Vize bariyeri Türk fuarcılığını rekora taşıdı

MERVE YİĞİTCAN / İSTANBUL

Pandemi sonrası hızlı çıkış yapan Türk fuarcılığı, AB’nin üçüncü ülkelere uyguladığı vize engellerinin de etkisiyle 2023 yılını tarihi skorlarla kapadı. Geçen yıl 433 fuarda 64 bin 151 katılımcı yer alırken, yabancı ziyaretçi sayısı 1 milyona yaklaştı. Hem İFM hem de TÜYAP artan talebi karşılamak için fuar alanlarını genişletme kararı aldı.

Pandemi öncesi 2019 yılında altın yılını yaşayan Türk fuarcılık sektörü, geçen yıl yeni rekorlara imza attı. Avrupa’nın Türkiye dahil olmak üzere Ortadoğu, Asya ve Afrika ülkelerine uyguladığı vize kısıtları Türkiye’deki fuarlara olan ilgiyi katladı. 482 fuarın düzenlendiği 2019 yılına karşın 2023’te 433 fuar düzenlenirken toplam fuar katılımcı sayısı 64 bin 151’e ulaşarak zirveye çıktı. Doğrudan ve dolaylı 16 bin 105 yabancı katılımcının yer aldığı fuarlarda yabancı ziyaretçi sayısı da 929 bin 75 ile rekor kırdı. Metrekare bazında toplam stant alanı ile yabancılara kiralanan stant alanı büyüklüklükleri de tarihin en iyi seviyesini gördü. Rakamlardaki bu ‘bereket’ metrekare birim fiyatlarına yansımış değil. Türkiye’de 55 dolar civarı olan birim fiyatlar, Avrupa ortalamasının oldukça altında.

TOBB tarafından açıklanan 2023 yılına ilişkin fuar istatistiklerine göre, geçen yıl Türkiye genelinde 433 fuar düzenlendi. Toplam fuar katılımcı sayısı 64 bin 151 olurken, yabancı katılımcı sayısı 16 bin 105’e çıktı. Fuarları gezen toplam ziyaretçi sayısı 17 milyon 196 bin 245, yabancı ziyaretçi sayısı 926 bin 75 oldu. Yıl boyunca kiralanan stant alanı toplam 3,6 milyon metrekareye ulaşırken, yabancı katılımcılar tarafından kiralanan stant alanı büyüklüğü de 474 bin 848 metrekareyi buldu.

AVDAGİÇ: REKABETTE ÜÇ ÖNEMLİ AVANTAJIMIZ VAR

İstanbul’un en büyük iki fuar merkezinden biri İstanbul Dünya Ticaret Merkezi (İDTM) bünyesinde yer alan ve 96 bin metrekare kapalı alanda hizmet veren İstanbul Fuar Merkezi (İFM). Aynı zamanda İFM’nin de Yönetim Kurulu Başkanı olan İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı Şekib Avdagiç, EKONOMİ’ye fuarcılık sektörüne yönelik değerlendirmelerde bulundu. 2024 yılı boyunca İFM’de 70 uluslararası fuar planlandığını hatırlatan Avdagiç, fuar merkezleri, fuar şirketleri, stant firmaları, organizatörler gibi fuar sektörü paydaşlarının kendilerini her geçen dönem daha da geliştirdiklerini söyledi. Avdagiç, “Özellikle Avrupa’daki fuarlara göre birçok konuda biz daha iyiyiz” ifadesini kullandı.

Türkiye’nin ve özellikle İstanbul’un fuarcılıkta 3 önemli rekabet avantajı olduğuna dikkat çeken Avdagiç, bunları şöyle sıraladı: “Birincisi İstanbul’a ulaşım kolaylığı. İkinci önemli avantajımız fuarlarımızın kalitesi ve kapsayıcılığı. Üçüncü olarak da Avrupa fuarlarına gitmede yaşanan zorluklara karşın, Türkiye’ye gelmenin göreceli kolaylığı önemli avantajlar sağlıyor.”

FUARLARDAN ‘ULUSLARARASI’ ATILIM

Türk fuarcılığının atılım içinde olduğunun altını çizen Avdagiç, pandemi dönemi sonrası gelişmelere dikkati çekti. Avdagiç, “Ulusal fuarların bir kısmı özellikle pandemiden sonra ‘uluslararası fuar’ olarak atılım yaptı. Bu da Türk fuarcılık sektörüne önemli katkı sağladı” yorumunda bulundu. Avdagiç, pandemi dönemini İDTM’nin yenilenme dönemi olarak değerlendirdiklerini, fuarcılık sektörünü ayağa kaldırmak için fuar salonlarını baştan aşağıya yenileyerek, Türkiye’nin en iyi altyapısına ve modern yüzüne sahip salonları haline getirdiklerini kaydetti.

ERSÖZLÜ: İHTİSAS FUARLARININ BİRÇOĞU DÜNYADA İLK 3’TE

Türkiye’de fuarcılık sektörünün yüzde 60’ını temsil eden Türkiye Fuar Yapımcıları Derneği’nin (TFYD) Başkanı İlhan Ersözlü, sektörün son yıllarda yükselen performansını EKONOMİ’ye değerlendirdi. Aynı zamanda Tüyap Fuarlar Yapım AŞ Genel Müdürü de olan Ersözlü, pandeminin sektörde mihenk taşı olduğunu, bölgesinde en hızlı çıkış yapan ülkenin de Türkiye olduğunu kaydetti. Bu çıkışın arkasındaki en önemli faktörün krizlere alışkın olan Türk iş insanlarının girişimcilik ruhu olduğunu vurgulayan Ersözlü, şöyle devam etti: “Etkili olan faktörlerden biri de AB’nin Schengen vizesinde üçüncü ülkelere uyguladığı kısıtlar. Özellikle Orta Avrupa’daki fuarlar bundan çok etkilendi. Vize sorunlarının yanı sıra hem AB’nin resesyona girmesi hem de yüksek fiyatlar katılımcıyı ve ziyaretçiyi düşürdü. Almanya, İtalya, İspanya’daki fuarlarda çok ciddi düşüşler var. Oradaki bazı uluslararası fuarlar lokal fuarlara dönüştü. Buna karşın Türkiye’nin pandemide alternatif tedarikçi konumunu güçlendirmesi, yabancıların vize sorunu yaşamaması, Avrupa’ya göre daha uygun konaklama maliyetleri, yanı sıra tarihi ve kültürel zenginlikler İstanbul’daki fuarların büyümesini sağladı. Özellikle İstanbul fuarları artık sektörlerinde dünyanın birinci, ikinci ya da üçüncü fuarları konumuna yükseldi. İhracata yönelik ihtisas fuarları at başı gidiyor.”

İstanbul’daki iki fuar alanı genişleme için düğmeye bastı

Fuar alanlarına artan talep karşısında fuar merkezleri alanları büyütmek için atağa kalktı. İTO Başkanı Şekib Avdagiç, İFM’yi büyüterek, İstanbul’un en büyük kapalı alana sahip fuar alanını iş dünyasının hizmetine sunmak için çalıştıklarını söyledi. Proje çerçevesinde 40 bin metrekarelik salon inşaatı kısa süre sonra başlayacak. Bu salonun 2026 Sonbaharında devre alınması planlanıyor. İkinci ve üçüncü aşama yatırımları ile fuar alanının 225 bin metrekareye ulaşması öngörülüyor. TÜYAP Genel Müdürü İlhan Ersözlü de, Beylikdüzü’nde yer alan fuar alanını yüzde 10 büyütmeyi planladıklarını, ilave 10 bin metrekarelik yeni alanla hol sayısının 14’ten 15’e çıkacağını dile getirdi.

İTO Başkanı Şekib Avdagiç, fuar sektörü paydaşlarının kendilerini her geçen dönem daha da geliştirdiklerini söyledi. Avdagiç, “Özellikle Avrupa’daki fuarlara göre birçok konuda biz daha iyiyiz” ifadesini kullandı.

“Bu kadar çok fuar ve fuar şirketinin olması hem kaliteyi hem fiyatı düşürüyor"

İlhan Ersözlü, Türkiye’de fuar sektöründeki büyümenin fuar metrekare birim fiyatlarına yansımadığını belirterek, ortalama metrekare birim fiyatların Türkiye’de 50-55 dolar civarında olduğunu, İran’da ise ortalamanın 300 dolar, Özbekistan’da 350 dolar, Avrupa’da 280 Euro olduğunu kaydetti. Türkiye’de hem yapılan fuar hem de 300 civarında olan fuar şirketi sayısının çok olmasının birim fiyatları düşürdüğünü dile getiren Ersözlü, “Türkiye’de 400’ün üzerinde fuar yapılırken, Almanya’da 40’a yakın fuar yapılıyor. Ancak orada sektörün cirosu 30 milyar Euro iken bizde 350-400 milyon Euro civarında. Bu kadar çok fuar ve fuar şirketinin olması hem
kaliteyi hem fiyatı düşürüyor” diye konuştu.

Türkiye Fuar Yapımcıları Derneği Başkanı İlhan Ersözlü, "Özellikle İstanbul fuarları artık sektörlerinde dünyanın birinci, ikinci ya da üçüncü fuarları konumuna yükseldi. İhracata yönelik ihtisas fuarları at başı gidiyor” görüşünü paylaştı.