TIR şoförü yaşı 18’e indirilsin

Aysel YÜCEL / Seyir Defteri

Uluslararası Karayolu Taşımacılığı Birliği’nin (IRU) son raporuna göre Türkiye, sürücü açığının en fazla yaşandığı ülkelerden biri. EKONOMİ gazetesine konuşan IRU Genel Sekreteri Umberto de Pretto, kamu otoritelerine çözüm çağrısı yaptı. Umberto de Pretto, "İspanya, ticari ağır yük taşıtlarında asgari sürüş yaşını 18'e indirdi. Bu uygulama birçok ülke için de örnek teşkil etmeli" dedi. Pretto ayrıca, sektörü gençlere cazip hale getirecek adımlar atılması gerektiğini vurguladı.

Küresel ağır vasıta sürücü eksikliği sorunu büyüyor. Yaşanan bu sorun tedarik zincirinde kırılmalara neden olurken, enflasyonu da artırıyor. Uluslararası Karayolu Taşımacılığı Birliği’nin (IRU) son raporuna göre Türkiye, sürücü açığının en fazla olduğu ülkelerden biri. Konuyla ilgili EKONOMİ gazetesine konuşan IRU Genel Sekreteri Umberto de Pretto, sorununun giderilmesi konusunda kamu otoritelerini göreve çağırdı. Pretto, 21 olan ağır ticari araç asgari sürüş yaşının 18’e indirilmesi gerektiğini söyledi. Karayolu taşımacılık sektörünün, artan sürücü talebini karşılamak ve hizmetlerin sürekliliğini sağlamak için genç insanlara ihtiyaç duyduğunu vurgulayan Umberto de Pretto, "İspanya, ticari ağır yük taşıtlarında asgari sürüş yaşını 18'e indirdi. Bu uygulama birçok ülke için de örnek teşkil etmeli. Asgari yaşın düşürülmesi, daha çok gencin mesleğe çekilmesine yardımcı olacak. Bazı yerlerde TIR şoförlerinin ortalama yaşı 55. Bunun değişmesi gerekiyor” diye konuştu.

"Eğitim için destek fonları oluşturulmalı"

Sektörün genç sürücüler, kadınlar ve diğer sektörlerden profesyoneller dahil olmak üzere daha fazla profesyonel sürücüyü çekmesi gerektiğine dikkat çeken Umberto de Pretto, sürücü mesleğini cazip hale getirecek şekilde aksiyonlar alınması gerektiğini söyledi. Umberto de Pretto, “Buna yönelik okullar ve eğitim programları oluşturmak, sürücü mesleği için gereken lisans ve eğitim masrafl arını karşılayacak şekilde destek fonları oluşturmak, mevcut sürücülerin ihtiyaçlarını giderecek şekilde güvenli ve emniyetli park alanlarını oluşturmak öncelikli yapılması gerekenler arasında. Sınır geçişlerinin hızlandırılması ve beklemelerin ortadan kaldırılması da sürücü mesleğinin cazip hale getirilmesi konusundaki öncelikler ve bu konuda IRU olarak gerek özel sektör ile gerek ise kamu sektörü ile ortak çalışmalarımıza devam ediyoruz’’ şeklinde konuştu.

Yeni anket sonuçları haziranda açıklanacak

IRU tarafından her yıl düzenli olarak yapılan ve sürücü sayısının yetersizliğine ilişkin önemli veriler sunan ‘‘IRU sürücü Kısıtı’’ anketi 2023 yılı için yeniden yayınlandı. IRU’nun 25 ülkede bin 500'den fazla ticari karayolu taşımacılığı operatörünün katıldığı bir ankete dayanan 2022 yıllık sürücü açığı raporuna göre, 2021'de Avrasya hariç tüm bölgelerde ağır vasıta sürücü sayısındaki yetersizlik daha da arttı. 2021 yılında 2,6 milyonun üzerindeki ağır vasıta sürücü pozisyonu doldurulamamışken, bu durumunda en şiddetli hissedildiği bölge, 2021'de sürücü pozisyonlarının yüzde 18 ve yüzde 15'inin doldurulmadığı Avrasya ve Türkiye oldu. Avrupa'da, 2020'den 2021'e ağır vasıta sürücü sayısındaki açık yüzde 42 oranında artmışken ve sürücü sayısındaki açık Romanya'da 71 bine Polonya ve Almanya'da 80 bine ve Birleşik Krallık'ta 100 bine ulaştı. Meksika'da sürücü açığı yüzde 30 artarak 54 bine Çin'de ise yüzde 140 artarak 1,8 milyona ulaştı.

2021'de tüm bölgelerde ağır vasıta sürücülerinin yüzde 3'ten azı kadın iken; yüzde 5 olan Çin ve yüzde 8 olan ABD kayda değer istisnalar oldu. Avrupa'da kadın otobüs ve tur otobüsü şoförlerinin oranı yüzde 12 iken, bu oran Avrupa’da yüzde 22 ve ABD’de yüzde 28 olan taşımacılık sektöründe çalışan kadın oranının hala altında yer aldı. 25 yaşın altındaki genç sürücüler, çoğu bölgede ağır vasıta sürücü nüfusunun yüzde 6-7'sini oluşturan küçük bir azınlık olmaya devam ediyordu. Öte yandan, Çin ve Meksika hariç tüm bölgelerde 55 yaş üstü ağır vasıta sürücü sayısının diğer yaş oranına sahip sürücü sayısının iki ila beş kat oranında daha fazla olması da yaşanan bir başka sorun olarak öne çıkıyor. Büyüyen yaş farkı, yolcu taşımacılığı için daha ciddi bir sorun teşkil ediyor. Avrupa'da, 2021'de otobüs ve tur otobüsü şoförlerinin yalnızca yüzde 3'ü 25 yaşın altında.

Ağır vasıta sürücü açığının ana nedenleri

* Sürücü meslek imajının zayıf olması,

* Çalışma koşullarının zorluğu

* Kadınların sürücü mesleğini tercih etmemesi,

* Genç nüfusu sürücü mesleğine çekmekte yaşanan zorluklar,

* Zor çalışma koşulları,

* Nitelikli sürücü eksikliği

* Profesyonel eğitime erişimin ve buna yönelik maddi şartlarda yaşanan zorluklar

* Çalışma koşullarının iyileştirilmesi,

* Profesyonel eğitime erişimin ve buna yönelik maddi şartların kolaylaştırılması.

Türkiye, kadın sürücü oranı en düşük ülke

IRU’nun geçtiğimiz haftalarda yayımlanan son raporu, 2021'de Türkiye'de yaklaşık 82 bin ağır vasıta sürücü açığı bulunduğuna işaret ediyor. Ağır vasıta sürücülerinin sadece yüzde 1'i kadın . Türkiye kadın sürücü oranının en düşük olduğu ülkelerden biri halinde. Sürücülerin sadece yüzde 5'i 25 yaşın altında. 2020 yılına kıyasla yüzde 120 artan bir ağır vasıta sürücü açığının varlığı ve 2022 yılında ağır vasıta sürücü açığının daha da artmasına yönelik beklentiler, bu konudaki endişeleri beraberinde getiriyor. IRU tarafından bu yıl gerçekleştirilen IRU Sürücü Açığı anketinin haziran ayında yayınlanması planlanıyor.