Çin, emtia fiyatlarını soğutuyor

Evrim KÜÇÜK

Küresel olarak bir toparlanma sürecine girilmesinin ardından Çin, 2020 yılından bu yana yükselen emtia fiyatlarını kontrol altına almak ve spekülasyonları azaltmak amacıyla düğme bastı. Pandemi başlangıcından beri hammadde alanında yaşanan arz kaynaklı sıkıntıların ardından özellikle endüstri sektöründe kullanılan emtiaların fiyatları yükselişe geçmişti. Çin Ulusal Gıda ve Stratejik Rezervler İdaresi, endüstriyel hammadde maliyetlerinden kaynaklanan tehditleri hafifletmek için ulusal rezervlerinden satış yapma kararı aldı. Daha önce et fiyatları enfl asyon endişelerini soğutmak için nasıl domuz eti stoklarından satmışsa şimdi aynı satışı metaller için de tekrarladı.

2005 yılından bu yana ilk kez bakır ve 2010 yılından sonra ilk kez alüminyum ve çinko gibi metallerin bir kısmını serbest bırakan Çin’in bu hamleyle amacı fiyatların aşırı artmasından kaynaklı oluşacak riskleri engellemek ve enflasyonist baskıları kontrol altına almak. Bu imalatçılara ve üreticilere toplu olarak satış yapılarak 20 bin ton bakır, 50 bin ton alüminyum ve 30 bin çinko serbest bırakıldı. Sonrasında yüklü petrol satışı da gerçekleştirildi. Çin’in rezervini kullanması metal fiyatlarındaki ralliyi biraz soğuttu. Ülkenin rezervi hakkında resmi açıklama yapılmıyor ancak finans kuruluşlarının tahminlerine göre Çin adeta dünyanın emtia deposu.

2 milyon ton bakır

Citigroup geçmişteki stoklama faaliyetlerine dayanarak, Çin'in stratejik rezervlerinde 2 milyon ton bakır tuttuğunu tahmin ediyor. Küresel yıllık talebin 24 milyon civarında olduğu göz önüne alındığında ülkenin, toplam talebin yüzde 8’ini karşılayacak bakırı olduğu belirtiliyor. Rezervlerde 800.000 ton alüminyum ve 350 bin ton çinko olduğu da sanılıyor. Çin, önemli bir batarya metali olan kobalt da stokluyor. Rezerv yönetimi ayrıca, endüstri kaynaklarının Çin'in elinde tuttuğunu tahmin ettiği önemli pil metal kobaltını da stokluyor. Stoktaki kobalt miktarı yaklaşık 7.000 ton. Ülke; nikel, antimon, indiyum, germanyum ve molibden oksit gibi diğer metalleri de tutuyor. Uluslararası Kalay Derneği ve Uluslararası Kurşun ve Çinko Çalışma Grubu’na göre rezervlerde kalay veya kurşun tutulduğu düşünülmüyor.

%70’i buğday ve pirinç

Çin'in tahıl rezervlerinin 650 milyonu aşan depolama kapasitesiyle 1.4 milyar vatandaşını beslemek için yeterli olduğu sanılıyor. Nisan ayında Xinhua haber ajansı, rezervlerin ülkeyi besleyecek büyüklükte olduğunu yazmış ancak ne kadar süre yetebileceği konusunda bilgi vermemişti. Medyada geçen ay yer alan bilgilere göre tahıl stokundan sorumlu Sinograin, toplam 10.85 milyon ton kapasiteli 120 depolama tesisi inşa etmeye başlayacak. Başkan yardımcısı Liang Yan’a göre de, pirinç ve buğday stokları ülkenin bir yıldan fazla tüketimini karşılamaya yetecek düzeyde. Buğday ve pirinç, Çin'in hem merkezi hem de yerel düzeyde tutulan devlet tahıl rezervlerinin yaklaşık yüzde 70'ini oluşturuyor. Piyasa konsensüsüne göre, Çin'in devlet mısır rezervlerinin 2017'de yaklaşık 200 milyon ton olduğu tahmin edilmişti fakat yaşlanan tahıllar satıldığından 2020’ye kadar stokun neredeyse sıfıra indirildiği tahmin ediyor. Ayrıca Reuters hesaplamalarına göre, Pekin 2020 yılında rezervlerinden 56 milyon tondan fazla mısır sattı.

220 milyon varil ham petrol

Danışmanlık şirketi Energy Aspects’e göre Çin'in tesislerinde şu anda 15 günlük talebe eşdeğer 220 milyon varil ham petrol bulunuyor. Bununla birlikte, kuruluşun analisti Liu Yuntao, ticari depolama ve petrol şirketlerindekiler dahil olmak üzere toplam ham petrol stoklarının 60 günlük tüketimi karşılayabildiğini söylüyor. Paris merkezli gözlemci Uluslararası Enerji Ajansı, ülkelere 90 günlük net petrol ithalatını ülkede tutmalarını tavsiye ediyor. Ayrıca Çin’in kömür rezervlerinin bu yıl 120 milyon tonun üzerine çıkması bekleniyor. Ulusal Kalkınma ve Reform Komisyonu, 400 milyon ton ticari kömür rezervi inşa etme hedefi de belirledi. Bunun 200 milyon tonu santrallerde, 100 milyon tonu kömür madencileri ve 100 milyon tonu da kömür dağıtım şirketlerinde tutulacak.

Limanlarda sıkışıklık navlunu 10 yılın en yüksek seviyesine getirdi

Dünyada aylardır yaşanan konteyner sıkışıklığı navlunu yükseltmeye devam ediyor. Capesize, Panamax, Supramax ve Handysize gemileri için navlunun yer aldığı Baltık Kuru Yük Endeksi 10 yılın en yüksek seviyesine çıktı. Gemicilik sektörünün kargo maliyetleri açısından temel göstergelerden biri olan endeks, 2010 ortalarından bu yana en yüksek seviyelere geldi. Endeksin geneli geçen haftanın son işlem gününde yüzde 3 civarında artarak 3565 puana geldi. Endeksin alt bileşenlerinde ise yüzde 5'in üzerinde yükselişler yaşandı. 150 bin tonun üzerinde yük taşıyan gemilerin günlük karlılığı 1863 dolar artarak 38 bin 217 dolara çıktı. 150.000 tonluk demir cevheri ve kömür kargolarını izleyen Capesize endeksi Cuma günü yüzde 3.4 artışla 4.766 puanı görerek dört ayın en yüksek seviyesine ulaştı; ve yaklaşık 60.000 ila 70.000 ton kömür ve tahıl kargolarını izleyen Panamax endeksi, 21 Temmuz'dan bu yana 3.566'ya yükseldi. Daha küçük gemiler arasında Supramax endeksi tüm zamanların en yüksek seviyesi olan 3.098'e ulaştı. Artışta Çin limanlarındaki tıkanıklık ve Pasifik'teki hava endişeleri etkili oluyor.

Dünyanın en yoğun üçüncü konteyner limanı Ningbo-Zhoushan, koronavirüs endiişeleri ile hala kısmen kapalı olmaya devam ediyor. Çin'in Ningbo-Zhoushan konteyner limanı, bir çalışanın Koronavirüs testinin pozitif çıkması sonrasında bazı bölümlerini kapatma kararı almıştı. Ningbo-Zhoushan limanının Meishan terminalinin 1 haftadır kapalı olmasının uzun vadede bölge ticaretine zarar vereceğinden endişe ediliyor. Kapalı olan Meishaın terminali, Ningbo-Zhoushan'a gelen konteynerlerin yaklaşık yüzde 25'ini elleçliyor. Uzmanlar, navlunun bir süre daha yüksek kalmasını ancak yeni yıl tatili döneminde oranlarda gerileme görülebileceğini söylüyor.