Yerli armatör ölçek büyütüyor

Aysel YÜCEL/İSTANBUL

Küreselde ilk 10’a girmeyi hedefleyen Türk sahipli gemi filosu yeni yatırımlarla büyüyor. Özellikle nisan ayında yerli armatörlerden peş peşe yeni yatırım haberleri geliyor. Nisan ortasında Arkas’ın filoya 4 gemi eklemesinin ardından, Yasa ve Ciner’in 1 milyar doları aşan yeni gemi siparişleri verdiği öğrenildi. 50 gemiyi aşan filolarla ölçek büyüten yerli denizcilik şirketleri, ‘en fazla gemi siparişi veren armatörler’ listelerine adını yazdırmaya başladı.

Pandemi ve son yıllarda yaşanan savaşlar Türkiye’yi küresel tedarik zincirinde öne çıkarmış, bu durum Türk armatörler için de yeni fırsatlar doğurmuştu. Karadeniz’de ambargo nedeniyle Rusya’ya seferleri durduran global denizcilik devlerinin boşluğunu dolduran yerli armatörler, gemi yatırımlarında atağa kalkmış, 2013 yılından sonra ilk kez yeniden büyümeye geçmişti. Pandemi öncesi 15. sırada olan Türk sahipli gemi filosu, son dönemde yapılan yatırımlarla 12. sıraya kadar yükseldi. Türk Armatörler Birliği’nin Kasım 2023 tarihli son raporuna göre, sadece 19 ayda yüzde 70’e yakın büyüme gösteren Türk ticaret filo kapasitesi 49,7 milyon DWT’ye ulaştı. Yen siparişlerin teslim alınmasıyla Türk deniz ticaret filosunun küresel sıralamada ilk 10’a gireceği öngörülüyor.

Yerli armatörlerin ölçek büyütmesine dikkat çeken Türk Armatörler Birliği Yönetim Kurulu Üyesi Elif Uzuner, “Türk denizcilik sektöründe daha çok KOBİ hâkimiyeti söz konusuydu. Ancak bu durum değişmeye başladı. Türk armatörlüğü kendini göstermeye başladı. Türkler artık denizcilikte küresel bir oyuncu olmak istiyor. Türkiye’den artık büyük armatör filoları çıkıyor” diye konuştu.

Ciner, sipariş defteri ile küreselde ilk 10’da

Son dönemde gerçekleştirdiği yatırımlarla Türkiye’nin en büyük kuru yük armatörlerinden biri haline gelen Ciner Denizcilik’in, Çin’in Hengli Heavy Industry tersanesinde 900 milyon dolar değerinde dört yeni kamsarmax tipi için daha sözleşme imzaladığı öğrenildi. Edinilen bilgiye göre siparişlerin 2027 yılında teslim edilmesi planlanıyor. Ciner’in, yeni siparişlerle kuru yük filosunu 50 gemiye çıkaracağı, değerinin ise 1,6 milyar dolar sınırını aştığı belirtiliyor. Bu da Ciner’i Yasa Denizcilik ile birlikte Türkiye’nin en büyük kuru yük gemisi sahibi yapıyor. Şirketin Eylül 2021’den bu yana üç Çin tersanesine farklı tiplerde 22 yeni gemi siparişi verdiği biliniyor. VesselsValue verilerine göre, Ciner’in halihazırda genişletilmiş kuru yük sipariş defteri tonaj bakımından dünyanın en büyük 12’ncisi konumunda. Devlet ve büyük bankaların sahip olduğu filolar ayrı tutulduğunda, özel sektörde ilk beşe kolayca girebileceği iddia ediliyor.

Yasa’dan 290 milyon dolarlık iki yeni sipariş

Yatırımlarını hızlandıran Sabancı ailesine ait Yasa Denizcilik’in son olarak geçen hafta Çin’e her biri 114 bin DWT’lik iki tanker siparişi verdiği öğrenildi. Böylece Yasa, uzun bir aradan sonra yeniden LR2 tanker pazarına giriş yaptı. Yabancı kaynaklara göre Yasa, Çin devletine ait Shanghai Waigaoqiao Shipbuilding ve Dalian Shipbuilding olmak üzere iki ayrı tersaneye sipariş edilen bu gemiler için toplamda 290 milyon dolar ödeyecek. Gemiler yasaya 2026 yılında teslim edilecek. Yasa’nın filosunda hem tanker ve kuru yük gemiler bulunuyor.

Son yatırımla Arkas’ın filosu 53 gemiye ulaştı

Türkiye’nin en büyük konteyner gemi filosuna sahip olan Arkas, yaklaşık iki hafta önce, 240 milyon dolar yatırımla dört yeni nesil çevreci gemi siparişi daha verdiğini duyurmuştu. Çin’in Guangzhou Wenchong Tersanesi’nde inşa edilecek her biri 4 bin 300 TEU olan gemiler 2028’de teslim edilecek. Bu gemiler, Arkas filosunda bulunan en yüksek kapasiteye sahip gemiler olacak. Arkas, bu yatırımla konteyner gemi filosundaki gemi sayısını 53’e, kapasitesini ise 103 bin 630 TEU’ya yükseltirken filosunun yaşını da gençleştiriyor.

İkinci el piyasasına da yerli armatör adını yazdırıyor

Büyük holdingler filoyu Uzakdoğu’ya verilen yeni inşa siparişleriyle büyütürken, orta ölçekli yerli armatörler ise ikinci el gemi alımına yöneliyor. Filoyu ikinci el gemilerle büyüten armatörlerden biri de Medkon. İspanya, Tunus, Bulgaristan, Romanya, Rusya’ya yeni servisler başlatan ve geçen yıl filosuna 5 gemi birden ekleyen Medkon, bu yıl yatırımlara devam ediyor. Şirket son olarak geçtiğimiz haftalarda Yunanlı sahibi Conbulk Shipmanagement’tan 1.200 TEU’luk Presidio gemisini (2003 yapımı) satın alarak ismini Medkon Ankara olarak değiştirdi. Şirket ayrıca, 1.134 tonluk Asiatic Neptune’ü (2007 yapımı) alarak ismini Medkon Anka koydu. Medkon bu iki gemiye yaklaşık 15 milyon dolar yatırım yaptı. Medkon Genel Müdürü Mahmut Işık, filodaki gemi sayısının 17’ye yükseldiğini hedefl erinin yılsonuna kadar 20’ye çıkmak olduğunu söyledi. Şirket önümüzdeki aylarda 3 gemi yatırımı daha planlıyor.