Döviz mevduatın dörtte biri TCMB’ye park edilecek

Merkez Bankası yabancı para (YP) zorunlu karşılık (ZK) oranlarını tüm vade dilimlerinde 200 baz puan artırırken, TL zorunlu karşılıkların altın olarak tutulma imkanı üst limitini yüzde 10'a düşürdü. İmkan kademeli olarak sonlandırılacak.

TCMB, 15 Eylül'de yabancı para mevduat zorunlu karşılıklarında yine 200 baz puan artışa gitmişti.  

Resmi Gazete'de ZK kararının yayımlanması ardından TCMB'den yapılan açıklamada "TCMB fiyat istikrarı temel amacı doğrultusunda, parasal aktarım mekanizmasının etkinliğinin artırılması için zorunlu karşılık düzenlemesinde değişikliğe gitmiştir" denildi.

Alınan kararla 1 yıla kadar YP zorunlu karşılıkları yüzde 23'ten yüzde 25'e yükselten TCMB, 1 yıldan uzun vadeli YP zorunlu karşılıkları ise yüzde 17'den yüzde 19'a yükseltmiş oldu.

TCMB alınan kararlarla, TL cinsinden zorunlu karşılık tesislerinin yaklaşık 7.4 milyar TL, yabancı para cinsinden zorunlu karşılık tesislerinin ise yaklaşık 3.8 milyar dolar karşılığı tutarında artacağını öngördü.

TL karşılık sadece TL tutulacak

TCMB daha önceki kararı ile 1 Ekim tarihinden itibaren TL zorunlu karşılıkların döviz cinsinden tesis edilmesi imkanını sonlandırmıştı. Bugünkü açıklama ile birlikte TL ZK'ların standart altın cinsi tesis imkanı limiti azaltılacak ve imkan kademeli olarak sonlandırılacak.

TCMB açıklamasında "TL zorunlu karşılık tesisinin standart altın cinsinden tesis edilmesi imkanı üst limitinin yüzde 15'ten yüzde 10'a düşürülmesine karar verilmiştir. Söz konusu imkan kademeli olarak azaltılarak sonlandırılacaktır" denildi.

TL zorunlu karşılıkların döviz ve standart altın cinsinden tesis edilmesi imkanları 2011 yılı sonunda getirildi. Bu imkanlar 2012 yılı sonunda sırasıyla yüzde 60 ve yüzde 30 oranlarına kadar yükselmişti. İmkan döviz ve standart altın Rezerv Opsiyon Mekanizması (ROM) olarak biliniyordu. 

İmkanın kullanımı bankaların tercihine bırakılmış ancak avantaj nedeniyle bankalar bu imkanları bilançolarına göre üst sınırlara yakın olarak yıllarca kullanmıştı. Bu imkanla TCMB rezerv birikimi yaratmış ancak rezervler TCMB sahipliğinde olmamıştı.

ROM, altında da son buluyor

TCMB brüt "döviz rezervlerini güçlendirmek ve bankalara likidite yönetimlerinde daha fazla esneklik sağlama amacıyla" ROM'u 2012 sonunda bir politika aracı olarak kullanmaya başladığını açıklamıştı. Bugün gelinen noktada ise TCMB ROM sistemini dövizden sonra altında da sonlandıracağını açıklamış oldu. Böylece TCMB sistemi tamamladığında artık TL ZK'lar sadece TL cinsinden tutulmuş olacak.

TCMB verilerine göre 1 Kasım'da başlayan tesis dönemi itibarıyla zorunlu karşılığa tabi kuruluşların TL cinsinden tesis etmesi gereken zorunlu karşılık tutarı 113.3 milyar TL tutarında. 

Değişiklikler, tesisi 12 Kasım tarihinde başlayacak olan 28 Ekim tarihli yükümlülük döneminden itibaren geçerli olacak.