Buğday piyasasında ‘Kanada’ paniği
Dünyanın en büyük tarım ürünleri ihracatçılarından Kanada’da olası demiryolu grevi nedeniyle buğday fiyatları dalgalanıyor. Çiftçiler beklenen ulaşım sorunları öncesinde tahıllarını satmaya yönelince fiyatlar sert düştü. Ancak grevle birlikte fiyatların yeniden yükselebileceği uyarısı yapılıyor.
EVRİM KÜÇÜK
Uluslararası piyasalarda tahıl fiyatları düşüş eğilimini sürdürüyor. Chicago’da buğday fiyatları 1 ay öncesine göre yüzde 4’e yakın gerileyerek kile başına (25kg) kritik 5.20 dolar seviyesine geriledi. Fiyatlardaki düşüşü dünyanın en büyük ihracatçılarından Kanada’da yaklaşan grev tetikledi.
Ülkenin iki ana demiryolu işletmecisi Canadian National Railway ve Canadian Pacific Kansas City’nin potansiyel büyük iş bırakma eylemleriyle karşı karşıya kalması nedeniyle demiryolu hizmetleri önemli bir kesintinin eşiğinde. Yaklaşan demir yolu grevi tehdidi, çiftçileri beklenen ulaşım sorunları öncesinde tahıllarını satmaya yöneltti. Bu, tahılın yüzde 90’ından fazlasının demir yoluyla taşınan ve 2024-2025 pazarlama yılında yaklaşık 25.3 milyon ton sevkiyat yapması beklenen Kanada için özellikle endişe verici.
Ukrayna ve Rusya’nın üretimi arz bolluğu yaratıyor
Buğday fiyatları ayrıca Ukrayna’dan gelen iyimser üretim beklentilerinin baskısını da hissediyor. USDA, 2024-2025 için Ukrayna buğday üretimi tahminini yüzde 10.8 artırarak 21.6 milyon tona çıkararak fiyatlardaki düşüşe katkıda bulundu.
Bu arada Rusya’nın üretimindeki artış ve Çin’in yılın ikinci yarısında hız kesmesi beklenen buğday ithalatı da fiyatları dizginleyen sebepler olarak gösteriliyor.
Kanada’nın demiryolları 277 milyar dolarlık emtia taşıyor
Dünyanın en büyük emtia ihracatçılarından birisi olan Kanada; tahıl, potasyum, kömür, alüminyum ve enerji gibi malların taşınmasında ağırlıklı olarak demiryollarına bağımlı. Demiryolları yılda yaklaşık 380 milyar Kanada Doları (277 milyar $) değerinde mal ve emtia taşıyor. Olası bir demiryolu durmasından zarar görecek bazı sektörler şunlardır:
■ GÜBRE: Kanada demiryolları tarafından sevk edilen mallar arasında üçüncü en yüksek hacmi oluşturuyor ve ülkede üretilen ve kullanılan tüm gübrelerin yüzde 75’i demiryolu ile taşınıyor.Demiryolları günde ortalama 69 bin ton gübre ürünü taşıyor; bu da günde dört ila beş trene eşdeğer. CF Industries CF.N ve Nutrien NTR.TO gibi üreticileri temsil eden Fertilizer Canada, tüm demiryolu hizmetlerinin aksamasından dolayı günlük 55 milyon Kanada Doları ile 63 milyon Kanada Doları arasında satış geliri kaybı olacağını tahmin ediyor. En büyük potas üreticisi Nutrien, potansiyel kesintinin tüm yıldaki potas satışlarını engelleyebileceğini söylüyor.
■ KÖMÜR: Kanada Kömür Birliği’ne göre, yılda 30 milyon tonun üzerinde taşınan kömür, Kanada’nın demiryoluyla taşınan en büyük dökme mallarından biri. Sevkiyat kesintileri madencilik devi Glencore’u etkileyebilir.
■ PETROL: Kanada Enerji Düzenleme Kurumu’na göre bu yıl raylar üzerinden günde ortalama 94 bin 400 varil ham petrol ihraç edildi.
■ TARIM ÜRÜNLERİ: Kanada Tahıl Üreticileri Birliği’ne göre tahılın yüzde 94’ü demiryoluyla taşınıyor. Sevkiyatların durdurmasının emtia ihracatçıları için şiddetli sonuçlar doğurabileceği uyarısı yapılıyor.
■ KERESTE: Kanada hükümeti verilerine göre 2022’de yaklaşık 33.5 milyar dolar değerindeki ihracatla orman sektörü, ülke ekonomisine önemli bir katkı sağlıyor. Kağıt hamuru üreticisi Mercer International, demiryolunun durdurulması beklentisiyle alternatif ulaşım yöntemleri de dahil olmak üzere acil durum planları üzerinde çalıştığını söylüyor. Kanada Ulusal Demiryolu, Kuzey Amerika’nın en büyük orman ürünleri demiryolu taşıyıcısı.
