2025'te kahve, kömür, petrol, demir: Emtialar için zorlu bir yıl kapıda
Uzmanlar 2025’te gerek gıda gerek enerji emtia ürünlerinde zorlu zamanlar öngörüyor. “Espressonuzu şimdiden alın; çünkü 2025’te daha pahalı olacak. Ayrıca enerji ve emtia piyasalarını takip eden herkesin ayakta kalmak için bolca kafeine ihtiyacı olacak” denilirken, petrol ve demir de dikkat çekiyor.
Bloomberg’in enerji ve emtia yazarı Javier Blas, 2025’te emtia tarafında zor günlerin kapıda olduğunu iddia ediyor. Blas yazısında 5 başlıkta petrol, kahve, kömür ve demire dikkat çekiyor.
İşte, Blas’ın “Emtialar için zorlu bir yıl kapıda” başlıklı yazısı:
“İtiraf etmek gerekirse, 2025 oldukça belirsiz görünüyor. Kritik emtiaların arz-talep dengesi, öngörülemeyen siyasi gelişmelere bağlı olarak fazlalıktan ciddi bir açığa doğru hızla değişebilir. Donald Trump, Xi Jinping, Vladimir Putin, Benjamin Netanyahu ve diğer liderlerin ne yapacağı konusunda kimsenin kesin bir fikri yok. Yeni yılda emtia fiyatlarını tahmin etmek, siyasi kararları öngörmekle eşdeğer.
Yine de birkaç tema ve dikkat çekecek emtia bilgisi öne çıkıyor:
OPEC+ zor durumda
OPEC+ grubu, üretim artışını zaten altı ay erteledikten sonra, 2025'te üretimi artırabilecek gibi görünmüyor. Küresel petrol talebinin günlük yaklaşık 1 milyon varil artması bekleniyor ki bu, OPEC+ dışı ülkelerin beklenen üretim artışından daha düşük. Bu sıkışıklığın nedeni, yüksek petrol fiyatlarının OPEC+ dışındaki rakipleri yeni üretim kapasitesine yatırım yapmaya teşvik etmesi.
Ancak Trump, mevcut ABD petrol yaptırımlarını İran ve Venezuela’ya sıkı bir şekilde uygularsa denge değişebilir. Biden yönetimi, dört yıl boyunca bu iki ülkeden artan petrol ihracatına göz yummuştu. Eğer Trump, Tahran ve Caracas’a baskı yaparsa, Suudi Arabistan üretimi artırma fırsatını değerlendirebilir. Aksi halde Suudi petrolü için ek alan olmayabilir.
Trump, OPEC+ için iki politikasıyla da sorun yaratabilir: Kanada, Meksika, AB ve Çin ile ticaret savaşı tehditleri ekonomik büyümeyi baltalayabilir. Ayrıca Amerikan sondajına yönelik düzenlemeleri gevşetme planı da var. Daha düşük enerji fiyatları ve daha fazla ABD petrol ve gaz üretimi Trump’ın öncelikleri arasında. Bu koşullarda OPEC+ zorlanacak gibi görünüyor. Ancak Brent petrolün varil fiyatı 70 dolara yakınken, petrol fiyatlarının kısa vadede dramatik şekilde düşmesi beklenmiyor.
BP Plc’nin zorluğu
BP Plc, borsa performansı açısından büyük sıkıntılar yaşıyor. Son beş yılda şirketin hisseleri %20’den fazla değer kaybetti. Piyasa değeri şu an yaklaşık 75 milyar dolara kadar düştü; bu, 20 yıl önceki 250 milyar doların bir hayli altında. Şubat başında şirketin strateji güncellemesi sırasında yatırımcıların dikkati, kârlılık uyarısı ve hisse geri alımlarının azaltılmasına çekilecek.
BP’nin 2025’te faiz, vergi ve amortisman öncesi kârını (EBITDA) 49 milyar dolar olarak öngördüğü belirtilmişti. Ancak bu rakamın en az 10 milyar dolar daha düşük olması muhtemel. Bu da hisse geri alımlarının çeyreklik 1,75 milyar dolardan 1 milyar dolar gibi daha sürdürülebilir bir seviyeye indirilmesine yol açabilir. Bu durum yatırımcı iştahını azaltabilir ve BP’nin Shell Plc gibi bir rakiple birleşmesini gündeme getirebilir.
Kahve fiyatları yükseliyor
Brezilya ve Vietnam’da kahve üretimindeki düşüş, küresel tüketimin beşinci yıl üst üste üretimi aşmasıyla sonuçlanabilir. 2024’ün sonlarında Arabica fiyatları, 1977’den bu yana ilk kez tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı. Brezilya’daki üretim toparlanmazsa — ki bu pek olası değil — fiyatların pound başına 350 sentten 400-500 sent aralığına çıkması gerekebilir. Kahve fiyatlarındaki bu artış, perakende fiyatlarına da yansıyacak.
Kahveye ek olarak, sıcak çikolata severler de daha yüksek fiyatlara hazırlıklı olmalı. Batı Afrika’daki kakao üretimi, beklenenden daha yavaş toparlandı ve fiyatlar rekor seviyelerde.
Kömür: Sessiz ancak kritik
Kömür, enerji sistemindeki rolü ve iklim değişikliğiyle mücadelenin merkezindeki yeri nedeniyle hala büyük önem taşıyor. 2024’te dünya rekor miktarda kömür tüketti. 2025, bu eğilimin değişip değişmeyeceğini görmek için kritik bir yıl olacak.
Çin, kömürü enerji sisteminin temel taşı haline getirerek yenilenebilir enerjiyi tamamlayıcı bir unsur olarak görüyor. Çin, dünyadaki diğer tüm ülkelerin toplamından %30 daha fazla kömür tüketiyor ve bu da küresel ısınmayı durdurma çabalarını tehlikeye atıyor.
Demir cevheri: Gözden kaçan emtia
Demir cevheri, Çin ekonomisindeki faaliyetlerin barometresi olarak önem taşıyor. Fiyatlar 2021’deki 200 dolar seviyesinden şimdi 100 dolara geriledi. Çin’in çelik üretiminin zirveye ulaştığı ve 2025’te en iyi ihtimalle sabit kalacağı düşünülüyor. Aynı zamanda, Batı Afrika’daki Gine’den düşük maliyetli yeni bir arz kaynağıyla birlikte demir cevheri arzı da artacak. Bu faktörler bir araya geldiğinde, demir cevheri piyasası fazla arz dönemine girebilir ve fiyatlar 2025’te düşebilir."
