Çelikte ‘kriz’ öncesine dönüş yaşanacak

Evrim KÜÇÜK

ABD’nin AB çıkışlı çelik ve alüminyum vergilerini kaldırmasının Türkiye dahil bazı ülkelerin rekabet gücünü etkileyeceği endişesi doğdu. Avrupa’dan ithal edilen çeliğin miktarında artışın diğer ülkelerin ihracatına ters etki yaratabileceği belirtiyor. Bu nedenle ABD’nin Madde 232 kapsamında çelik ithalatına vergi getirdiği bazı ülkeler kuralları revize etmek için ABD ile masaya oturmak istiyor. Ayrıca bu yıl hızlı bir toparlanma gören çelik sektöründe ‘iç talebi’ canlandırmaya yönelik tedbirler önem kazanıyor.

Küresel çelik sektöründe bu yıl yaşanan talep artışının 2022’de sürmesi bekleniyor. Türkiye de gelecek yıl iç talebin güçlü artacağı ülkeler arasında gösteriliyor. Küresel çelik sektörü bu yıl beklenenden daha güçlü büyüme gösterirken, 2022’de toparlanmanın devam etmesi bekleniyor. Ancak yüksek enflasyon, gelişmekte olan ülkelerde aşılamanın yavaş ilerlemesi ve Çin’de ekonominin yavaşlaması nedeniyle 2022’de sektördeki büyümenin 2021’in altında kalacağı tahmin ediliyor. Dünya Çelik Birliği (Worldsteel), 2021'de küresel çelik talebinin yüzde 4.5 artarak 1.85 milyar ton olmasını bekliyor. Worldsteel, Çin'de talebin yüzde 1 düşmesinin beklendiği için önceki tahminini aşağı yönlü revize etti. Sanayi birliği daha önce 2021 için beklentisini yüzde 5.8 olarak açıklamıştı. Worldsteel 2022'de ise çelik talebinin daha düşük bir hızla, yüzde 2.2 artarak 1 milyar 896 milyon ton olmasını bekliyor.

Türkiye’nin talebi 2022’de 37 milyon tona ulaşacak

Worldsteel’e göre Türkiye'de çelik talebi 2021 yılında yüksek çift haneli büyüme göstermeye devam edecek. Rapora göre, Türkiye ekonomisinde 2020'nin üçüncü çeyreğinde başlayan güçlü pozitif trend; artan tüketici kredileri ve iç talep kaynaklı olarak 2021'de de devam etti. Buna sağlı olarak çelik talebi, altyapı projeleri ve endüstriyel faaliyetler nedeniyle bu yıl yüksek çift haneli büyüme göstermeye devam edecek. Birlik bu yıl Türkiye’de çelik talebinin yüzde 17 artacağını öngörüyor. Gelecek yıl ise talebin yüzde 7 artarak kur krizi öncesine çıkacağı tahmin ediliyor. Birliğe göre gelecek yıl talep 37 milyon ton civarında gerçekleşecek.

Almanya ve İtalya’da toparlanma sürecek

Gelişmiş ülkelerde bu yıl talebin yüzde 12.2 artacağını öngören birlik, gelecek yıl ise yüzde 4.3 büyüme bekliyor. ABD’de talebin gelecek yıl yüzde 5 civarında artacağı tahmin ediliyor. Avrupa Birliği’nde 2020’nin ikinci yarısında başlayan toparlanma sürüyor. Almanya’da 2022'de çelik talebi, imalat sektöründeki siparişlerin artmasından ve inşaat sektörünün iyileşen performansından faydalanacak. İtalya da inşaat sektöründeki güçlü toparlanma ile diğer AB ülkelerinden daha hızlı toparlanıyor. İnşaat ve ev aletleri de dahil olmak üzere çeşitli çelik kullanan sektörlerin 2021'de COVID öncesi bir seviyeye ulaşması bekleniyor. Japonya’da 2022'de tüketim ve yatırımdaki toparlanmanın, çelik kullanan tüm sektörlerde pozitif büyümeyi desteklemesi bekleniyor. Güney Kore'nin çelik talebinin, ihracatın iyileştirilmesi ve üretim tesislerine yapılan yatırımın desteğiyle 2021'de 2019 seviyesine yükselmesi görmesi bekleniyor. Bu yıl yeni siparişlerde bir sıçrama yaşandı ve bu, Kore'nin önümüzdeki yıllarda çelik talebini artıracak.

Çin pazarı bu yıl %1 daralacak

Gelişmekte olan ülkelere bakıldığında Çin’de emlak sektöründe devam eden olumsuz eğilimle birlikte, çelik talebi 2021'in geri kalanı için negatif büyüme gösterecek. Raporda, “Sonuç olarak çelik talebi 2021'de yüzde 1 gerileyecek, gelecek yıl aynı seviyelerde kalacak” deniyor. 2021'de güçlü bir toparlanma gösterecek olan Hindistan'ın çelik talebinin bu yıl 100 milyon ton sınırına geri dönmesi bekleniyor. ASEAN ülkelerinin genelinde ise daha ılımlı bir talep artışından söz ediliyor. Brezilya hariç Latin Amerika'daki çelik talebinin 2022’de yüksek enflasyon, artan mali açıklar ve siyasi belirsizlik gibi karmaşık yapısal sorunlarla mücadele edilmesi nedeniyle ivme kaybedebileceği belirtiliyor. Brezilya’nın çelik talebi, hükümetin teşvikleri ve yılın ilk yarısında pandemi öncesi seviyesinin üzerinde olan güçlü inşaat faaliyeti sayesinde 2021'de güçlü bir şekilde büyümeye devam ediyor. Bununla birlikte, 2022 için görünüm mali zayıfl ık, yüksek faiz oranları ve siyasi gerilimler nedeniyle zayıfl ayacak. Meksika da özellikle otomotiv sektörü olmak üzere endüstriyel faaliyetlerden kaynaklanan beklenenden çok daha güçlü bir toparlanma gördü. Bunun 2022’de devamı bekleniyor.

Rusya’nın talebi 45 milyon tona yaklaşacak

2020'de ılımlı bir düşüşün ardından Rusya'nın çelik talebinin toparlanması, otomotiv sektöründeki güçlü bir toparlanma ile destekleniyor. İnşaat sektörüne sağlanan hükümet teşvikleri de talebi besliyor. Bu yıl yüzde 2.3 artması beklenen talebin, 2022’de yüzde 3 daha büyümesi öngörülüyor. Ülkenin çelik talebi önümüzdeki yıl 45 milyon tona yaklaşacak.

Çelik kullanan sektörlerde görünüm karmaşık

■ İnşaat: Genel olarak inşaat sektörü, pandemi şokuna imalat sektörüne göre daha iyi dayandı. Ancak çeliğin ana kullanım alanlarından küresel altyapı projelerinin görünümü, birbiriyle çatışan iki güçten etkileniyor. Bir yandan birçok hükümet, özellikle gelişmiş ekonomilerde yeşil altyapı çalışmalarını hızlandırıyor. Öte yandan, gelişmekte olan ekonomilerdeki birçok hükümet, altyapı yatırımlarını finanse etme kabiliyetini yitirdi. Konut sektörüne bakıldığında, karantina ve evden çalışmanın yaygınlaşmasıyla ev alanına yönelik talebin arttı. Fakat konut dışı inşaat faaliyetlerinin, ofis alanı talebinin azalması nedeniyle güç kaybetmesi beklenebilir.

■ Otomotiv: 2020'deki kilitlenme sırasında çelik kullanan sektörler arasında en keskin düşüşü gören otomotiv sektörü, 2020'nin ikinci yarısında güçlü bir toparlanma gördü. Ancak tedarik zincirindeki aksama, çip üretimindeki sıkıntılar küresel otomotiv endüstrisinin toparlanmasını önemli ölçüde baltalıyor. 2022'de otomobil üretimindeki büyüme yavaşlayacak, ancak yüksek siparişler bir miktar destek sağlayarak sektörün çelik talebini dengeleyebilir.