Türkiye, göstergelerin çoğunda zirvede yer aldı! İşte, o veriler…
Türkiye ekonomisindeki bozulma dünyadan ayrışırken, zirveye oynadığı veriler de ilgi çekiyor.
ÖZDER ŞEYDA UYANIK
Türkiye’de son yıllarda yaşanan ekonomik bozulmalar birçok alanda sürerken, sosyal ve sağlık sorunları da sıklıkla haberlere konu oluyor. Veri açısından önemli bir kaynak olan OECD ve diğer kurumsal IMF, ILO, BM gibi kaynaklarda, Türkiye’nin ilk sıralarda yer aldığı veriler bozulmadaki boyutu ortaya koyuyor.
İşte, Türkiye’nin ilk sıralarda yer aldığı ekonomik ve sosyal veriler:
Enflasyon
Haziran enflasyon verisiyle Türkiye açık ara farkla OECD ülkeleri içinde lider konumda bulunuyor. Türkiye’de enflasyon yüzde 71,6 olurken, hemen ardından gelen Kolombiya’da yüzde 7,2 ve OECD ülkeleri ortalaması yüzde 5,6 oluyor.
Enflasyonun detaylarına inildiğinde gıda enflasyonunda da Türkiye, en yakın rakibinden çok önde yer alıyor. Türkiye’de gıda enflasyonu Haziran 2024’te yüzde 68,1 olurken, ikinci sıradaki Meksika’da yüzde 6,5 oldu.
Enerji enflasyonu da haliyle yüksek çıkıyor. Haziran ayı verilerine göre, Türkiye’de enerji enflasyonu yüzde 89,8 olurken, Kolombiya’da yüzde 18,3, Belçika’da yüzde 15,1 ve OECD ülkelerinde ortalama yüzde 2,3 oranında görülüyor.
Çocuklar ve gençler
Çocuk yoksulluğunda, Türkiye’de enflasyondaki yükselişle birlikte yaşanan gelir adaletsizliğinde bozulma artarken, bu listede ikinci sıra yer alıyor.
UNICEF verilerine göre, çocuk yoksulluğu yüzde 35,8 ile en yüksek Kolombiya’da görülürken, Türkiye’de yüzde 33,8 oluyor.
Yine OECD verilerine bakıldığında ne eğitimde ne de iş hayatında yer alan 15-29 yaş aralığındaki gençlikte Türkiye yüzde 27,9 oranında yaklaşık 10 gençten 3’ünü sisteme alamamış görünüyor.
Çalışma hayatı
Türkiye’de son dönemde yeniden konuşulmaya başlayarak gündeme gelen çalışma saatleri, iş hayatındaki yorucu ve zor şartları da gösteriyor. Türkiye’de haftada 60 saatten fazla çalışan kişilerin oranı yüzde 15,1 ile OECD ülkeleri içinde ilk sırada geliyor.
Asgari ücret
Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) verilerine göre, Türkiye, gelişen ve gelişmekte olan ülke ekonomileri içinde, ortalama ücretlerin asgari ücrete en yakın olduğu ekonomilerin başında geliyor. Veride dikkat çeken kısım 2017 yılını alması olurken, özellikle 2022 sonrasında bu verinin daha da yakınlaştığı biliniyor.
10 kişiden 3’ü kendi işini yapıyor
Çalışma hayatına yönelik bir diğer veri de serbest meslek sahiplerini gösteriyor. OECD ülkeleri içinde yüzde 53,1 ile en yüksek oranda Kolombiya’da iki kişiden biri kendi işini yaparken, onun ardından Meksika geliyor. 3. sıradaki Yunanistan’da oran yüzde 30,3 olurken, Türkiye yüzde 30,2 ile ondalık basamakta ardından geliyor.
Sosyal sorunlar: Kadınların boş vakti yok
IMF ve Birleşmiş Milletler verilerine göre, hemen hemen tüm dünyada kadınlar, ücretli işlere ve boş zaman aktivitelerine daha az zaman ayırırken, ücretsiz işlere daha fazla zaman ayırıyorlar. Cinsiyet eşitsizliğinin bir göstergesi olan bu veride, Türkiye, Hindistan’dan sonra kadınların tüm ailenin yükünü, kendini hiçe sayarak sırtlandığı ikinci ülke oluyor. 2021 yılına ait veride, erkeklerin de çok boş vakti olmadığı görülse de kadınların ücretsiz olarak görülen, ev ve çocuk bakımı gibi işlere ayırdığı vakit ise yüksek oluyor.
Ailelerinden ayrılamayan gençler
Türkiye, kültürel olarak da aileden erken yaşta ayrılmaya hazır bir ülke olmazken, son yıllarda ABD, Japonya gibi gelişmiş ülkelerde de sıklıkla konuşulan gençlerin maddi imkânsızlıklar nedeniyle ailelerinden ayrılmaması gerçeği verilere yansıyor. Daha geleneksel kültürleri olan ülkelerde 20-29 yaş arası gençlerin aileleriyle yaşama oranları yüksek oluyor. Yüzde 81 ile ilk sırada Kore gelirken, Türkiye’de bu oran yüzde 56 oluyor. TÜİK verilerine göre, 2023 yılında Türkiye’de ortalama ilk evlenme yaşı erkeklerde 28,3, kadınlarda 25,7 olması da oranın “görece” düşük olmasının da bir açıklaması oluyor.
Kadına şiddet
Türkiye’de sıklıkla konuşulan kadına şiddet kavramı OECD verilerine de yansıyor. 15-49 yaş aralığındaki kadınların şiddet görme oranı Türkiye’de yüzde 32 oranında ilk sırada yer alıyor.
Sağlık
OECD ülkeleri içinde, obezite oranlarında dünyanın en büyük ekonomisi ABD beslenme sorunlarıyla da ilk sırada yer alırken, 10 kişiden 4’ünün obez olduğu görülüyor. Türkiye listede 7. sırada yer alırken, oran yüzde 28,8 oluyor.
