Yatırım hızlı, makine ithal

COVID-19’un salgın haline dönüşmesiyle birlikte yaşanan ekonomik durgunluğa rağmen, teşvik belgeli yatırımlar yüzde 10 artış gösterdi. 2020 yılının ilk yarısında teşvik belgeli yatırımlar önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 10.4 artarak 74 milyar 602 milyon dolardan, 82 milyar 363 milyon dolara yükseldi. Teşvik belgeli bu yatırımlardaki yükselişe rağmen, yatırımın kompozisyonu yerli sanayinin gelişimi ve dış ticaret dengesi için tehlike sinyalleri verdi. Yatırımlarda yüksek oranlı döviz kullanımı, makine sanayinde dış ticaret dengesinin bozulmasının önünü açtı.

DÜNYA’nın yaptığı hesaplamalara göre bu yıl Ocak-Haziran döneminde teşvik belgesine bağlanan 82 milyar 363 milyon liralık yatırım projesi kapsamında, 5 milyar 514 milyon dolar tutarında makine ve teçhizat ithalatı yapılacak.

İthal makine ve teçhizatın bugünkü kurlarla TL karşılığı 40 milyar 121 milyon lirayı buluyor. Bu da toplam sabit yatırım tutarının neredeyse yarısına karşılık geliyor. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, bir süredir durdurduğu teşvik belgeli yatırım istatistiklerinde, yatırım kapsamındaki ithal makine ve teçhizat kullanımı bölümünü geçen yıl kasım ayından bu yana tekrar yayınlamaya başladı.

Son 8 aylık veriler

DÜNYA’nın yaptığı hesaplamalara göre o tarihten bu yana geçen 8 aylık dönemde teşvik belgeli yatırımlar kapsamında toplam 115 milyar 225 milyon liralık sabit yatırım taahhüdünde bulunuldu. Bu yatırımların gerçekleştirilebilmesi için 7 milyar 282 milyon dolarlık ithal makine ve teçhizat kullanılması öngörüldü. Bugünkü kurlarla teşvikli yatırımlarda ithal edilecek makinelerin değeri 53 milyar 233 milyon lirayı buluyor. Başka bir ifade ile son 8 aylık dönemde öngörülen 115 milyar 225 milyon liralık sabit yatırımın tamamı hayata geçirilebilirse, yatırım tutarının yüzde 46.19’u kadar makine ve teçhizat kullanılacak.

Tablo bu yılın Ocak-Haziran döneminde, yerli makine üreticisi açısından biraz daha olumsuza dönüyor. Bu dönemde 82 milyar 363 milyon liralık sabit yatırım öngörülürken, bunun hayata geçirilmesi için 5 milyar 515 milyon dolarlık ithal makine teçhizat kullanılacak. İthal makine teçhizatın bugünkü kurlarla karşılığı 40 milyar 421 milyon lirayı buluyor. Buna göre 6 aylık dönemdeki ithal edilecek makine ve teçhizat tutarı, sabit yatırımın yüzde 49.07’sine karşılık geliyor.

Ankara Sanayi Odası(ASO) Başkanı Nurettin Özdebir:
“HALE CAZİP FİNANSMAN İMKANLARI YERLİ MAKİNEYE DE SAĞLANMALI”

ANKARA SANAYİ ODASI (ASO) Başkanı Nurettin Özdebir, ithal makinelerin neredeyse sıfır faizle satıcı ülke özel kredileriyle, cazip finansman imkanlarıyla geldiğini belirterek, uygun finansman koşullarının yatırımcıları bu yönde tercihe zorladığını bildirdi.Türkiye'de bu kadar uzun vadeli ve düşük faizli kredilendirme imkanı sunulamadığını ifade eden Özdebir, "Yerli üretimi teşvik edecek mekanizmaların biraz daha geliştirilmesi lazım. Geçen seneye göre düşüş olmasına rağmen, destekler artırılırsa, yerli makine üretimi ve yatırımlarının da tercih edileceği kanaatindeyim" diye konuştu.Başkan Özdebir, yanı sıra Türkiye'de yabancı marka bağımlılığı da bulunduğunu vurgulayarak, sözkonusu bağımlılığın da bu tercihlere yol açtığını aktardı.

Makine İhracatçıları Birliği Başkanı Kutlu Karavelioğlu:
"GERÇEK FARK GİDEREK AÇILIYOR”

MAKİNE İHRACATÇILARI BİRLİĞİ Başkanı Kutlu Karavelioğlu, Ocak-Mayıs dönemi yatırımlarında ithal makineye yüzde 42.2, yerli makineye yüzde 40.3 pay ayrılırken, bina inşaatına yüzde 10.55 pay ayrıldığı bilgisini verdi. Yerli ve ithal makine arasında çok fark olmamakla birlikte, dolar bazında onaylanan ithal listelerin onay günü kurlarla hesaplandığına dikkat çeken Karavelioğlu, "Gerçek fark giderek büyümekte, açılmaktadır. 2020 yılında ithal makineye yönelik ilgi yine yüksek olmakla beraber eskiye kıyasla azalmış görülmektedir. Bunun virüs krizi ile ilgili geçici bir durum olup olmadığının dikkatle takibi gerekir" dedi. Haziranda ise 859 yatırımcı için 15 milyar liralık yatırım teşvik belgesi düzenlendiğini ifade eden Kutlu Karavelioğlu, "Bunların 558'i genel imalat alanında faaliyet gösterecek olup; yatırımlarının toplam tutarı 9,5 milyar liradır. Genel imalat için ithal edilecek makinelerin tutarı ise 694 milyon dolardır. Yani ithal makine oranı şimdi yüzde 53 seviyesindedir" diye konuştu. Karavelioğlu, son 5 yıllık zaman diliminde ise ithal makine tercihinin yerliye oranla 10 puan daha yüksek olduğuna değinerek, "Yani yatırım teşvik sistemi ile sağlanan avantajlar (kur riskine rağmen) yatırımcıyı ithal makine almaya yönlendirmiştir. Bu avantajlara yabancı malların olağanüstü finansal kampanyalarını da eklemek (uzun vade, çok düşük faiz) doğru olur" ifadelerini kullandı.

Makine İmalatçıları Birliği Başkanı Emre Gencer:
"KURDAKİ YÜKSELİŞ YATIRIMLARI ERTELEYEBİLİR”

MAKİNE SEKTÖRÜNDE kriz öncesi yüzde 45-50 seviyesinde olan ihracatın ithalatı karşılama oranının, bu dönemde yüzde 80'e kadar çıktığını belirten Makine İmalatçıları Birliği Başkanı Emre Gencer, bu yılın Ocak-Mayıs döneminde ithalatın geçen yıla göre yüzde 4.3 azaldığını bildirdi. Teşvikli yatırımlardaki ithal makine oranının yüksek olmasının, dış ticaret eğilimlerini radikal biçimde değiştirebilecek artış olmadığını belirten Gencer, "İthalatın düştüğü bu zamanlarda yatırım teşvik kapsamında söz konusu edilen 5 milyar 514 milyon dolarlık makine ithalatı toplam makine ithalatının yaklaşık yarısına karşılık gelmektedir. Özellikle son günlerde yaşanan kurlardaki yukarı doğru değişimler bu yatırımların ertelenmesine neden olabilecektir. Makine sektörünün en önemli can damarı olan ihracatta yaşadığı daralma nedeniyle önünü görememektedir. Malum, iç piyasa 2018 yılı ikinci yarısından itibaren daralma eğilimindedir. Diğer taraftan, bazı üyelerimizden gelen bilgilere göre İlave Gümrük Vergisi uygulanan bazı makinelerde ithalatçı firmalar bu uygulamadan etkilenmemek için yatırım teşvik sisteminden faydalanmayı tercih etmektedir. Bu yerli imalatçılarımızı olumsuz etkilemektedir."