Virüs, hijyen yatırımlarını hareketlendirdi

İbrahim EKİNCİ

Bu yılın ocak ayında 783 yatırım projesi için teşvik belgesi alındı. Bunlar için öngörülen toplam yatırım tutarı 13 milyar 998 milyon lira. 30 Ocak 2020 dolar kurunun 5.9716 olduğu dikkate alındığında 2 milyar 344 milyon dolara geliyor. Bir önceki ay Aralık 2019’da bu rakam 3 milyar 368 milyon dolardı. Buna göre ocak 2020’de aylık bazda bir önceki aya göre yüzde 30’luk bir düşüş oldu.

Sanayi Bakanlığı, teşvik belgelerinin kamuya açıklanmasında format değişikliğine gitti. Ocak 2020 verilerini henüz yayımlamadı. Son zamanlarda göre gecikmeli açıklanan yatırım teşvik belgelerinin Resmi Gazete’de yer alan tablosuna bakıldığında, verilerin, yatırım iştahında henüz belirgin bir canlanma göstermediği söylenebilir. 2016– 2018 arasında ortalama yatırım tutarı 7 milyon dolar seviyesindeyken, 2019’da 4.2 milyon dolara gerilemişti. 2020’de ortalama yatırım tutarı 3 milyon dolara gerilemiş. Bu da küçük ve emek yoğun yatırımlara yönelişin sürdüğünü gösteriyor.

783 yatırım içinde yer alan ve değeri 100 milyon liranın üzerinde olan 19 yatırım için öngörülen yatırım 6.6 milyar lira. Başka bir ifade ile ocak ayında belge alan projeler için öngörülen toplam yatırımın yaklaşık yarısı bu 19 projeden gelecek.

Enerjiye milyarlık 2 yatırım

Ocak ayından teşvik belgesi alan yatırımlar içinde değeri 1 milyarı geçen iki yatırım var. Bunların ikisi de enerji alanında. Diyarbakır merkezli olarak çevre illere elektrik dağıtım hizmeti veren Dicle Elektrik altyapıya, Türkerler Grubu şirketi Sonses Enerji ise elektrik üretimine 1 milyarlık yatırım yapacaklar. Sonses’in projesi 120 MW gücünde bir RES olacak. Değeri 500 milyon lirayı geçen 4 yatırım var: Murat Tekstil’in Malatya’daki iplik yatırımı, Uygun Enerji’nin Sakarya’daki santral yatırımı. Sağanak Enerji’nin Kocaeli, Çekim Enerji’nin de Bilecik’teki enerji yatırımı… Çekim Enerji, ayrıca Edirne’de de 129 milyon liralık başka bir enerji yatırımı yapacak.

Medicana Sağlık İşletmeleri’nin 2020 Ocak ayında biri İstanbul, birisi İzmir olmak üzere iki ayrı cerrahi hastane yatırımı için teşvik belgesi aldı. Bu iki yatırımın toplamı 300 milyon lirayı geçiyor.

Hijyen ürünlerine yönelik yapılan yatırımlar artıyor

Koronavirüs salgını ortaya çıktığında, Türkiye’de de tüketiciler eczanelere koştu, yüz maskesi stokları tükendi. Maske karaborsası oluştu, 1 liralık maskeler 5 liraya, 10 liralık maskeler 100 liraya satıldı. Yatırımcılar, talebi karşılamak için maske ve hijyen ürünler için yatırım projeleri başlatmış gözüküyor. Ocak 2020 teşvik belgesi alan yatırımlar tablosunda bu konuda 10 yatırım projesi dikkat çekiyor.