Tunç Soyer: “Ortak akıl yine İzmir’den çıkacak”

Maruf BUZCUGİL / İZMİR

Şubat 2023’te gerçekleştirilecek İkinci Yüzyılın İktisat Kongresi’nde tıpkı yüz yıl önce olduğu gibi çiftçiler, işçiler, ticaret insanları, sanayiciler ve esnafların temsilcileri ülke yararına “ortak akıl” arayacak.

İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından düzenlenen kongrenin hazırlıkları kapsamında geniş katılımlı çiftçi ve işçi buluşmaları gerçekleştirildi. Sırada TOBB, TÜSİAD, TÜRKONFED ve esnaf örgütlerinin temsil edileceği sanayici ve tüccar grubu buluşmaları var. İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer, emek örgütlerinin yüzde 95 oranında temsil edildiği işçi buluşmasının ardından EKONOMİ’ye kongre hazırlıklarını değerlendirdi.

Savaştan çıkıp, cumhuriyet ilan edilmeden önce yapılan İktisat Kongresi’nin tarihimizde önemli bir yeri olduğunu belirten Tunç Soyer, “Cumhuriyetin kuruluşundan 100 yıl sonra yine İzmir’den geleceği şekillendirecek ve o umudu geleceğe taşıyacak bir buluşma yapmaya çalıştık” dedi.

“Derdimiz siyasal iktidara alternatif oluşturmak değil”

Kongre’den ülke ekonomisi için geleceğe dönük umut çıkacağına inandıklarını belirten Soyer şunları söyledi: “Bizim derdimiz bugünkü siyasal iktidara alternatif bir şeyler üretmekten çok geleceğin siyasal iklimini belirleyecek, geleceğin siyasetini belirleyecek iktisat politikalarını oluşturmak. O nedenle belki şöyle özetlemek mümkün; bugünün siyasal ikliminde geleceğin siyasetini belirleyecek iktisat politikalarını oluşturacak bir buluşma yapmaya çalışıyoruz.”

“100 yıl önceki gibi ortak akıl arayışındayız”

Kongrenin ana fikrinin 100 yıl önceki gibi “ortak akıl” aramak olduğunu belirterek şöyle konuştu: “İktisat Kongresi’nin okumalarını yaptığımızda gördük ki olağanüstü bir iş yapmışlar. Düşünün bir de İzmir’de yapılmış, 5.5 ay önce yangın görmüş. Şehir küllerini daha kaldırmamış. Muazzam bir tahribat ve orada barış anlaşması daha imzalanmamış. Cumhuriyet daha kurulmamış, muazzam bir iş. Türkiye’nin her yerinden 1135 delege geliyor ve yeni kurulacak devletin iktisat politikalarını şekillendirecek kararlar alıyorlar. Büyükelçiler var, Rusya o zamanlar Sovyetler Birliği’nin büyükelçisi Aralov var, Azerbeycan büyükelçisi Abilof var. Ayrı ayrı toplanıyorlar işçiler, çiftçiler, tüccarlar ve sanayiciler ve birbirlerinin kararlarını onaylıyorlar. Yani bir ortak akıl ortaya çıkarmaya çalışıyorlar. Hakikaten çok başarılı ve çok değerli bir buluşma bu. 100 yıl önce atalarımız bunu yaptıysa şimdi bu bizim misyonumuzdur ve görevimizdir diye düşündük. Bu kadar kasvetli, kaotik ve ekonomik sıkıntıların tırmandığı bir dönemde, Türkiye’nin yeni yüzyılına Cumhuriyet’in yine ilham olmasını dilediğimiz, yine şekil vermesini arzu ettiğimiz bir buluşmayı gerçekleştirmeye karar verdik. O nedenle İzmir ev sahipliğinde ama tüm Türkiye’yi, Türkiye’nin dinamiklerini içine alacak bir buluşma yapmaya gayret ettik. Hem o formata sahip çıkarak hem de bugünün Türkiye’sinde, örneğin girişimcileri, gençleri, esnafı da dahil ederek yine bir ortak akıl buluşması gerçekleştirmeye çalışıyoruz. Ana fikir bu.”

“Hedefimiz, kendi kendine yeten bir ekonomi olmak”

Geleceğin Türkiye’sine yön verecek kararların 100 yıl önce olduğu gibi yine İzmir’den çıkabileceğini vurgulayan Soyer, “İktisat Kongresi’nde çiftçilerin kararıyla Aşar vergisi kaldırılıyor. O kararların bütününe baktığınızda bu hem yabancı yatırımın hem de bağımsızlığın önünü açıyor. Kendi kendine yeten bir ekonomi kurmanın ilk adımları atılıyor. Nitekim, 1929’da büyük buhran patladığında Türkiye ekonomisi kendi kendine yeten bir ekonomi yaratmanın ilk adımlarını atmış oluyor. O nedenle yerli malı haftaları düzenlenmeye başlanıyor” dedi. Pandemi döneminin de kendi kendine yeten bir ekonomi olmanın çok önemli olduğunu gösterdiğini ifade eden Soyer, şöyle devam etti: “Bir tahıl koridoru kuruldu diye herkes bayram yapıyor. Ama biz zaten dünyanın en büyük tahıl ambarıydık. Biz zaten ekonomisi kendi kendine yeten 7 ülkeden biriydik. O dönemlerde bu kararların hayata geçirilmesiyle bunlar mümkün olabildi. Şimdi de yine aldığımız kararlarla kendi kendine yeten, tam bağımsız ve uluslararası yatırımcıların varlığını mümkün kılacak düzenlemelere karar veriyoruz, karar veriyorlar. Biz sadece dediğim gibi ev sahipliği yapıyoruz. İnanıyorum ki, sadece çiftçiler için değil tüccar, sanayici ve esnaf için de geleceklerini aydınlatacak çözümler çıkacak. Çünkü biz bu toprakların bereketine, gücüne, varlığındaki kadim tarihe, hepsine güveniyoruz. Buradan çıkmaması mümkün değil. 100 yıl önce o koşullarda çıkmışsa geleceği aydınlatan kararlar, geleceğin Türkiye’sinde fazlası mümkün.”

İş dünyası ve sanayiciler nasıl temsil edilecek?

Soyer, İkinci Yüzyıl İktisat Kongresi’nde iş dünyası ve sanayicilerin nasıl temsil edileceğini şöyle açıkladı: “İş dünyası ve sanayicilerimizin katılımına çiftçi ve işçi buluşmalarında olduğu gibi en geniş katılım diyebiliriz. TÜSİAD, TÜRKONFED, TOBB’un da dahil olduğu bir yapı oluşturduk. Çünkü onlara da anlattığımız şey şuydu: ‘Siz bugünün siyasal iklimine alternatif arıyor olmayacaksınız böyle bir talebimiz yok sizden. Siz geleceğin Türkiye’sini şekillendirecek ve tüccarları, sanayicileri ve esnafı ilgilendiren kararlar ne olmalıdır, hangi hukuki düzenlemeler yapılmalıdır, hangi çözümler nasıl üretilir? Bunlarla ilgili karar alacaksınız.’ Onlar da aynı heyecanı paylaştılar ve ilk iki toplantıda muazzam katılımlı bir toplantı gerçekleşti. 360 sayfanın üzerinde geri dönüş aldık katılımcılardan. Böylece çok geniş bir doküman da ortaya çıkmış oldu. Niyetimiz bütün bu dokümanları da geleceğe aktarmak ve o dokümanlardan süzülen bütün o kararları da Türkiye Cumhuriyeti’nin önüne koymak.”

Seçim dönemine denk gelecek kongre, siyasi vaatlere de ışık tutacak

100 yıl önce olduğu gibi yine 17 Şubat’ta başlaması öngörülen İzmir İktisat Kongresi muhtemelen 2023 yılı Mayıs ya da Haziran aylarında yapılacak Cumhurbaşkanlığı seçimi ve genel seçimlerin kampanya dönemine denk gelecek. Siyasi partilerin seçim bildirgelerinin ana gövdesini ekonomik sorunlara çözüm önerileri ve vaatlerinin oluşturacağı, enflasyonla bütüncül mücadele programlarından söz edileceği neredeyse şimdiden belli olmuş durumda. Ekonomik sorunların en geniş katılımla siyaset üstü düzeyde ele alınması hedeflenen kongrede yapılacak tartışmaların, alınacak kararların denk gelecek zamanlama nedeniyle siyasi vaatlerin daha iyi görülmesine ışık tutacak.

■ Kongre hazırlıkları nasıl ilerliyor?

İkinci Yüzyıl İktisat Kongresi, 100 yıl önceki ilk kongrenin özüne sadık kalan, ancak aynı zamanda bir dizi yenilik içeren yöntemle gerçekleştiriliyor. Üç aşamada yürütülen kongre hazırlıkların birinci bölümü çiftçi, işçi, sanayici ve tüccar kesiminin ayrı ayrı buluşmalarıyla geçekleşiyor. Bu buluşmaların Aralık başında tamamlanması ve ikinci aşamayı oluşturan akademisyenlerin ağırlıkta olduğu uzman buluşmalarının gerçekleştirilmesi bekleniyor. Üçüncü aşamayı ise İktisat Kongresi Yüksek İstişare Kurulu tarafından kongrenin program ve içeriğinin hazırlanması, nihayetinde kongrenin yapılması oluşturacak.