Yatırımcılar kitlesel fonlamayı sevdi

Selenay YAĞCI / İSTANBUL

Toplulukları bir araya getirerek, bir startup’ın, girişimin, KOBİ’nin ya da proje sahibinin ihtiyacı olan finansmana ulaşmasını sağlayan kitlesel fonlama sistemi Türkiye’de hızla büyüyor. Türkiye’de Ekim 2021’de yasal zemine oturan Kitle fonlaması, girişim ekosisteminde giderek popülerleşti. Son 3 ayda kitle fonlamasıyla 13 girişime yapılan yatırım toplamda 2,9 milyon dolar, girişim başına düşen yatırım ortalaması ise 223 bin 76 dolar oldu. İlk 9 ayda ise kitlesel fonlamada yapılan yatırımlar 9 ayda yüzde 90 artarak, 5.6 milyon dolara ulaştı. Yılın 9 ayında yatırım alan girişim sayısı 30’u buldu.

2022 yılında 3 kitlesel fonlama platformu kuruldu. Şu an Türkiye’de aktif 8 tane kitle fonlaması platformu bulunuyor. Gerçekleşen 13 yatırımın 11’i Fonbulucu, 1’i Fonangels ve 1’i de Startup Burada platformu üzerinden gerçekleşti. Ekosistem oyuncularına göre; özellikle girişimcilerin ihtiyaç duyduğu tohum yatırımlara daha çabuk ulaşmasına imkan sağladığı için kitle fonlaması yaygınlaştıkça, Türkiye girişim ekosistemi daha çok büyüyecek. Önümüzdeki yıl, kitlesel fonlamada bugüne kadar yapılan yatırımlar, ikincil işlemlerin kilit faktörü olacak.

Dünya kitle fonlama pazar büyüklüğü 400 milyar dolara ulaştı. Önümüzdeki 10 yıl neredeyse her yıl ortalama yüzde 20’ler mertebesinde büyümeye davam edecek. Türkiye paya dayalı kitlesel fonlamayı regüle eden dünyadaki ilk 10 ülkeden biri.

1 milyar TL’lik fona aracılık etme hedefi koydu

Fongogo Kurucu Ortağı ve CEO’su Ali Çebi, bir girişimcinin, KOBİ’nin ya da proje sahibinin, ihtiyacı olan sermayeye ulaşması için toplulukların bir araya gelerek finansman sağlaması olarak tanımlanabilecek olan kitlesel fonlama sisteminin tüm dünyada her yıl ciddi bir büyüme gösterdiğinin altını çizdi. Paya dayalı dikeyde, ilk ayda iki kampanyanın 1,6 milyon TL’nin üzerinde fonlanmasına aracılık ettiklerini kaydeden Çebi, “Şu an için 90 bine yakın üyemiz mevcut. Bu üyelerle birlikte girişimler için toplamda 10 milyon TL’nin üzerinde kaynağa aracılık ettik” dedi. Fongogo’nun hedefi 2022 sonunda toplamda 30 milyon TL’lik, önümüzdeki üç yılda ise 1 milyar TL’nin üzerinde fona aracılık etmek.

Çebi, önümüzdeki dönemde girişim ekosisteminin daha hızlı büyümesinde ve startup’ların küresel ölçekte iş yapma yolculuğunun hızlanmasında kitle fonlama sistemi gibi yeni fonlama modellerinin önemli rolü olacağını söyledi. Türkiye’de çok sayıda girişim ve girişim fikri olduğunu ve bu girişimlerin birçoğunun henüz yolun başında, sermaye yetersizliği sorunu ile karşı karşıya kaldığını söyleyen Çebi, “Kitle fonlama sistemi binlerce insanın ufak katkılarıyla tıkanıp kalmış bir girişime yol aldırıp büyütebiliyor. Sistem yatırımcı için de pek çok avantaj barındırıyor. Her şeyden önce yatırımcı, dakikalar içinde istediği girişime uygun gördüğü tutar kadar yatırım yapabiliyor, alt ve üst limit yok. Ayrıca sadece yatırım amaçlı değil sosyal faydayı göz önünde bulundurarak da yatırım yapma imkânı sunuyor. Öte yandan, Türkiye’nin en ücra köşesindeki yatırımcıyı bile bu platformlar üzerinden yatırım yapabilir hale getirirken girişimcileri de tek bir kaynağa bağlı kalmaktan kurtarıyor.” diyor.

50 bin üyeye ulaşma planı

Fonbulucu Kurucusu ve Genel Müdürü Hakan Yıldız ise “Platformumuza 8 Nisan 2021’den itibaren 2.800’den fazla girişim, finansmana erişmek için başvurdu. 53 girişim, kitle fonlaması sahnesine çıkarak 28 binden fazla yatırımcıyla buluştu, 41’i 117 milyon TL’nin üzerinde fon topladı. 2022 yılında çok rahatlıkla 150 milyon TL’lik bir finansmanı girişimlere aktarmayı başaracağız. Üye sayımızı yılsonunda 50 bin olarak göreceğiz, 2023 sonuna kadar ise 1 milyar TL finansman hacmine ulaşmayı hedefliyoruz” diye konuştu.

Yıldız, şunları söyledi: “Büyük kurumsal firmaların ekosisteme dahil olması, çok daha fazla paydaşın aktif bir şekilde ekosistemi büyütmeye çalışması umut veriyor. Girişimcilerin paya dayalı kitle fonlamasını kullanması global boyuttaki gelişimin önemli faktörlerinden. Kitle fonlama sistemi sayesinde girişimcilik ekosistemi çok daha hızlı bir büyüme gösterecek. Şirketlerin ya da sosyal girişimlerin büyümesi, ülke ekonomilerinin gelişmesi, inovatif iş modelleriyle dünya pazarlarında rekabet edebilen organizasyonların kurulması için bu modelin çok daha aktif biçimde kullanılması gerekiyor.”

2023 yılında 1 trilyon dolar olacak

Kitle fonlaması son 5 yılda önemli ölçüde büyüyen yeni bir finansman modeli. Başlangıçta kitle fonlaması ağırlıklı olarak kâr amacı gütmeyen faaliyetler için kullanılmıştı. Küresel kitle fonlaması pazar büyüklüğü 2018 itibariyle 84 milyar dolardı ve 2021 yılına kadar 114 milyar dolara ulaşması bekleniyordu. Fakat veriler bu beklentilerin çok üzerinde gerçekleşti. Sistem, 2020 yılında 400 milyar dolarını aşan bir hacim yakaladı ve 2023 yılında Forbes’in tahminine göre 1 trilyon dolar bir hacme ulaşacak. İlgi çekici istatistikler ise; tüm kitle fonlaması operasyonlarının dörtte birinden daha azı (yüzde 22,9) başarılı oluyor. Başarılı kitle fonlaması kampanyaları ortalama 33 bin 430 dolar topluyor ve kitle fonlaması yatırımlarının yüzde 40'ı iş ve girişimciliğe odaklanırken, yüzde 20'si sosyal nedenlere odaklanıyor.