'Türk müteahhitler Ukrayna’da şanslı'

Yeşim ARDINÇ

Türkiye ile Ukrayna’nın birlikte büyüyebileceği yeni bir döneme girildiğine dikkat çeken Ukrayna Büyükelçisi Andrii Sybıha, Ukrayna’nın 2020’den itibaren yıllık 5’er milyar dolarlık yatırım programına başlayacağının altını çizdi. Sybıha, “Ukrayna 24 bin kilometre otoyol inşaatı için uluslararası ihale yapacak. Ayrıca 5 liman ve 15 havalimanı yapılacak. Ayrıca Karadeniz tarafında, kumarhanelerle ilgili öncelikli turizm bölgeleri, konutlar inşa edilecek. Bu projelerin tamamında, bu alanlarda deneyim ve tecrübeye sahip Türk şirketleri çok şanslı olacak.” dedi.

Sybıha, Ankara Temsilcimiz Ferit Parlak’ın sorularını yanıtladı.

İki ülke arasındaki ticaret hacmi 4.1 milyar doları geçti. Cumhurbaşkanlarının 10 milyar dolar hedefi gerçekçi midir?

Ticaret hacmi konusunda değerlendirilmemiş büyük bir potansiyel söz konusu. 10 milyar dolar hedef var ve tabi ki bunu gerçekleştirmenin ön koşulları var. Her şeyden önce bu yatırımcıları koruma anlaşması ve özellikle çifte vergilenmeyi önlemeyi amaçlıyor. Bu bağlamda bizi tutan ve engel olarak gördüğümüz tek şey, henüz serbest ticaret anlaşmasının imzalanmamış olmasıdır. Tabi şu an kurumsal mekanizmalar oluşturuldu ve söz konusu mekanizmalar sayesinde iki ülke arasındaki işbirliğini pekiştirmek amacıyla var olan durumları gözden geçiriyoruz. Aynı zamanda 2020’nin ilk çeyreğinde Kiev’de hükümetler arası ekonomik komisyonun olağan toplantısını gerçekleştirmeyi planlıyoruz. Söz konusu toplantının, iki ülke arasındaki ikili ekonomik ilişkilere ivme kazandıracağına inanıyoruz. Yanı sıra söz konusu komisyon toplantısının, Kiev’de gerçekleşmesi planlanan iki cumhurbaşkanının görüşmesi öncesinde olacağını bekliyoruz.

Tarım veya sanayide mülkiyet edinememe engeli ve Ukraynalı partner şartı nedeniyle iş insanları yatırımdan vazgeçiyordu. Yeni bir kanunla, bu alanda yeni bir döneme mi giriyor Ukrayna?

Daha önce yabancılar ne yazık ki, yatırım yaparken, yasal olmayan yollardan pazara gitmek zorunda kalıyorlardı. Ukrayna’da kendi işlerini yapmak, kiralama, satın alma yapmak isteyen yabancıların Ukraynalı ortağa ihtiyaçları vardı. Yeni kanun belirtmiş olduğunuz vakalar dahil olmak üzere iş dünyası için prensip olarak önemli konulara çözüm bulmaya yönelik bir kanundur. Fakat tarım arazilerinin satın alınması konusunda bazı kısıtlamalar olacak. Biliyorsunuz ki Ukrayna’da topraklar hektarla ölçülüyor ve bu büyük bir alan anlamına geliyor. O nedenle, bir kişinin alabileceği hektar konusunda bir kısıtlama, sınırlama getirilecek.

Tarım arazilerinin çoğu devlette mi?

Çiftçilerin elinde olan araziler de, büyük tarım holdingleri de, onlara ait tarım arazileri de var. Ukrayna’da 60 milyon hektardan fazla arazi bulunmuyor. Bunun 42.7 milyon hektarı tarım arazisi. Bunlar çok verimli topraklar ve 31 milyon hektarı özel mülkiyete ait. Devletin elinde ve toplumsal mülkiyette 10 milyon hektardan fazla arazi var ve bunlar kiralanabiliyordu. Yabancı yatırımcılar da 49 yıl gibi uzun dönemlerde kiralama yapabiliyordu. Şimdi satın alınabilecek.

Yeni Cumhurbaşkanınız, her yıl 5 milyar dolarlık yatırım yapılacağını söyledi. Bunun yanı sıra Yap İşlet Devret modeli ile de birçok projeye başlanacağını duyduk. Hangi alanlara ağırlık verilecek?

Yap İşlet Devret Yasası ya da İmtiyaz Yasası sayesinde, kamu özel ortaklıkları ve işbirliği gündeme gelecek. Bu bağlamda yol yapımı, havalimanları ve limanlarımız geliştirilecek. Yeni yapılacak hava limanları, limanlar ve yollar da var. 24 bin kilometre otoyol yapılacak. Buna paralel demiryolu projeleri başlatılacak. 5 tane derin sulu liman ve 15 havalimanı bu kapsamda yapılacak. Türk şirketlerin bu alanlarda deneyimi var ve ihalelerde oldukça şanslılar.

Türkiye’nin deneyimli olduğu konut, otelcilik gibi alanlarda açık var mıdır Ukrayna’da?

İnşaatın her alanında gelişme potansiyeli var ve o gelişme süreci başladı Ukrayna’da. Türk şirketleri de aktif bir şekilde faaliyet gösteriyor. Konut projelerine başladılar, başlayacaklar da var biliyorum. Turizm alanında, cumhurbaşkanımız da dile getirdi, Ukrayna'da kumarhaneleri özel sektör satın alabilecek. Kumarhane bölgeleri, konut inşası açısından da önemli bölgeler olacak. Çünkü belli bir bölgede söz konusu altyapıyı oluşturabilmek için özellikle otellerin yapılması konusu, özellikle Türk inşaat sektörü için de fırsat ve güzel haber anlamına geliyor. Söz konusu tesisler, oteller, konutlar Karadeniz Bölgesi’nde yapılacak.

Serbest Ticaret Anlaşması’nın 2019’da imzalanacağı ifade edilmişti. Pürüzler mi var?

Bildiğiniz gibi Ukrayna’da bu sene iki seçim yaşandı, cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimleri. Söz konusu seçimlerden sonra Ukrayna’da yeni cumhurbaşkanı ve yeni başbakan seçildi. Bu nedenle müzakere süreci içinde dinamiği tekrardan başlatmamız gerekti ve ocakta gerçekleştirmeyi planladığımız hükümetler arası ekonomik komisyonun eş başkanı yeniden belirlendi. STA’da Ukrayna tarafına başkanlık edecek kişi de yeni belirlendi. Önümüzdeki yıl imzalanacağını umuyoruz.

Türkiye’nin transit potansiyeli de gündeminizdeydi. Taşımacılıkla ilgili de adımlarınız olacak mı? Türkiye’nin transit potansiyeli, bizim için son derece önemli. Bu bağlamda İpekyol’una da katılmak istiyoruz. Rusya’yla mevcut durumdan dolayı Kazakistan, Çin gibi ülkelere ürün gönderemiyoruz. Alternatif bir yol bulmamız gerekiyor. Türkiye üzerinden, mesela Erzurum, Trabzon, Zonguldak gibi yerlerden gönderebiliriz. Zonguldak limanından direk demiryolu çıkışı da var. Orada yerel yönetim ile görüştük, düzenli feribot seferleri başlatmayı teklif ettik. Şu an Ukrayna ve Türkiye arasında sadece Haydarpaşa ve Chornomosk arasında feribot seferi var onun dışından başka düzenli feribot seferi yok. Bu yolla da ticareti ve işbirliğini büyütebiliriz.

Birlikte büyümek…

Ferit PARLAK

Potansiyeli ortaya çıkarmak, tarım/sanayiyi geliştirmek ve büyümeyi hızlandırmak amacıyla bu yıl yapılan toprak reformunun Ukrayna’nın büyümesine her yıl en az yüzde 2 oranında katkı yapması bekleniyor… Bu reformun, yabancı yatırım tutarını, en az ikiye katlayacağına ise kesin gözüyle bakılıyor… Toprak reformunun yanı sıra, Ukrayna’nın Türkiye’ye de ‘model’ olabilecek tarım politikaları ile örneğin buğdayda 3 milyar dolarla, Kanada kadar ihracata koştuğunu da unutmamak gerekiyor… Büyükelçi Andrii Sybıha’nın, “Birlikte büyüyelim”, “Ukrayna’da yapılacak 24 bin km otoyol inşaatı, 5 liman ve 15 havalimanı için Türk müteahhitler şanslı”, “Türkiye’nin transit potansiyeli önemli. İpekyolu Projesi’ne dahil olmak istiyoruz”, “STA’da son aşamadayız” şeklindeki cümleleri ise, Ukrayna-Türkiye birlikteliği ile elde edilebilecek kazanımlara ışık tutuyor…