Yumurta lüks oldu: Fiyatlar katlanarak artıyor
Et ve balık fiyatlarının artmasıyla yurttaşlar protein kaynağı olarak yumurtaya yöneldi. Ancak üretim maliyetlerindeki yükseliş ve sabit kalan üretim miktarı nedeniyle yumurta fiyatları hızla tırmanıyor. Üreticiler maliyetin altında satış yaparken, market raflarında fiyatlar katlanarak artıyor.
Son yıllarda et ve balık fiyatlarının yükselmesiyle yurttaşlar, en uygun protein kaynağı olarak yumurtaya yöneldi. Ancak yumurta fiyatları da sürekli artış gösteriyor. TZOB verilerine göre, üreticinin 4,31 TL’ye sattığı yumurta, market raflarında 6,10 TL’ye kadar çıkıyor. 2023 yılında market fiyatı 4,66 TL olan tek bir yumurta, bir yıl içinde hem üretici hem de perakende seviyesinde büyük bir zam gördü. Günümüzde 30’lu paket yumurtanın marketlerdeki ortalama fiyatı 183 TL’ye ulaştı.
Fiyatlar artarken yumurta üretimi de yerinde sayıyor. TÜİK’in Kasım ayı verilerine göre bir önceki yılın aynı ayına göre, tavuk yumurtası üretimi yüzde 4,9 azalarak 1,71 milyar adet oldu. Ocak-Kasım döneminde ise bir önceki yılın aynı dönemine göre kısıtlı bir artış göstererek 19,5 milyar adet oldu.
Kişi başına düşen yumurta sayısı 242 adet civarında
Yumurta üretimi 2017 yılından bu yana yıllık 19 milyar adet düzeylerinde gerçekleşiyor. Artan nüfusa ve tüketime karşın üretimin artmaması yumurta fiyatlarının yükselmesinin nedenleri arasında bulunuyor. Çünkü nüfus artışına karşın kişi başına düşen yumurta sayısı ise uzun süredir yıllık 242 adet civarında seyrediyor.
Bunun yanı sıra yem hammaddesi bakımından dışa bağımlı olunduğundan döviz kurlarında meydana gelen artış, 2021 ve 2022 yıllarında yem fiyatlarını büyük ölçüde etkiledi ve en fazla fiyat artışı bu dönemde görüldü. BirGün'den Havva Gümüşkaya'nın haberine göre yumurta Üreticileri Merkez Birliği’nin verilerine göre bir ton yumurta yeminin ortalama fiyatı 12 bin 161 TL. Büyük ölçüde dışa bağımlı olan yumurta yeminin fiyatı 2023 yılına göre yüzde 33,5 oranında artış gösterdi.
Ayrıca üretici geçen yılın ilk sekiz ayında üreticiler yalnızca iki ay maliyetin üzerinde satış yaptı. En son Temmuz ayına ilişkin verilere göre üretici 2024 yılında Ocak ve Şubat ayları hariç üretim maliyetlerinin altında satarak zarar etti.
Yumurta üretimi artmıyor
Artan nüfusa karşın yumurta üretimi artmıyor:
• 2017: 19 milyar 281 milyon
• 2018: 19 milyar 643 milyon
• 2019: 19 milyar 898 milyon
• 2020: 19 milyar 788 milyon
• 2021: 19 milyar 297 milyon
• 2022: 19 milyar 808 milyon
• 2023: 20 milyar 637 milyon
• 2024: 19 milyar 463 milyon Ocak-Kasım
