısı ise bu yılın ilk çeyreğinde 2.4 milyon kişiye çıktı.

Vadeli işlem hacimleri yüzde 49 arttı

TSPB’nin aracı kurumlardan derlediği verilere göre, yatırım kuruluşları tarafından yapılan toplam vadeli işlem hacimleri bu yılın ilk çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 49 artarak 3.1 trilyon liraya ulaştı. Söz konusu dönemde paya dayalı vadeli işlemler yüzde 54 artarken, dövizi dayanak alan vadeli işlemler yüzde 70 arttı.

Bu yılın ilk çeyreğinde opsiyon piyasası işlem hacmi geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 57 artarak 11 milyar lira oldu. Bu dönemde pay ve endeks opsiyonlarının hacmi artarken, dövizi dayanak alan opsiyonların hacmi azaldı. Ağırlıklı olarak bireysel yatırımcıların işlem yaptığı varant piyasasında yıllık işlem hacmi yüzde 54 azalarak bu yılın ilk çeyreği itibariyle 15 milyar liraya gerilerken, yalnızca aracı kurumların işlem yaptığı kaldıraçlı işlemlerin hacmi ise aynı dönemde yüzde 94 artarak 5.6 trilyon lira oldu.

İnternet ve doğrudan piyasa erişim kanalları hacmin yüzde 76’sını gerçekleştirdi

Pay senedi hacimlerinin departmanlara göre dağılımına bakıldığında, internet işlemlerinin payı, bireysel yatırımcıların işlem hacmi payındaki düşüşe paralel olarak bu yılın ilk çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine göre 5 puan azalarak yüzde 52’ye geriledi. Kurumların işlemlerinde doğrudan piyasa erişimi kanalının payı yüzde 24 olurken, pay senedi işlem hacminin yüzde 12’sini ise şube, acente ve irtibat büroları gerçekleştirdi. TSPB tarafından derlenen verilere göre, emir iletiminin doğrudan yapıldığı kanallar olan internet ve doğrudan piyasa erişimi kanallarının pay senedi işlemlerindeki toplam payı 2022 yılının ilk çeyreğinde yüzde 76’ya çıktı.

Kredili işlemlerde artış devam etti

Aracı kurumların müşterilerine kullandırdığı kredi bakiyesi, pay senedi piyasasına artan yatırımcı ilgisiyle 2022 yılı ilk çeyreğinde artmaya devam etti. TSPB’nin aracı kurumlardan derlediği verilere göre, aracı kurumların müşterilerine kullandırdığı kredi hacmi bu yılın ilk çeyreği itibariyle, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 73 oranında artarak 13.7 milyar liraya çıktı. Veriler, kredi kullanan yatırımcı sayısının ise 32.8 bin kişiye çıktığını gösterdi.

Çalışan sayısı 6 bin 300 kişiye çıktı

Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği’nin derlediği aracı kurumların 2022 yılı ilk çeyrek verilerine göre, Türkiye’de faaliyet gösteren aracı kurum sayısı 61 oldu. Merkez dışında irtibat birimine sahip olan 41 kurumun, şube ve irtibat bürolarının sayısında artış sürdü. Geçen yıl Mart sonu itibarıyla 289 olan aracı kurum şube sayısı, 2022 yılı mart sonunda 308’e, aynı dönem itibarıyla 110 olan irtibat bürosu sayısı ise 128’e çıkarken, acente sayısı ise değişmedi. TSPB verilerine göre, 2022 Mart sonunda toplam çalışan sayısı bir önceki yılın aynı dönemine göre 404 kişi artarak 6 bin 300 kişiye ulaştı.

Aracı kurumların gelirlerinde artış sürdü

TSPB’nin aracı kurumların finansal tabloları üzerinden detaylı bir şekilde derlediği veriler, aracı kurumların gelirlerinde son yıllarda yaşanan artışın 2022 yılının ilk çeyreğinde bir miktar hız kesse de devam ettiğini gösterdi. Veriler, yatırım kuruluşlarının toplam gelirleri, 2022 yılının ilk çeyreğinde önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 14 artarak 3.7 milyar liraya çıktı. Aracılık gelirlerinin yüzde 8 azaldığı bu dönemde toplam gelirlerin artmasında, aracılık dışı gelir kalemlerinin artması etkili oldu. TSPB verilerine göre, aracı kurumların net dönem karı, 2022 yılının ilk çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 21 artarak 2.3 milyar lira oldu.