Tüketim sepeti maliyeti 2023’te 3 Euro arttı
TÜİK’in Avrupa Birliği ve Türkiye’deki Satın Alma Gücü Paritesi (SGP) ile hesapladığı fiili bireysel tüketim fiyat düzeyi endeksine göre, 2023 yılında AB ülkeleri ortalamasında 100 Euro ile satın alınan mal ve hizmet sepeti, Türkiye'de 39 Euro karşılığı Türk lirası ile satın alındı. Bu rakam, 2022’de 36 Euro olarak açıklanmıştı. Eurostat’ın ilan ettiği SGP'ye göre kişi başına GSYH endeks değeri, AB ülkeleri için ortalama 100 birim iken Türkiye için 72 birim oldu ve AB ortalamasının yüzde 28 altında kaldı.
Türkiye’nin, “Satın Alma Gücü Paritesi” ne (SGP) göre kişi başına gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH) endeks değeri, geçen yıl için 72 olarak tespit edildi. AB ülkeleri genelinde 100 Euro karşılığı satın alınan aynı mal ve hizmet sepeti, Türkiye’de 39 Euro karşılığı Türk lirası ile satın alınabiliyor. Bu rakam bir önceki yıl 36 Euro olarak ölçülmüştü.
Türkiye İstatistik Kurumu, 2023 yılına ilişkin “Satın Alma Gücü Paritesi” verilerini açıkladı. SGP ayrıntılı olarak tanımlanmış standart bir mal ve hizmet sepetinin farklı ülkelerdeki fiyat oranı olarak tanımlanıyor. Böylece ülkeler arasındaki fiyat düzeyi farklılıkları gideriliyor ve uluslararası anlamda gerçek fiyat ve hacim karşılaştırmaları yapılabiliyor.
Türkiye AB ortalamasının yüzde 28 altında kaldı
Avrupa Birliği İstatistik Ofisi (Eurostat) tarafından ilan SGP’ye göre kişi başına GSYH endeks değeri, 27 Avrupa Birliği (AB) ülkesi için ortalama 100 birim iken Türkiye için 72 birim oldu ve AB ortalamasının yüzde 28 altında kaldı. Karşılaştırmalar, 27 AB üyesi ülke, 3 Avrupa Serbest Ticaret Birliği (EFTA) ülkesi (İsviçre, İzlanda ve Norveç), 6 aday ülkeyi (Türkiye, Kuzey Makedonya, Karadağ, Sırbistan, Arnavutluk ve Bosna-Hersek) kapsadı.
Söz konusu 36 ülke arasında SGP’ye göre kişi başına GSYH endeksi en yüksek ülke 237 ile Lüksemburg, en düşük ülke ise 36 ile Arnavutluk ve Bosna-Hersek olarak belirlendi. Kişi başına GSYH endeksinde Lüksemburg AB ortalamasının yüzde 137 üzerinde, Arnavutluk ve Bosna-Hersek ise yüzde 64 altında değere sahip oldu.
Türkiye’nin fiili bireysel tüketim düzeyi 84 olarak belirlendi
Ülkelerin gelişmişlik düzeylerinin karşılaştırılmasında kişi başına GSYH temel alınırken, tüketicilerin göreli refah düzeylerinin karşılaştırılmasında kişi başına fiili bireysel tüketim endeksleri daha uygun bir gösterge olarak kabul ediliyor. Fiili bireysel tüketim, tüketicilerin satın aldığı mal ve hizmetlere ek olarak devlet veya kar amacı olmayan kuruluşlar tarafından sağlanan eğitim, sağlık gibi hizmetleri de kapsıyor. Kişi başına fiili bireysel tüketim düzeyi 27 AB ülkesi ortalaması 100 iken Türkiye için 84 oldu ve AB ortalamasının yüzde 16 altında kaldı. Karşılaştırmalarda yer alan 36 ülke arasında kişi başına fiili bireysel tüketim değeri en yüksek ülke 136 ile Lüksemburg, en düşük ülke ise 41 ile Arnavutluk olarak kayıtlara geçti.
AB'de 100 Euro'ya dolan sepet, Türkiye'de 39 Euro
Fiyat düzeyi endeksi, ülkelerin ulusal para birimlerinin karşılaştırmalı olarak döviz kuruna göre alım gücünü gösteriyor. Bir ülkenin fiyat düzeyi endeksi, 100’den büyük ise bu ülke, karşılaştırıldığı ülke grubu ortalamasına göre “pahalı”, 100’den küçük ise bu ülke karşılaştırıldığı ülke grubu ortalamasına göre “ucuz” olarak ifade ediliyor. Türkiye’nin fiili bireysel tüketime ilişkin fiyat düzeyi endeksi, 2023 yılı sonuçlarına göre 39 oldu. Bu değer, AB ülkeleri genelinde 100 Euro karşılığı satın alınan aynı mal ve hizmet sepetinin Türkiye’de 39 Euro karşılığı Türk lirası ile satın alınabileceğini gösterdi.
