Vergide dijital dönüşüm

Teknolojinin hayatımızın her noktasına nüfuz ettiği, hızla değişen ve sürekli gelişen bir dünyada yaşıyoruz. Ekonomi ve ticari hayatta ekonomik aktivitelerin çoğunluğunu elektronik platformlar marifetiyle yürütüyoruz.

Günümüz teknolojisi hem özel sektör hem de kamu sektöründe yer alan aktörlerin faaliyetlerinde başarılı olmalarının yolu güncel teknolojik gelişmelere adaptasyon kapasiteleri ile doğrudan bağlantılı. Vergilemede teknolojik imkanlardan yararlanılması, vergi mükelleflerine sunulan hizmetlerin çeşitlendirilmesi ve basitleştirilmesi önemli bir unsur. Bu sayede mükelleflerin vergiye gönüllü uyum düzeyleri hızla artmakta ve aynı zamanda uyum maliyetlerinde ciddi azalmalar yaşanmaktadır.

Ülkemizde, vergilemenin tüm aşamalarında teknolojinin kullanımı noktasında çok ciddi mesafeler alındı. Ancak sürecin devamını ve sürekliliğini korumak gerekiyor. Vergi daireleri otomasyon projesinin (VEDOP) ülke genelinde kullanılmaya başlaması önemli bir başarı sağladı.

Vergi idaresi, kendi iş ve işlemlerini elektronik ortama taşırken aynı zamanda mükelleflerin beyanname verme, belge düzenleme ve defter tutmak gibi temel vergi ödevlerinin de elektronik ortamda yapılmasına olanak sağlayan e-beyanname, e-defter, e-fatura/arşiv fatura vb uygulamaların hayata geçirilmesinin alt yapısını hazırladı. Teknolojik gelişmeler zaman, maliyet ve kolaylık gibi avantajları da beraberinde getirdi. VEDOP, internet vergi dairesi ve interaktif vergi dairesi, e-yoklama, e-beyanneme, e-tebligat, e-tahsilat, e-özelge, e-fatura, e-defter, hazır beyan sistemi, defter beyan sistemi gibi elektronik uygulamalar sayesinde vergileme süreçlerinin dijital ortama taşınması sağlanmıştır.

İş ve işlemlerin dijital ortama taşınması uyum ve vergi toplama maliyetlerinde pozitif katkı sağladı. Dijitalleşme, ekonominin kayıt altına alınması konusunda çok önemli veri kaynaklarına sahip olunmasına imkan tanıdı.

İnternet vergi dairesi kullanıcı sayısı 5 milyonu geçmiştir, yıllık 100 milyona yakın beyan ve bildirim elektronik ortamda alınmaktadır, hazır beyan sisteminden üretilen beyanname sayısı 2 milyona ulaşmıştır, defter beyan sisteminde 2,3 milyona yakın küçük ölçekli mükellefin kayıtları tutulmakta ve bunların beyannameleri önceden hazırlanmış beyan mantığı ile sistem tarafından üretilmektedir.

Özellikle belge düzenleme ile kayıtların elektronik ortamda tutulmasına olanak sağlayan muhasebe yazılımları, e-belge ve e-defter uygulamaları konusunda vergi mükelleflerine çözüm imkanı sunan yazılım şirketleri ile özel entegratör şirketleri başarılı çalışmalara imza atarak çalışmalarını ihraç eder konuma geldiler.

İş ve işlemlerin elektronik ortama taşınması noktasında TÜRMOB, Odalar ve meslek mensupları destek verdi. Bu gelişim ve dönüşüm meslek mensuplarının mesailerinin büyük kısmını belge toplama, kayıt oluşturma ve beyanname gönderme işlerinden ziyade müşterilerine yol göstermede ve önleyici danışmanlık hizmetlerinde kullanmaya başlamalarına yol açmıştır. Bu türden dönüşümlerin ülkemize ve mesleğimize değer katacağına inancımız tamdır.

Diğer taraftan gelir idaresinin 1970’li yıllardan itibaren başlattığı otomasyon çalışmalarının yeni teknolojilerle devam edeceği kuşkusuzdur. Ayrıca mevcut sistemlerde yapılacak bazı iyileştirmelere gerek olduğu da dikkate alınmalıdır. Bunlara örnek olarak kısa vadede e-serbest meslek makbuzu ya da e-fatura bilgilerinin defter beyan sisteminde otomatik olarak gelmesinin ve kontrolden sonra işlenmesinin sağlanması ve meslek mensuplarının zaten sistemde mevcut milyonlarca belgeye ait bilgileri tekrar elle girmelerinin önlenmesi değişikliği gösterilebilir.

Ayrıca gelir idaresinin sahip olduğu verileri kullanılmasıyla Ba/Bs formlarına konu bilgilerin mükelleflerden artık tekrar istenmemesi gerektiğini düşünüyoruz. Yine mükelleflerden istenecek bazı bilgilerde TÜRMOB deneyimlerinden yararlanılmasının ve görüşünün alınmasının, bazı bilgilerin Başkanlığın internet sayfasından sadece “duyuru” şeklinde değil en azından Tebliğ vb düzenlemelerle istenilmesinin daha uygun olacağı değerlendirilmektedir.

Son olarak, serbest meslek erbapları için 1 Haziran 2020 tarihinde e-serbest meslek makbuzu uygulaması başladı. 2018 veya 2019 brüt satış hasılatı (veya satışları ile gayrisafi iş hasılatı) 5 milyon lira ve üzeri olan mükellefler için ise 1 Temmuz 2020 tarihinde e-fatura uygulamasını kullanım zorunluluğu başlayacak.

Elektronik belge dönüşümüne rehberlik etmek amacıyla TÜRMOB olarak hazırladığımız e-Dönüşüm asistanı uygulamasını web sitemizden paylaştık. İnteraktif kullanım özelliğine sahip bu modern uygulamanın tüm kullanıcılara faydalı olmasını temenni ederiz.