Tüm zamanların en yüksek ihracat rakamı

Ali Orhan YALÇINKAYA

Ticaret Bakanlığı’nın yayımladığı geçici verilere göre 2023 yılı Mart ayında ihracat bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 4.4 oranında artarak 23.59 milyar dolar ile tüm zamanların en yüksek rakamına ulaşırken, ithalat yüzde 4.2 oranında artarak 32.17 milyar dolara yükseldi. Böylece geçtiğimiz yılın Mart ayında 8.27 milyar TL olan dış ticaret açığı yüzde 3.7 artarak 8.57 milyar dolara yükselirken, ihracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 73.2’den yüzde 73.4’e yükseldi.

Geçtiğimiz yılın ilk çeyreğine göre ihracat yüzde 2.5 artarak 61.59 milyar dolara, ithalat yüzde 11.4 artarak 96.49 milyar dolara yükseldi. Dış ticaret açığı ise söz konusu dönemde yüzde 91.0 artarak 18.27 milyar dolardan 34.9 milyar dolara yükseldi.

12 aylık birikimli olarak ise bir önceki yılın Mart ayına göre ihracat yüzde 8.6 oranında artışla 255.72 milyar dolar, ithalat yüzde 25.8 oranında artışla 373.59 milyar dolar oldu.

Şubat’ta 117.57 milyar dolar olan yıllık dış ticaret açığı da sınırlı artarak 117.88 milyar dolara yükseldi. Bir önceki ay daralmaya işaret eden ihracatın yıllık artış hızı yüzde 0.4 artışa dönerken, ithalatın artış hızı bir önceki aya göre yavaşlama kaydederek yüzde 0.8’den yüzde 0.3’e geriledi. 

Depremden etkilenen illerin 2022 yılında ihracattan aldığı payın yüzde 8.6 olduğu dikkate alındığında deprem felaketinin ihracat üzerindeki olumsuz etkisinin Mart ayında azaldığı görülüyor.   

Yatırım malı ithalatı bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 46.8 artarken, ara malı ithalatının yüzde 7.0 daraldığını görmekteyiz. Tüketim malı ithalatı ise Mart ayında yüzde 66.4 artış kaydetti.

Fasıllara göre dış ticaretin detaylarından net enerji ithalatının Mart ayında 4.8 milyar dolar olduğunu görmekteyiz. Bu durumda net enerji dışı denge aylıkta 3.8 milyar dolar açığa (bir önceki ay 6.7 milyar dolar) geriledi. Net altın ticaretinin ise 1.49 milyar dolar açık verdiğini hesaplamaktayım. Bu durumda bir önceki ay 27.1 milyar düzeyinde olan birikimli net altın ticaret açığı 27.6 milyar dolara yükselecek.

Böylece Mart ayında çekirdek denge (enerji ve altın hariç) aylıkta 2.3 milyar dolar açığa (bir önceki ay 2.9 milyar dolar) gerilerken, yıllıkta ise açık 14.1 milyar dolara açık seviyesine yükselecek.

Önümüzdeki döneme ilişkin olarak Reel Kesim Güven Endeksi (RKGE) alt detaylarında gelecek üç aya yönelik değerlendirmelerde ihracat sipariş miktarında artış bekleyenler lehine olan seyrin bir önceki aya göre güçlendiğini görmüştük.

İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat Satın Alma Yöneticileri Endeksinde (PMI) ise yeni siparişler Mart ayında güçlü bir toparlanma ile son bir buçuk yıllık dönemde ilk kez büyümeye geçerken benzer bir gelişme, son bir yıldır ilk kez artış gösteren yeni ihracat siparişlerinde de gözlenmişti.

Şubat ayı dış ticaret rakamları cari dengenin 8.0 milyar dolar açık vereceğine işaret etmişti. Mart ayı geçici dış ticaret rakamları ise açığın 2.2. milyar düzeyinde olacağını düşündürüyor.

Bu ise 12 aylık birikimli açığın Şubat’ta 54.4 milyar dolara kadar yükseldikten sonra Mart’ta 51.0 milyar dolara gerileyeceği anlamına geliyor.