TL mevduatın payı, 6 yılı aşkın sürenin zirvesinde
Genel seçimler öncesinde uygulanan liralaşma stratejisi döneminde yüzde 27’lere kadar inen standart TL mevduatın toplam mevduat içindeki payı geleneksel para politikalarının uygulandığı son 1 yılı aşkın dönemde artışını sürdürdü. Ve 16 Ağustos itibariyle yüzde 52,65 ile Mayıs 2018’deki seviyesine geri döndü.
ŞEBNEM TURHAN
Son haftalarda döviz kurlarında hareketlilik, yabancı para mevduatta hafif kıpırdanma yaşansa da Türk Lirası mevduatın payı artmaya devam ediyor. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun verilerine göre 16 Ağustos ile biten hafta itibariyle standart TL mevduat tarihinde ilk kez 9 trilyonu aştı ve toplam mevduat içindeki payı yüzde 52,65 ile 2018 Mayıs’taki seviyelerin ardından 6.3 yılın zirvesine çıktı.
Standart TL mevduatın payı artarken kur korumalı mevduatın payında düşüş sürüyor. Aynı hafta KKM’nin toplam mevduat içindeki payı yüzde 10’un altına geriledi ve ilk devreye alındığı Mart 2022’deki seviyelerine döndü. Son iki aydır yatay seyreden TL mevduat faizleri de yeni haftaya bir ay öncesine göre 1 puanlık artışla başladı.
Liralaşma dönemi en düşük seviyeyi gördü
Geçen yılki genel seçimler öncesinde uygulanan, düşük faize dayanan adına liralaşma stratejisi adı verilen program döneminde standart TL mevduatın payı yüzde 27,19 ile tarihi en düşük seviyelerine gerilemiş uzun süre yüzde 35-40 seviyesinde seyretmişti. Mayıs 2023 sonunda yapılan genel seçimlere standart TL mevduatın payı yüzde 42,16 seviyesinden başlarken yeni ekonomi yönetimiyle birlikte kontrollü kur politikasına da son verilmesinin ardından bir dönem yüzde 31'e kadar indi. Ancak geleneksel para politikasına dönüş, kurlarda stabilizasyon ve yükselen TL mevduat faizleri ile birlikte standart TL mevduat payında artış başladı.
Yeni Merkez Bankası yönetimi de son 1 yılı aşkın süredir yaptığı açıklamalarla TL mevduatın payının artışına dikkat çekerken uygulanan politikaların sonucu olarak son aylarda enflasyon ve kur beklentilerinde önemli bir iyileşme yaşandığını ve bu iyileşmenin de mevduat faizlerinin son dönemdeki hareketinde belirleyici olduğunu düşündüğünü vurguladı.
Merkez Bankası’nın metinlerinde para politikası duruşunun ve makroihtiyati çerçevesinin, mevduat faizlerinin, Türk lirasına geçişi sürdürecek ve tasarrufları artıracak seviyelerde kalmasını sağlayacağı dile getirildi. Merkez Bankası KKM’nin hedefleri ve asgari faizinde atılan adımların da etkisiyle, TL mevduat payındaki artışın devam edeceğini öngörüyor. Mart ayından bu yana Türk lirası mevduatın payı yükselerek Merkez Bankası’nın yılsonu hedefi olan yüzde 50'yi aşarken, kur korumalı mevduatın payı ise geriliyor.
KKM’nin payı Mart 2022 seviyelerine indi
BDDK’nın 16 Ağustos ile biten haftalık verilerine göre standart TL mevduatın büyüklüğü 9 trilyon 106,2 milyar lira ile tarihi en yüksek seviyesine çıktı. Standart TL mevduat tarihinde ilk kez de 9 trilyon lirayı aştı. Toplam mevduatın 17 trilyon 294,8 milyar liraya yükseldiği 16 Ağustos haftasında standart TL mevduatın toplam mevduat içindeki payı da yüzde 52,64 ile 18 Mayıs 2018'de gördüğü yüzde 53 seviyesinden sonraki en yüksek seviyesini gördü.
Kur korumalı mevduat ise 1 trilyon 659,7 milyar liraya indi ve toplam mevduat içindeki payı da yüzde 9,6 ile Mart 2022'den sonra ilk kez yüzde 10'un altına geriledi. KKM'nin toplam mevduat içindeki payı yüzde 26,24 ile geçen yıl ağustosta zirveyi görmüştü. Bir yılda Merkez Bankası'nın politikalarının doğrultusunda zirveden yüzde 10'un altına geriledi. Aynı hafta yabancı para mevduatın TL karşılığının toplam mevduat içindeki payı da yüzde 37,75'e indi. Yabancı para mevduatın payı mayıs ortasından bu yana yüzde 40'ın altında seyrediyor.
TL MEVDUAT FAİZLERİNDE 1 PUANLIK YÜKSELİŞ
Son iki aydır yatay seyreden TL mevduat faizleri yeni haftaya hafif de olsa kıpırdanmayla başladı. Merkez Bankası’nın piyasadaki likidite fazlasını çekmek için devreye aldığı yeni enstrümanlara rağmen geçen hafta sonu itibariyle 150 milyar lira seviyesinde likidite fazlası var. Bu geçen hafta başındaki 263 milyar lira seviyesine göre gerilese de halen daha likidite fazlası devam ediyor.
EKONOMİ’nin 3 aya kadar vadeli standart TL mevduat faizin takip ettiği banka yeni haftaya 50 bin liraya kadar olan mevduat faizini yüzde 46’ya çıkararak başladı. Bu uzun süre uygulanan yüzde 45’e göre 1 puanlık artışa işaret ediyor. 1 milyon lira ve üzeri mevduata ise 3 aya kadar vadede faiz yine 1 puan artışla yüzde 50’ye çıktı.
Merkez Bankası ortalama verilerine göre 3 aya kadar vadeli TL mevduat faizinin bileşik oranı yüzde 59,21 seviyesinde. Bu yüzde 50 politika faizinin bileşik oranının 5.3 puan altına işaret ediyor.
