Türkiye ilk sırada: Halka arzlardan dünyada 121,2 milyar dolar kazanç sağlandı

Uluslararası danışmanlık şirketi EY, Küresel Halka Arz Trendleri 2024 raporunu yayımladı.

Küresel halka arz piyasasında 2024 yılında 1.215 işlem gerçekleştirildi ve bu halka arzlardan 121,2 milyar dolar gelir elde edildi. 2024’ün ikinci yarısında, yılın ilk yarısına kıyasla, daha güçlü bir performans gösteren küresel halka arz piyasası dördüncü çeyrekte ise sıçrayışa geçti.

Önümüzdeki dönemde ise değişen para politikaları, jeopolitik değişkenlikler, küresel tedarik zinciri, yapay zekâ, dijital dönüşüm, çevresel, sosyal ve yönetişim (ESG) öncelikleri ve seçimler sonucunda yeni yönetimlerin etkisiyle küresel halka arz pazarının yeniden şekilleneceği tahmin ediliyor.

Halka arzlarda Hindistan ve ABD ilk sıralarda yer alıyor

EY Küresel Halka Arz Raporu’nda bölgesel performansa bakıldığında 2024'te Amerika Kıtası ve EMEIA (Avrupa, Orta Doğu, Afrika ve Hindistan) Bölgesi halka arz piyasası toparlanmaya devam etti. Hindistan, küresel tedarik zincirlerinin yeniden yapılandırılmasından ve ekonomik büyümeden faydalanıp ABD ve Avrupa'yı geride bırakarak 327 adet halka arz ile (19,9 milyar dolar gelir) işlem sayısına göre lider oldu. Gelire göre ise 32,8 milyar dolar hacmiyle (183 halka arz sayısı) ABD ilk sırada yer alırken, gelir sıralamasında ABD’yi Hindistan ve Avrupa izledi.

Öte yandan özel sermaye ve girişim sermayesi destekli portföy şirketlerinin halka arzları ise toplam küresel halka arz gelirlerinin yüzde 46'sını oluşturarak önemli bir yer alırken, halka arz görünümünün şekillenmesinde kritik bir rol oynadı. 2024'teki en büyük 20 halka arzdan 12'si özel sermaye desteğiyle gerçekleşti. Ayrıca, yıl içerisinde 18 unicorn girişim halka arz olurken bunların yarısı girişim sermayesi destekli firmalar tarafından kuruldu.

Türkiye halka arz sayısında Avrupa'da ilk sırada 

2024 yılında halka arzlar, ülkemizde de küresel eğilime paralel bir gelişim gösterdi. Halka arz sayısı 2023 yılına göre 1/3 oranında azalarak 34’e, halka arz hasılatı ise yüzde 25 oranında düşerek 60 milyar TL bandına indi. Bu rakamlarla ülkemiz, 2024 yılında halka arz sayısında Avrupa bölgesinde ilk sırada yer aldı.

Halka arzlarda öne çıkan sektörler 

Rapora göre, 2024 yılındaki küresel halka arzlarda teknoloji, medya ve telekomünikasyon (TMT), sanayi ve tüketici sektörleri hem işlem sayısı hem de gelir hacmi açısından öne çıktı. Enerji sektöründeki halka arzlarda özellikle madencilik ve metaller düşüş gösterirken, çelik ve çinko gibi metallere yönelik ihtiyaçlar arttı ve buralarda halka arzlar istikrarlı bir şekilde büyüdü. Ayrıca, endüstriyel alandaki halka arz gelirleri, Çin (Büyük Çin Bölgesi) hariç, yüzde 68 artışla 50 milyon dolardan fazla değerlenerek yıllık bazda yüzde 31 arttı. Hindistan'ın otomotiv sektörüne yönelik yatırımları, altyapı iyileştirmeleriyle gerçekleşen büyüme ve yerel fabrika otomasyonu doğrultusunda halka arz gelirlerinde yüzde 180'den fazla bir artışa yol açtı.

Aynı zamanda teknoloji sektörü, Çin (Büyük Çin Bölgesi) hariç, 20,4 milyar dolar (yüzde 39) halka arz gelirlerinde toparlanma yaşarken, sağlık ve yaşam bilimleri sektöründe ABD şirketlerinin halka arz gelirleri yıllık bazda yüzde 172 arttı. 2024 yılında sağlık ve yaşam bilimleri sektörü, 139 halka arzla istikrarlı bir faaliyet gerçekleştirip toplamda 17,1 milyar dolarla yüzde 37 değer artışı sağladı. Tüketici ürünleri ve perakende sektörleri ise halka arz gelirlerinde yüzde 60'lık bir artışla toparlanma yaşadı. 2025 yılında ise, küresel çaptaki halka arzların çoğunluğunun teknoloji, medya ve telekomünikasyon (TMT), sanayi ve yaşam bilimleri sektörlerinden gelmesi bekleniyor.

Yapay zekâ şirketleri yatırımcı çekmeye devam ediyor

Yapay zekâ ve yapay zekâyla ilgili 600’den fazla halka açık şirket bulunması, raporda öne çıkan konular arasına yer alıyor. Bu şirketlerin neredeyse yarısının son dört yılda halka açıldığı ve birçoğunun da girişim sermayesi desteğiyle gerçekleştiği görülüyor. Ayrıca, yaklaşık 60 yapay zekâ şirketi şu anda halka arz sürecindeyken 400'den fazlasının da halka arz olmaya hazırlanıyor. Bu durum, yapay zekâ odaklı inovasyonlara devam eden yatırımcı ilgisini ve girişim sermayesi desteğini gösteriyor.

EY Türkiye Ülke Başkanı Metin Canoğulları, halka arz piyasasına dair şu değerlendirmelerde bulundu:

“Küresel halka arz piyasasının daha elverişli piyasa koşullarının desteğiyle 2024’te yeniden ivme kazandığını görüyoruz. Düşüşte olan enflasyon, düşük faiz oranları ve yatırımcıların tekliflere olan güveni sayesinde 2024 yılında halka arzlarda küresel çapta bir canlanma başladı. Rapora göre, Hindistan ve ABD halka arz sayıları gelirlere göre öne çıktı. Özel sermaye ve risk sermayesi destekli halka arzlar küresel piyasada önemli bir rol oynadı. 2024 yılında halka arzlarda teknoloji, medya ve telekomünikasyon (TMT), üretim ve tüketici ürünleri sektörleri öne çıktı. Yeni yılda da teknoloji odaklı halka arzların yerini koruyacağı öngörülüyor. Halka arz düşünen şirketler bu kapsamda, 2025 yılında gelişen makroekonomik, jeopolitik ve düzenleyici ortamlara uyum sağlamalı, ortaya çıkan fırsatları yakalamak için inovasyon, sürdürülebilirlik ve stratejik yatırımlar gibi uzun vadeli değere odaklanmalıdır.

EY araştırmalarına göre başarılı bir halka arz için, tek yeterli şartın sadece finansal sonuçlar olmadığı görülüyor. Finansal sonuçlar yatırımcıların kararını yüzde 60 etkilerken; kurumsallaşma, şeffaf yönetim, hesap verilebilirlik, sürdürülebilirlik, yönetim kurulu yapısı ve yetkinliği gibi finansal olmayan kriterler ise yatırımcıların kararını yüzde 40 etkiliyor. Yatırımcılar, şirketlerin hali hazırda var olan performansından ziyade gelecekte yaratacağı değere de ortak olmak istiyor. Şirketin ortaya koyduğu bugünkü performans zaten cari fiyata yansıtılıyor, dolayısıyla halka arz hedefleyen şirketlerin, yatırımcılara ileriye yönelik uzun vadeli planlarını da göstermesi önem arz ediyor.”