Yıllık yüzde 25’e dayanan gıda enflasyonuna karşı 3 önlem var
Gıda enflasyonuna ilişkin Merkez Bankası'nın elini rahatlatma olasılığı bulunan düzenlemeler Ekonomi Reform Paketinde 3 başlıkta toplanıyor.
Hüseyin GÖKÇE
Enflasyonla mücadelede yalnız kaldığını belirten Merkez Bankası Başkanı Şahap Kavcıoğlu’nun, enflasyon sepetinin en önemli kısmını oluşturan gıda enflasyonuna ilişkin elini rahatlatma olasılığı bulunan düzenlemeler Ekonomi Reform Paketinde 3 başlıkta toplanıyor. Ancak bunların pakette öngörülen takvimde yetiştirilebilmesi çok kolay görünmüyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın duyurduğu takvimini ise Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan’ın açıkladığı Ekonomi Reform Paketi’nin, tarımsal üretim ve gıda enflasyonu açısından en önemli unsurunu sözleşmeli tarım oluşturuyor.
Sözleşmeli tarımda anlaşmalara uyulmazsa…
Aslında özel sektör uzun yıllardır sözleşmeli tarımı oldukça başarılı bir şekilde uyguluyor. Ancak burada, bazen çiftçi bazen de çiftçi ile anlaşma imzalayan kuruluşun, anlaşma yükümlülüklerini yerine getirmemesi, sistemi olan inancı azaltıyor. Örneğin domates için firma ve çiftçi 1 liralık sabit fiyat üzerinden anlaşıyor. Hasat döneminde ürünün piyasa fiyatının çok yükselmesi halinde, çiftçi ürünü anlaşma yaptığı firma yerine piyasaya satmayı tercih ediyor. Tam tersi durumda yani ürün fiyatının düşmesi halinde ise bu kez firma, ürünü çiftçiden pahalı almak yerine, piyasadan daha ucuza alıyor.
Sözleşmeli tarımı kamu kurumlarından Türkşeker ile kooperatif olan Tarım Kredi son yıllarda etkin bir şekilde yürütüyor. Birçok tarıma dayalı sanayi işletmesi de daha küçük çaplı olmak üzere bu alanda faaliyet gösteriyorlar.
Sistemin mevcut handikaplarını gidererek, hem alıcı hem de satıcıya, sözleşmeye uymamaları halinde çeşitli yaptırımlar getirilmesini öngören yasal düzenlemenin takvim uyarınca 30 Eylül’e kadar çıkarılması gerekiyor. Buna karşın, kanun gerektiren bu düzenlemeyi hayata geçirecek olan TBMM ise olağanüstü bir gelişme olmazsa 1 Ekim’de açılacak.
Hâl yasası ve erken uyarı sistemi de bekliyor
Yıllardır tartışılmasına rağmen bir türlü hayata geçirilemeyen, Hâl Yasası’nın yılbaşına kadar çıkarılması öngörülüyor. Bu düzenlemenin özellikle aracılık maliyetini düşürmesi bekleniyor. Gıda fiyatlarındaki dalgalanmanın önlenmesi ve enflasyona etkisinin azaltılmasıyla ilgili kurulacağı belirtilen erken uyarı sisteminin ise 30 Eylül’e kadar tamamlanması gerekiyor.
