TÜİK açıkladı: Beşeri kalkınma endeksinin en yüksek olduğu il belli oldu

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2018-2022 dönemi Beşeri Kalkınma Endeksi sonuçlarını açıkladı. İlk kez il bazında açıklanan bu verilere göre, Türkiye genelinde beşeri kalkınma seviyesi iyileşirken, bazı illerde dikkat çekici artışlar görüldü, bazı iller ise küçük bir gerileme yaşadı.

TÜİK'in verilerine göre, 2018’de 0,844 olan Beşeri Kalkınma Endeksi, 2022 yılında yüzde 1,1'lik bir artışla 0,854’e yükseldi. Bu rakam, Türkiye’nin Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından tanımlanan "Çok Yüksek Gelişmişlik" kategorisine dahil olduğunu gösteriyor.

Üç temel bileşenden oluşuyor

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı tarafından geliştirilen ve ülkelerin beşeri sermaye yeterliliklerini değerlendirmeye yönelik olan Beşeri Kalkınma Endeksi; yaşam beklentisi, eğitim ve gelir olmak üzere üç temel bileşenden oluşuyor. Türkiye’de bu endeks TÜİK tarafından üretilmeye başlanmış ve ilk kez 2023 yılında ortalama eğitim süresi ile muhtemel eğitim süresi göstergeleri de kamuoyuyla paylaşılmıştı.

Yaşam beklentisi endeksinde düşüş 

Endeksin bileşenleri incelendiğinde, 2018-2022 döneminde eğitim ve gelir alanında gelişmeler kaydedildiği, ancak yaşam beklentisi endeksinde düşüş yaşandığı görüldü.

Eğitim Endeksi, yüzde 3,0 artarak 0,807’ye çıktı.

Gelir Endeksi, yüzde 2,6 artışla 0,875 oldu.

Yaşam Beklentisi Endeksi ise yüzde 2,2 düşüşle 0,882 olarak hesaplandı.

Bu durum, Türkiye’de genel olarak ekonomik ve eğitsel alanda ilerleme kaydedildiğini ancak sağlıkla ilişkili yaşam süresi beklentisinde gerileme olduğunu ortaya koydu.

En yüksek beşeri kalkınma endeksine sahip şehir Ankara 

2022 yılı verilerine göre il düzeyinde en yüksek beşeri kalkınma endeksine sahip şehir 0,891 ile ankara oldu. başkenti, 0,886 ile istanbul ve kocaeli, 0,870 ile izmir ve 0,867 ile muğla izledi. bu iller, türkiye’nin hem ekonomik hem de sosyal göstergeler bakımından önde gelen merkezleri olarak öne çıkıyor.

buna karşılık, endeksin en düşük olduğu il ise 0,748 ile ağrı olarak kayıtlara geçti. ağrı’nın ardından gelen en düşük endekse sahip diğer iller ise şanlıurfa, van, muş ve bitlis oldu. bu illerde eğitim, sağlık ve gelir düzeylerinin ulusal ortalamanın altında seyretmesi, endeksin düşüklüğüne neden olarak değerlendiriliyor.

 Kilis, beşeri kalkınmada en hızlı gelişen il

Beş yıllık dönemde endeks puanı en çok artan iller de dikkat çekti. Kilis, yüzde 4,1’lik artışla beşeri kalkınmada en hızlı gelişen il oldu. Kilis’i sırasıyla %4,0 artışla Şırnak, %3,9 ile Çankırı ve Hakkâri, %3,8 ile Ağrı takip etti. Bu illerde son yıllarda yapılan altyapı, eğitim ve sağlık yatırımlarının, endeksin yükselmesine katkı sağladığı belirtiliyor.

Ancak her ilde pozitif bir seyir izlenmedi. Aynı dönemde endeks değeri azalan iller arasında Trabzon (%-0,2), Ordu (%-0,1), Rize (%-0,03) ve Karabük (%-0,02) yer aldı. Bu küçük düşüşler, bölgesel kalkınmada denge sağlanmasının ne kadar hassas bir süreç olduğunu gösteriyor.

Netanyahu'dan Türkiye konulu acil toplantı kararı: Çatışma ihtimali kaçınılmazDünya

Almanya ekonomisinde kriz derinleşiyor! 13 dev şirket işten çıkarma dalgasına katıldıKüresel Ekonomi