Çıkan yabancı ‘Yuvam’a döner mi?
Türkiye’nin yabancı sermaye ihtiyacı ekonomi politikasının tek aracı kur korumalı mevduat ürününün yabancı yatırımcılar için de devreye alınması sonucunu doğurdu. Analistler TL’ye dönüşte daha kazançlı alanları olan yabancının Yuvam hesabına ilgisinin düşük olmasını bekliyor.
Şebnem TURHAN
Ekonomi politikasının tek aracı haline gelen kur korumalı TL mevduat hesabına paralel olarak açılan yurtdışındaki Türk vatandaşlarının birikimlerini Türkiye’ye getirmeyi hedefleyen Yuvam hesabına yapılan değişiklikle yabancı yatırımcılar da dahil olabilecek.
Yükselen enflasyon, dolardaki güçlenme, savaşla birlikte enerji faturasındaki artış ve yükselen cari açık Türkiye’nin yabancı sermaye ihtiyacını artırıyor. Yuvam hesabının yabancılara da açılmasıyla düşük politika faizi politikası ve negatif reel getiri ile kaybedilen yabancı yatırımcının TL varlıklara dönüp dönmeyeceği ise soru işareti. Analistler olası bir mevduat girişi için Katar ve Azerbaycan’a işaret etti.
KKM’de ilk girenlere kur farkı ödemeleri bu hafta yapılacak. Hesaplamalar ilk giren gerçek kişilerin yüzde 27’in üzerinde 3 aylık vadede bir getiri sağlayacaklarını ortaya koyuyor. Tüzel kişiler ise ocak ayı ile birlikte sisteme alınmış ve vade 6 aylık olarak belirlenmiş mart başında ise en kısa mevduat vadesi 3 aya indirilmişti. Ve ardından yurtdışındaki Türk vatandaşları için Yuvam hesabı devreye alınmıştı. Henüz Yuvam hesabında ne kadar bir birikim olduğuna dair bilgi yok. Merkez Bankası ve Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’ndan bu veriye ilişkin bir açıklama yapılmadı.
Yenileme imkanı bulabilecekler
Şimdi yapılan değişiklik yabancı kişi ve şirketlerin de Türkiye’de Yuvam hesabı açmasının önünü açıyor. Tebliğle, ilgili tebliğin tanım maddelerine yer alan "Yurtdışında yerleşik vatandaş" ibaresi "Yurtdışında yerleşik kişiler" olarak değiştirildi ve madde metnine, "bankalarda hesap açma şartlarını taşıyan yabancı uyruklu gerçek ve tüzel kişiler" ibaresi eklendi. Buna göre, yurtdışında yaşayan Türk vatandaşları ile bunların sermayedar olduğu yurtdışında bulunan şirketlerin yanı sıra bankalarda hesap açma şartlarını taşıyan yabancı uyruklu gerçek ve tüzel kişiler de döviz varlıklarını TL'ye dönüşümüne esas YUVAM hesabı açtırabilecekler. Tebliğe eklenen fıkra uyarınca, Merkez Bankası tarafından bu uygulama kapsamında açılan TL mevduat veya katılma hesaplarına vade sonunda yenilenme imkânı tanınabilecek. Hesabın yenilenmesine ilişkin esaslar Merkez Bankasınca belirlenecek.
Yeni düzenlemeler neyi amaçlıyor?
Peki bu adımlar neden atılıyor? Yabancı yatırımcı uzun süredir TL varlıklardan çıkış eğiliminde. Bunun yanı sıra son dönemde küresel yüksek enflasyon, savaşla birlikte daha da artan emtia fiyatları, şirketlerin ve kamunun borç ödemesi için döviz ihtiyacı ve dolar/TL’yi belli bir seviyede tutmak için yapılan döviz satışlarıyla Türkiye’nin sermaye girişine büyük ihtiyacı bulunuyor. Nitekim geçen hafta bankacılık kaynakları piyasada döviz ihtiyacının yüksek seviyeye çıktığını ve sıkıntılar yaşandığını belirtmişti.
Yabancı, mevduatı tercih eder mi?
Konuya ilişkin bilgi veren bankacılık kaynakları yabancı yatırımcının Türkiye’ye gelip TL’ye döndüğünde çok daha fazla getiri kazanabileceği yerler olduğunu, bono, borsa veya swap gibi, bunun yerine mevduat yapmasının çok akıllıca görülmediğini söyledi. Aynı kaynak, Katar ve Azerbaycan’dan birkaç hesabın TL’ye döndüğünün görülebileceğini ancak kalıcı bir etki yaratmasını beklemediğini vurguladı. Bir diğer analist ise “Yabancıya ‘Yeter ki TL’ye gir. Biz her şeyi garanti ediyoruz” deniyor. Kur yükselse bile, farkı Hazine ödeyecek. Bizim paramızla yabancıya garanti veriliyor. Ekonomik açıdan, sermayeye ihtiyacımız var. Gelirlerse, iyi olur” diye konuştu.
Yılbaşından bu yana 2 milyar dolar çıkış
Merkez Bankası verilerine göre de yabancı yatırımcının çıkışı aralıksız sürüyor. Yabancılar 11 Mart haftasında net 289.8 milyon dolarlık hisse senedi ve 121 milyon dolarlık Devlet İç Borçlanma Senedi (DİBS) sattı. Böylece yabancı yatırımcı hisse senedi piyasasında son üç haftadır, tahvilde ise son 1 aydır sürekli satıcı durumunda. Yılbaşından bu yana hisse senedinden 1.1 milyar dolarlık, tahvilden ise 891.1 milyon dolarlık satış gerçekleştirdi yabancı yatırımcı. Yine Merkez Bankası verilerine göre de 11 Mart itibariyle Merkez Bankası’nın net uluslararası rezervleri 2.3 milyar dolarlık düşüşle 15.9 milyar dolara gerilemişti. Swap hariç net rezervler ise eksi 43.9 milyar dolar inmişti. Bir önceki hafta bu rakam eksi 42.6 milyar dolar seviyesindeydi.
