Bakıra ‘yeşil’ ışık!

Dünyanın en eski uygarlıklarında bile rastlanılan bakır, 10 bin yıldan fazla bir zamandır kullanılıyor. Günümüzde ise elektronik eşya, kablolama, madeni para, cep telefonları, bilgisayarlar, sıhhi tesisat gibi birçok alanda geniş bir kullanıma sahip. Küresel ekonomide COVID-19 sancısının hafiflemesiyle giderek güçlenen endüstriyel talep bakır fiyatlarını 2013’den bu yana en yüksek seviyelerine çıkardı. Ancak fiyatlar analistlere göre bu seviyelerde kalmayacak. ‘Yeşil enerji’ bakıra yeni kullanım sahaları açarak fiyatların daha da yükselmesine neden olacak.

Tonu 8.000 doların üzerine çıktı

Bakır fiyatları emtia cephesindeki gerileyen yatırımlara karşı artan talep dolayısıyla görülen fiyat artışlarına paralel olarak 7 yılın zirvesine çıkarak 8 bin doları gördü. Özellikle koronavirüs salgınının kontrol altına alındığı Çin'den gelen kuvvetli talep, stokların neredeyse son 6 yılın en düşük seviyesine gerilemesi ve dolar endeksindeki zayıflama bakır fiyatlarındaki sert yükselişi destekleyen başlıca etkenler oldu. Aşılama sürecinin hızlanmasıyla 2021 yılında tüketimin artacağına ilişkin beklentiler de bakırda görünümü destekleyen unsurlar arasında yer aldı.

Londra Metal Borsası'nda seneye 6.300 dolar seviyesinde başlayan 3 aylık bakır fiyatları koronavirüs salgını yüzünden talep azalmasıyla mart sonunda ton başına 4.617 dolara kadar gerilemişti. Ancak ardından hızlı bir yükselişe geçti. Bakır fiyatları yaklaşık 9 ayda yüzde 74'lük artış yaşayarak 8 bin doları aştı.

Elektrikli araçlarda bakır gereksinimi 4 kat fazla

Çok sayıda analist ve yatırımcılar bakır fiyatlarında yaşanan ralliyi ‘yeşil enerji’ kaynaklı yükselişin ilk ayağı olarak nitelendiriyor ve sürdürülebilir enerji projelerinin bakır fiyatlarını 2011 yılında gördüğü tüm zamanların en yüksek seviyesi 10.140 doların üzerine çıkaracağını tahmin ediyor.

Yatırımcılar, rallinin yeşil ekonomiye kablo çekmek için bakır talebindeki artıştan daha fazla yakıt alacağını söylüyorlar. Endüstrinin tahminlerine göre, elektrikli araçlar içten yanmalı motorlara göre yaklaşık dört kat daha fazla kabloya ihtiyaç duyarken, güneş panelleri ve rüzgar çiftlikleri fosil yakıt enerjisi üretimi için ihtiyaç duyulandan beş kat daha fazla bakır kullanımı gerektiriyor.

Emtia ticareti şirketi Trafigura, yenilenebilir altyapı projeleri ve elektrikli araçlar için artan talebin, 2020'de 23,4 milyon ton olan küresel rafine bakır tüketimini 2030'da 33,3 milyon tona çıkmasına yardımcı olacağını öngörüyor.

2011 yılının başlarında 10 bin dolar seviyesinin üzerinde olan bakır fiyatları, 2016 yılının başlarında 4 bin 300 dolara kadar gerilemişti. Bakır 2017-2019 yılları arasında ortalama 6 bin – 7 bin dolar seviyesinde işlem görmüştü. Bakır piyasası yıllık ortalama yüzde 5 civarında üretim beklerken; kötü hava koşulları, devlet müdahaleleri, elektrik kesintileri, cevher kalitelerinin düşük olması ve istihdam tarafında yaşanan anlaşmazlıklar 2017-2019 yıllarında bakır fiyatlarını yukarı çekmişti. Pandemi etkisiyle birlikte talep bazlı etmenler bakır fiyatlarında 2015 seviyeleri olan 4 bin 300 doların görülmesine yol açtı.

Gelecek 12 ayda 9 bin 500 dolar 2022’de rekor bekleniyor

Tüm bu gelişmeler kurumların bakır beklentilerine de yansıdı. Goldman Sachs bakır fiyatlarında arz-talep dengesinin bozulmasından dolayı fiyatların tüm zamanların en yüksek seviyesi olan 10 bin dolar seviyesini aşacağını öngörüyor. Banka, bakırın gelecek 12 ay içinde 9.500 dolar/ton seviyesine geldikten sonra, 2022'nin ilk yarısında rekor kırabileceği görüşünde. Morgan Stanley metal fiyatları için 'Bütün sistem boğa' şeklinde açıklamasında bulunurken, Sam Crittenden liderliğindeki RBC Capital Markets analistleri, emtia ve madencilik hisselerinde 2021'in ilk yarısına kadar uzanan ivmeyle "bu rallide bir adım daha bekliyoruz. Hükümetler, küresel ekonominin yoluna girmesini sağlamak için ne gerekiyorsa yapacaklar” diyor. BlackRock yetkililerinden Evy Hambro, bakır fiyatlarının tüm zamanların en yüksek seviyelerine ulaşmasını beklediklerini belirtiyor. US Global Advisors CEO'su Frank Holmes, "Bakır rallisinin büyük ölçüde ABD, Çin ve Euro bölgesindeki gelişmiş üretim faaliyetlerinden kaynaklandığını ifade ederek, devam edeceğini öngörüyor.