Güneş ‘gümüşün’ üzerinde parlıyor
Gelecek 10 yılda yenilenebilir enerji büyümesine öncülük edecek olan güneş enerjisi gümüşe talebi artıracak. Sektörde planlanan mega projelerin, bu endüstride önemli bir bileşen olan gümüş talebini patlatması bekleniyor. Güneş ekonomisinin yatırımcı ilgisini artıracağı ve fiyatları yükselteceği tahmin ediliyor.
Evrim KÜÇÜK
İklim krizine karşı belirlenen hedefler paralelinde, önümüzdeki 10 yılda yenilenebilir enerjinin büyümesine öncülük etmesi beklenen güneş enerjisi yatırımları, gümüşe talebi artıracak. Geçen yıl gerçekleşen 101 milyon ons’luk güneş enerjisi kaynaklı gümüş tüketimi, küresel talebin yüzde 11’ini oluşturdu. Tüketim, 5 yıl öncesine kıyasla ikiye katlandı. Bu yıl için öngörülen tüketim ise yaklaşık 130 milyon ons. GES yatırımlarının, 2030’a kadar yılda ortalama yüzde 13 büyümesi, bunun da gümüş talebiyle birlikte fiyatları yukarı çekmesi bekleniyor. İklim krizinin en büyük tetikleyicilerinden biri olan fosil yakıtlardan kurtulup temiz enerjiye geçişe yönelik atılan adımlar gümüşün de itici gücü olacak. BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi 26’ncı Taraflar Konferansı’nda (COP26) atılan, yenilenebilir enerji içinde güneş enerjisinin payının artırılması sağlayacak olan adımlar, gümüş fiyatlarının geleceği açısından da önemli. Zira güneş fotovoltaik (PV) endüstrisi toplam gümüş talebinin yüzde 10’undan fazlasını oluşturuyor.
Güneş enerjisinin önümüzdeki 10 yılda yenilenebilir enerjinin büyümesine öncülük etmesi bekleniyor. Güneş enerjisi kapasitesinin yılda ortalama yüzde 13 oranında artmasıyla, 2030’da elektrik talebindeki artışın neredeyse üçte birinin güneş enerjisinden karşılanması bekleniyor. Bu sektör geçtiğimiz yıl yaptığı 101 milyon onsluk tüketimle toplam gümüş talebinin yüzde 11’ini oluşturuyor. Sektörün tüketimi 5 yıl öncesine kıyasla ikiye katlandı. Pandemiye rağmen, küresel fotovoltaik kurulumu 2020'de yüzde 18’lik rekor büyüme oranıyla 138 GW’a ulaştı. Bu alandaki büyüme de gümüş talebine yıllık yüzde 2 artış olarak yansıdı. Pandemiden kötü etkilenen ülkelerde bile fotovaltaik kurulumu ve gümüş talebi güçlü görünüyor. Küresel fotovoltaik kullanımının bu yıl yine rekor seviyede artış göstereceği ve yıllık kurulumun 163-183 GW arasında olacağı tahmin ediliyor. Bu da 120-130 milyon ons gümüş tüketimine denk geliyor. 2022’de ise yeni PV sistemlerinin ilk kez olarak 200 GW’ın üzerine çıkması bekleniyor. Böylelikle sektörün yıllık gümüş kullanımı 140 milyon onsa yaklaşacak.
Dünyanın dört bir yanındaki mega güneş projeleri gümüşe endüstriyel talebi besliyor. MKS PAMP GROUP Metal Stratejisi Başkanı Nicky Shiels, "Çin, küresel enerji haritasını yeniden çizecek ve şu anda tüm Avrupa'da olduğu kadar yenilenebilir kapasite ekleyecek. Ülkede 400 GW’lik dev bir rüzgar ve güneş "megaprojesi" planlıyor. Diğer metallerde bulunmayan özellikleriyle birçok endüstride açık ara avantaj sağlayan gümüş artan taleple daha fazla yatırımcı ilgisi çekecek” diyor.
En iyi iletken ve yansıtıcı
Gümüşü endüstriyel kullanım açısından değerli yapan, elektrik ve termal iletken olarak çok iyi çalışması ve ayrıca tüm metaller içinde en iyi yansıtma özelliğine sahip olması. Bu nedenle çoğu ayna için kaplama maddesi olarak kullanılıyor. Yansıtıcı özelliklerinden mikroskoplar, teleskoplar ve güneş panelleri gibi yüksek teknolojili bilimsel ekipmanlar için faydalanılıyor. Gümüş, fotovoltaik enerjide, su filtrasyonunda, cep telefonlarında, nükleer reaktörlerde, elektrikli araçlarda, tıpta ve daha fazla alanda önemli bir rol oynuyor. Gümüş, gümüş temiz enerji geçişini sağlamada, üretim, depolama ve tüketiminde örneğin gümüş oksit piller, güneş panelleri, batarya ile çalışan elektrikli araçlar (BEV) ve 5G ağlarındaki büyüme gibi teknolojik gelişmelerde de kritik bir role sahip.
Fiyatlar oynak, ancak ralli mümkün
● 2020 ve 2021'de gümüş için fiyat dinamiklerine bakıldığında volatilitenin yüksek olduğu ancak ralli kapısının hala açık olduğu belirtiliyor. 2020'de mart ortasından ağustos ortasına kadar olan dönemde gümüş sadece 5 ayda yüzde 142.8 fırlamıştı. 2021'de gümüş, yıla ons başına 27.27 dolardan başladı ve sekiz yılın zirvesi yaklaşık 30 doları gördükten sonra şu sıralar 24.0-25.0 dolar aralığında hareket ediyor.
● DBS Bank, ‘gümüş piyasasına sonunda sükunet geldi’ ifadelerini kullandığı müşteri bilgilendirme notunda, fiyatların 24.82 dolar seviyesini kırması halinde boğa eğiliminin oluşacağını belirtiyor. Sonrasında ise 200 günlük hareketli ortalama 25.38 dolar ve ardından 26.28 doların test edilebileceğini öngörüyor.
● Commerzbank, fiyatların 26.07 dolar alanına doğru gitmesini bekliyor. 21.87/17 düzeyinin fiyatlar için taban oluştuğunu düşünen Alman banka, eylül ayının en yüksek seviyesi 24.95’in üzerine çıkılmasıyla 25.42’nin, sonrasında 26.07’nin test edileceği düşüncesinde.
● HYCM analisti Giles Coghlan da yılsonuna doğru gümüşün yukarı yönlü hareketlenmesi bekliyor. Gümüşün 2022’nin ilk çeyreğine güçlü gireceğini savunan Coghlan, şu gerekçeleri öne sürüyor: Son 25 yılda gümüş, 15 Kasım ile 28 Şubat arasında 18 kez yükseliş yaşadı. Söz konusu dönemde ortalama kazancı yüzde 8.60 oldu. En büyük kazancı 2008 yılında yüzde 39.87 ile gösterdi. En büyük kayıp ise 2012 yılında yüzde 13.07 ile verildi.
Bu mevsimsel modelin bu yıl tekrarlanacağının garantisi asla yok, Bununla birlikte, güçlü mevsimsel modelleri gözardı etmemek gerek.” Ancak analist, Fed’in para politikasını sıkılaştırmasının mevsimsel modellemenin önündeki en büyük risk olduğuna dikkat çekiyor ve Fed’in aralık toplantısından çıkacak şahin açıklamaların ya da enflasyon beklentilerindeki gerilemenin fiyatları baskılayabileceği uyarısı yapıyor.
