Üç emtia yatırımcının yakın markajında!
Fiyatı 52 yılın zirvesine çıkan kahve, Trump’ın ‘Önce Amerika’ söyleminin tetiklediği nükleerin tartışmalarının gündeme getirdiği uranyum ve arz sıkıntılarıyla bu yıl rekor kıran portakal suyu yeni yılda da yükselişin adayları.
EVRİM KÜÇÜK
Emtia fiyatları bu yıl Çin’in emlak krizi, jeopolitik riskler, faizlerin yönü gibi faktörlerle şekillindi. Emtia fiyatlarını izleyen CRB Endeksi yılbaşından bu yana yüzde 15’e yakın arttı. Emtia fiyatlarının 2025 yılı beklentilerinde yükseliş tarafında 3 emtia öne çıkıyor; kahve, uranyum ve portakal. Endüstriyel metal tarafında bakır yine kendinde söz ettirecek. Değerli metal tarafında ise altının çıkışını sürdürmesi bekleniyor.
Küresel iş ve finans çevrelerinin yakından takip ettiği The Economist Dergisi, gıda ve madencilikte gelecek yıla ilişkin beklentilerini paylaştı. Dergiye göre 2025 yılında en dikkatle izlenmesi gereken ürünlerine başında kahve, uranyum ve portakal var.
2025’te dikkatle takip edilecekler
■ Kahve fiyatları bu yıl yurtdışı piyasalarda Brezilya’daki zayıf mahsul beklentilerinin etkisiyle 1972’den beri kapanış bazında en yüksek seviyesi olan pound başına 3,30 doları aştı. Fiyatlar bu yıl yüzde 70’den fazla yükseldi ve arz tarafındaki sıkıntılar nedeniyle fiyat artışının yeni yılda sürebileceği tahmin ediliyor.
■ Uranyum ise nükleer savaş korkularının dillendirilmesiyle yeniden gündeme oturdu. Uranyum fiyatları bu yıl yüzde 14.67 oranında gerileyerek pound başına 80 doların altında indi. Ancak fiyatların 2025 ortasında 100 dolara çıkabileceği öngörülüyor. Dünyanın fiziksel metale yatırım yapan en büyük fonu Sprott CEO’su John Ciampaglia, uranyum fiyatının gelecek yıl arz sorunları ve ABD’nin seçilmiş başkanı Trump’ın politikası nedeniyle toparlanacağını söylüyor. CEO, nükleer enerjinin temiz enerji için kullanımı ve Trump’ın ‘Önce Amerika’ güvenlik duruşunun uranyuma destek sağlayacağını söylüyor.
■ Portakal da fiyatı yüksek seyredecek ürünler arasında sıralanıyor. Zira bu yıl portakal suyunun fiyatı yüzde 50’den fazla arttı ve New York’ta pound başına 5 dolar civarına geldi. Fiyatlar, eylül ayında 5.89 dolarla tüm zamanların en yüksek seviyesine çıkmıştı. Portakal suyunun en büyük üreticileri arasında Brezilya, ABD, AB, Çin ve Meksika bulunuyor. Portakal suyu, kullanılan hacmi azaltmak için dondurulmuş konsantre portakal suyu şeklinde satılıyor.
Gıdaya 11.5 trilyon $ harcanacak
The Economist’in araştırma birimi EIU, 2025 yılında arz artışıyla birlikte dünya genelinde gıda fiyatlarının ucuzlayabileceğini düşünüyor. Ancak tüketim alışkanlıklarındaki değişim nedeniyle gıda faturasının artacağını düşünüyor. Kuruluşa göre 2025 yılında küresel gıda faturası yüzde 6 artarak 11.5 trilyon dolar olacak. EIU, yeni yılda gıda, yem ve içecek endeksinin 2022 zirvesinin yüzde 25 altına düşeceğini öngörüyor. EIU şöyle diyor:
“Yağlı tohum ve tahıl fiyatları güçlü kalabilecekken içecek ve şeker fiyatında gerileme yaşanacak. La Niña Amerika’daki hasada zarar verecek ve Asya’daki hasada yardımcı olacak. Buğday üretimi, ana üretici olan Ukrayna’nın sıkıntılarına rağmen toparlanacak. Hindistan, küresel fiyatlar düşerken pirinç ihracatına yönelik kısıtlamaları hafifletecek. Hatta son iki yıldır hızla artan kakao fiyatlarının dörtte bir oranında düşmesi muhtemel.”
Endüstriyel metalin lideri bakır olacak
Yeşil politikalar ve artan inşaatlar, 2025’te bazı emtialar baskı altında kalsa bile metal fiyatlarını artıracak. EIU’nun ana metal endeksinin 2025’te yüzde 7.5 artarak 2022’deki zirvesini aşacağı tahmin ediliyor. Elektrik kabloları ve bataryalar olan talep bakır fiyatlarına güç verecek. Altyapı yatırımları çelik, demir cevheri, alüminyum ve galvanizli çinko fiyatlarını artıracak. Kalay elektronik tüketimi sayesinde parlayacak. Belirsiz zamanlarda güvenli liman olan altın parlayacak, elmaslar ışıltısına yeniden kavuşacak. Diğer metallerin şansı daha zayıf. EV satışları düştükçe ve otomobil üreticileri yeni akü türleriyle oynadıkça nikel, kobalt ve lityum yavaş yavaş artacak. Platin ve paladyum düşerken kurşun fiyatları yukarı doğru mücadele edecek.
Ortalama fiyat beklentisi ton başına 10.160$
Bakırla ilgili yükseliş beklentisine Goldman Sachs da katılıyor. Çin’in teşviklerinin bakır talebini artırmasını bekleyen finans kuruluşu, bakır fiyatlarının gelecek yıl ortalama ton başına 10.160 dolar olacağını ve mevcut seviyelerden yaklaşık yüzde 13’lük bir artış göstereceğini tahmin ediyor. Morgan Stanley da, gelecek yıl en çok tercih edilen temel metalinin bakır olacağını vurgulayarak, fiyatların 2025 yılı sonuna kadar ton başına 9500 dolara çıkacağını öngörüyor.
