Vatandaş ev ve eğitim harcamalarını kıstı, eğlenceye yöneldi!
2023 GSYH’de faaliyet kollarına bakıldığında milli gelirden alınan paylardaki son 5 yıllık değişim ilgi çekici oldu. 2019-2023 döneminde kültür ve sanat öne çıkarken, vatandaş evde aldığı hizmetleri ve eğitimden kıstı.
ÖZDER ŞEYDA UYANIK
2024 yılı 2.çeyrek büyüme verileri açıklandı. Türkiye ekonomisi Nisan-Haziran döneminde yıllık bazda yüzde 2,5 büyüme gösterdi.
TÜİK 2023 yılı Yıllık Gayrisafi Yurt İçi Hasıla verileri de izlendi. Bağımsız yıllık gayrisafi yurt içi hasıla 2023 yılında yüzde 5,1 arttı.
Yıllık verilere dayalı olarak hesaplanan bağımsız yıllık gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH), zincirlenmiş hacim endeksiyle 2023 yılında bir önceki yıla göre yüzde 5,1 artarken, üretim yöntemine göre cari fiyatlarla GSYH, 2023 yılında bir önceki yıla göre yüzde 76,8 artarak 26 trilyon 545 milyar 722 milyon TL oldu.
Gayrisafi yurt içi hasılada en yüksek payı 2023 yılında yüzde 19,5 ile imalat sanayi aldı. İmalatı, yüzde 13,9 ile toptan ve perakende ticaret, motorlu kara taşıtlarının ve motosikletlerin onarımı ve yüzde 9,5 ile ulaştırma ve depolama sektörü izledi. Yıllık gayrisafi yurt içi hasılada en düşük pay hanehalklarının işverenler olarak faaliyetleri için gerçekleşti.
Kişi başına düşen GSYH 13.243 dolar
Kişi başına GSYH, 2023 yılında cari fiyatlarla 311 bin 109 TL, ABD doları cinsinden 13 bin 243 dolar oldu.
Diğer hizmet faaliyetleri yüzde 12,7 ile son 1 yılda en çok büyüyen sektör oldu
S-Diğer hizmet faaliyetleri yüzde 12,7, G-Toptan ve perakende ticaret; motorlu kara taşıtlarının ve motosikletlerin onarımı yüzde 11,5 ve K-Finans ve sigorta faaliyetleri yüzde 8,5 ile 2023 yılında en çok büyüyen sektörler oldu. B-Madencilik ve taş ocakçılığı yüzde 14,7, E-Su temini; kanalizasyon, atık yönetimi ve iyileştirme faaliyetleri yüzde 8,5 ve M- Mesleki, bilimsel ve teknik faaliyetler yüzde 2,5 ile en çok küçülen sektörler oldu.
Yerleşik hanehalkı nihai tüketim harcamaları 2023 yılında bir önceki yıla göre yüzde 13,6 artarken, devletin nihai tüketim harcamaları 2023 yılında bir önceki yıla göre yüzde 2,4 arttı. Mal ve hizmet ihracatı 2023 yılında yüzde 2,8 azalırken ithalatı yüzde 11,8 arttı.
İşgücü ödemeleri 2023 yılında yüzde 116,7 arttı. İşgücü ödemelerinin gayrisafi katma değer içindeki payı yüzde 32,5 oldu.
2019-2023 değişiminde ise tutarların artmasına karşın paylarda değişimler dikkat çekti.
Son 5 yılda iktisadi faaliyet kollarına göre nasıl bir değişim görüldü?
Üretim yöntemine göre cari fiyatlarla GSYH’de, iktisadi faaliyet kollarına göre cari fiyatlarla değer ve pay değişim oranları ilgi çekti.
2019-2023 aralığında değerleri ve payları en çok artan faaliyetlerin başında yüzde 26,22 pay artışıyla “kültür, sanat eğlence, dinlence ve spor” gelirken, yüzde 11’lik pay artışıyla “Toptan ve perakende ticaret; motorlu kara taşıtlarının ve motosikletlerin onarımı” ve “Ulaştırma ve depolama” onu izledi.
Payların en çok azaldığı 3 faaliyet kolunun başında yüzde 53,95 ile “Hanehalklarının işverenler olarak faaliyetleri” gelirken, onu yüzde 40,53 ile “gayrimenkul” ve yüzde 27 ile “eğitim” izledi.
İhracat-ithalat nasıl değişti?
GSYH’de harcama yöntemiyle cari fiyatlarla değer ve pay değişim oranlarında 2019-2023 döneminde mal ve hizmet ihracatı payı yüzde 3,50 oranında azalırken, yüzde 493 oranında daha fazla değer görüldü.
İthalatın değeri ise yüzde 601 oranında artarken, payı da 5 yılda yüzde 14,08 oranında arttı.
