Yabancıyı mumla arar olduk

Şebnem TURHAN

Borsa İstanbul yeni yıla yükselişle giriş yapsa da yabancı yatırımcının bu coşkuya eşlik etmedi. Borsa İstanbul verilerine göre borsada yabancı yatırımcının payı yüzde 40,45 ile tarihi en düşük seviyesine indi. En yüksek olduğu dönem ise yüzde 72,63 ile Ekim 2007 döneminde yaşanmıştı. Yabancı payı bundan 1 yıl önce ise yüzde 49 seviyesindeydi. Böylece yabancı payında tarihi zirvesine göre 32.18 puan, bir yıl öncesine göre ise 8.55 puanlık bir erime yaşandı.

Borsa İstanbul BİST 100 endeksinin de 1.5 dolarlar seviyesinde olduğu ve son dönemdeki kur dalgalanmaları nedeniyle oldukça hareketli günler geçirdiği bugünlerde yabancı yatırımcının payının artması çok da mümkün görünmüyor.

5 haftada çıkış 1 milyar dolara yaklaştı

Merkez Bankası’nın haftalık verileri de yabancı yatırımcının 24 Aralık haftası itibariyle bu yıl yabancı yatırımcının hisse senedi piyasasındaki net satışı 1 milyar 131 milyon dolar seviyesinde. 2021 yılı içinde Türkiye dönem dönem yabancı yatırımcıyı çekerken yaz aylarından bu yana ise çıkış görüldü. Yine Merkez Bankası verilerine göre 26 Kasım haftasından itibaren 5 hafta üst üste çıkış yaptı yabancı yatırımcı. Ve bu 5 haftalık toplam çıkış neredeyse 1 milyar dolara yaklaştı.

Uzmanlar Türk mali piyasalarının yabancı yatırımcılar gözünden bakıldığında oldukça ucuz olduğuna dikkat çekerken Türk Lirası’nın dolar karşısında aşırı oynak durumunun ise yabancı yatırımcının gözünü korkuttuğu fikrinde. Yabancı yatırımcıların yeniden Türkiye piyasalarına gelmesinin önce TL’de, sonra faiz piyasasında uzunca bir süre istikrar görülmesiyle mümkün olduğuna işaret eden uzmanlar bu sağlanmadığı sürece ise anlamlı bir girişten söz etmenin mümkün olmadığını vurguladı. Özellikle önceki gün gelen enfl asyon verilerinin de bir öngörülebilirlikten söz etmeye imkan vermediğini söyleyen uzmanlar, önümüzdeki birkaç ay boyunca Türk mali piyasalarında yerli yatırımcıların etkin olmaya devam edeceğini dile getirdi. Öte yandan kısa vadeli bir giriş içinse İngiltere’de tatilin bitmesiyle perşembe ve cumadan itibaren yabancı katılımının kısmen yükselebileceği de uzmanların beklentileri arasında.

Merkezi Kayıt Kuruluşu verilerine göre de aralık ayı yabancı yatırımcının hem sayısının hem de portföy büyüklüğü bakımından gerilediğini gösteriyor. Aralık verilerine göre kasımda 13 bin 240 olan yabancı yatırımcı sayısı aralıkta 13 bin 147'ye indi. Yabancı yatırımcının portföy büyüklüğü de kasımdaki 350 milyar 424 milyon liradan 347 milyan 679 milyon liraya geriledi. Yabancı yatırımcıların dağılımına bakıldığında ise 99 milyar 242 milyon lirayla ABD yine başı çekiyor. Onu 62 milyar 914 milyon lirayla Katarlı yatırımcılar takip ederken üçüncü sırada 39 milyar 461 milyon dolarlık portföy büyüklüğüyle İngiltere geliyor. Kasım 2021'de ise ABD'li yatırımcıların portföy büyüklüğü 101 milyar 803 milyon lira, Katarlıların 57 milyar 877 milyon lira, İngilizlerin ise 42 milyar 455 milyon lira seviyesindeydi. Verilere göre 1 ayda ABD’li yatırımcıların portföy büyüklüğü 2.5 milyar lira azalırken, Katarlı yatırımcıların portföy büyüklüğü ise 5 milyar lira yükseldi. İngiltere menşei yabancı yatırımcıların portföy büyüklüğü ise bir ayda 3 milyar lira azalmış durumda.

Gelişen ülkelerden negatif ayrıştı

Öte yandan BİST-100 endeksi 2021 yılında dolar bazında MSCI Gelişmekte Olan Ülkeler (GOÜ) ve MSCI Gelişmiş Ülkelere (GÜ) göre, 2020 yılının ardından yine görece kötü bir performans sergiledi. 2021 yılında BİST-100 dolar bazında özellikle yılsonuna doğru kurlardaki sert yükselişin etkisiyle yüzde 28,8 oranında değer kaybetti. MSCI GOÜ aynı dönemde sadece yüzde 4,6 oranında değer kaybederken, MSCI GÜ ise yüzde 20,1 oranında değer kazandı. Bu yıl özellikle gelişmekte olan ülkelerle gelişen ülkelerin borsaları arasındaki fark açılması dikkat çekti. Borsa İstanbul tarafında ise 2021 yılında da BİST-100 ile MSCI GÖÜ arasındaki fark açılmaya devam etti. 2020 yılında BİST-100 dolar bazında, yüzde 4,4 oranında değer kazanırken, MSCI GOÜ yüzde 15,9 ve MSCI GÜ yüzde 14,1 oranında değer kazanmıştı.