100 doları basmanın maliyeti ne kadar?
Türkiye gündemini son günlerde sahte dolar iddiaları meşgul ediyor. Piyasada, Ortadoğu’dan getirildiği ileri sürülen milyarlarca dolarlık sahte para bulunduğu ifade ediliyor. Peki, ABD Merkez Bankası (Fed) gerçek doları ne kadar maliyetle basıyor?
ÖZDER ŞEYDA UYANIK
Kapalıçarşı’da döviz bürolarında para sayma makinelerinin, hatta ATM’lerin fark edemediği gerçeklikte basılan sahte dolarlar gündemden düşmüyor. Bankaların fark etmekte zorlanıldığı için 50 dolarlık ve eski basım 100 dolarlık kabul etmemesi sonrasında döviz büroları da bir süreliğine bu banknotların alımını durdurdu.
Yurt dışından kaçak yollarla Türkiye’ye sokulduğu iddia edilen, yüz milyonlarca hacimlerin telaffuz edildiği bu sahte dolarlar için resmî kurumlar da harekete geçti.
Peki, dünyada dolaşımda ne kadar dolar ve bunları basmanın maliyeti ne?
Dünyada ne kadar dolar var?
ABD Merkez Bankası Fed’den derlenen verilere göre, 2023 yılı sonunda dünyada 54,6 milyar adet dolar dolaşımda bulunuyordu.
Bu miktarın yaklaşık yüzde 35’i yani 18,9 milyar adet olan kısmı 100 dolarlık banknotlardan oluşuyor.
Dünyada 2023 yılı sonunda toplam dolaşımdaki dolarların değeri 2 trilyon 297,4 milyar dolar ediyor. Tutar bazında 100 dolarlık banknotların hacmi yüzde 85 yani 1.889,4 milyar dolar ediyor.
2024 yılı ekim ayı itibarıyla da dolaşımdaki dolar miktarı 2 trilyon 354 milyar 824 milyon dolar ediyor.
TL karşılığı 3.460 lira eden 100 dolarlık banknotu basmanın maliyeti ne?
Gelelim asıl merak edilen kısma; dolar basmak ne kadar tutuyor? Fed, para basımı maliyetleri için şu açıklamayı yapıyor:
“Her yıl, Federal Rezerv Kurulu (Federal Reserve Board), yeni para birimine yönelik olası talebi tahmin eder ve ABD Hazine Bakanlığı'na bağlı Basım ve Gravür Bürosu'na (Bureau of Engraving and Printing) sipariş verir. Bu büro, ABD para birimini üretir ve üretim maliyetini Kurul'dan tahsil eder. 2024 yılı için para birimi operasyon bütçesi 1.104,0 milyon dolardır. Aşağıdaki tablo, Federal Rezerv banknotlarının her bir nominal değerine ait değişken baskı maliyetlerinin detaylarını sunmaktadır. Para birimi bütçesi, toplam değişken baskı maliyetlerini karşılamak için 361,9 milyon dolar içermektedir. Değişken maliyetler, her bir banknotun baskısı için gereken kâğıt, mürekkep, işçilik ve doğrudan genel giderlerden oluşmaktadır. Para birimi bütçesi ayrıca, sabit baskı maliyetlerini karşılamak için 665,5 milyon dolar içermektedir. Bu maliyetler, dolaylı üretim genel giderleri ve destek, genel yönetim, araştırma ve geliştirme, baskı öncesi hazırlık ve gravür işlemlerini kapsamaktadır.”
İşte dolar banknotların basım maliyeti:
100 doların basım maliyeti yaklaşık olarak güncel dolar/TL kuruyla (34,60 üzerinden) 3,25 TL tutuyor.
