Timothy Ash: Asgari ücrete yüzde 30 zam gelirse enflasyonu düşürmek imkânsız
İngiliz ekonomist Timothy Ash, Türkiye ekonomisine yönelik yaptığı değerlendirmelerde, TCMB'nin faiz indirimine yönelik yorumlarını da paylaştı. Ash, TCMB'nin faiz indirme kararından önce asgari ücret artışının görülmesi gerektiğine işaret ederken, asgari ücrete gelecek zam oranının “yüzde 30 olması halinde enflasyonu düşürmenin imkânsız” olduğunu söyledi.
İngiliz ekonomist Timothy Ash, CNBC-e canlı yayınında Berfu Güven'in sorularını yanıtladı. Ash konuşmasında Türkiye ekonomisini değerlendirirken, TCMB’nin de beklenen faiz indirimine yönelik önerilerini açıkladı.
Ash, "18 ay önce sistemsel bir krizden endişe ediyordum. Geldiğimiz nokta oldukça şaşırtıcı” derken, “Açıkçası Merkez Bankası iflas etmek üzereydi. Şimdi, 18 ay sonra, Merkez Bankası 100 milyarın üzerinde rezerv oluşturdu. KKM’yi de yaklaşık 100 milyar azalttı. Aynı hızda rezerv oluşturabilmeleri çok iyi. CDS’ler daha düşük, güven genel olarak daha yüksek. Not artırımları oldu. Bence bu ekibe duyulan güven oldukça güçlü. Yabancı yatırımcılar ülkeye geri döndü. Özellikle de kredilerde ve döviz borçlarında tekrar TL’ye yöneldi ki bu oldukça dikkat çekici. Büyük bir dolarsızlaşma gördük. Bunların hepsi gerçekten olumlu. Sanırım şu anki zorluk enflasyon” dedi.
Ash, büyümeden vazgeçmeden enflasyonu düşürmenin gerçekten zor olacağını söylerken, Türkiye’nin önündeki zorluğun bu olduğunu söyledi.
“Umarım asgari ücret artışı yüzde 30’dan daha düşük olur”
Ash, asgari ücret zammının önemine dikkat çekerken, “Açıkçası bu yılki maliye politikası enflasyondaki düşüş hikayesini pek desteklemedi” dedi. Ash, asgari ücret artışına yönelik şu ifadeleri kullandı:
“Yani bütçe açığı GSYH’nin yüzde 5’i civarındaydı. Geçen yılın başlarında emeklilik maaşlarındaki değişiklik çok enflasyonistti. Asgari ücrete yapılan zam da çok yüksekti, depremle ilgili harcamalar devam ediyordu ve bu da Merkez Bankası’na çok yardımcı olmadı. Önümüzdeki yıl daha sıkı bir maliye politikası izlenir ve bütçe açığı azalır. Şimşek açığın yüzde 5’ten yüzde 3’e düşeceğini söylüyor. Bu Merkez Bankası’na çok yardımcı olacaktır. Umarım asgari ücret artışı yüzde 30’dan daha düşük olur. Yüzde 30’un üzerinde olursa enflasyonu düşürmek imkansız.”
“Ben olsam erken hareket etmezdim”
Ash, Merkez Bankası’nın faiz indirimler için de şunları söyledi:
“Piyasa için şu anki soru Merkez Bankası’nın politika faizlerini düşürmek için hızlı ya da erken hareket edip etmeyeceği. Bu da asgari ücret artışına ilişkin maliye politikasına bağlı.
Bana şu an Türkiye’nin rakamlarını gösterseniz, enflasyon rakamları, döviz kuru, ödemeler dengesi hikayesi, ve bana politika faizlerinin nerede olması gerekiyor deseniz, kabaca şu anda bulundukları yerde olmaları gerekiyo derim ve politika faizlerinin hızlı bir şekilde düşürülmesini tavsiye etmem. Beklentilere bakın. Beklentiler aylık bazda çok yüksek. Enflasyon yine çok yüksek. Varsayımlar aylık bazda, ocakta bir miktar artış olacağı yönünde. Ben olsam erken hareket etmezdim. 2025’e girerken politika faizlerini olabildiğince yüksek tutardım. Çünkü bu aşamada Türkiye için kolay bir seçenek yok, değil mi? Enflasyonun düşmesi için büyümenin yavaşlaması lazım. Bunu ne kadar erken yaparsanız o kadar iyi olur. Şahin politikayı ne kadar erken uygularsanız enflasyon o kadar erken düşer ve sıkı politikaya devam ederseniz 2025’in sonunda önemli ölçüde düşebilir.”
“IMF’deki mesaj da oldukça şahindi”
Timothy Ash, ekonomi yönetimi ve IMF toplantılarına yönelik görüşlerini de şu şekilde paylaştı:
“Enflasyon raporu toplantısından önce IMF’deydim ve IMF toplantılarında çeşitli Türk politika yapıcıların mesajlarını duydum. IMF’deki mesaj da oldukça şahindi. Bu yüzden ilk faiz indiriminin muhtemelen mart ayında olacağını düşündüm ama sonra enflasyon raporunu dinledim. Çeşitli Türk ekonomistlerin yorumlarını okudum ve şimdi o kadar da emin değilim. Ancak erken davranmanın yanlış bir karar olacağını düşünüyorum.”
“TCMB’nin faiz indirmesi hata olur”
Ünlü İngiliz ekonomist Ash, TCMB’nin 21 Kasım toplantısına yönelik beklentilerini şu şekilde açıkladı:
“TCMB’nin perşembe günü faiz indirmesi hata olur. Bence asgari ücret kararını beklemeleri lazım. Şu ana kadarki enflasyon hikayesi faizlerde erken bir indirim için alan olduğunu mu gösteriyor? Sanmıyorum.”
"Trump değişken bir karakter"
Ash, yeniden seçilen ABD Başkanı Trump ve Türkiye-ABD ilişkileri için de şunları söyledi:
Trump 2.0’ın yumuşak geçeceğine dair bir beklenti var. Temkinli olacağı düşünülüyor. Ekibine aldığı kişilere bakın. Bunlar oldukça sert MAGA’cılar (Make America Great Again). Tarifeler konusunda agresif olduğu en kötü senaryoyu beklemeliyiz. Bu ne anlama geliyor? Güçlü dolar. ABD politika faizleri muhtemelen çok fazla düşürülmeyecek. Hatta belki artacak. Bu genellikle gelişmekte olan piyasalar için kötüdür. Küresel büyüme için kötü, küresel ticaret için de kötü. Trump değişken bir karakter. Türkiye ile ABD arasındaki jeopolitik ilişkilerde zaman zaman zorluklar yaşandı. Ancak Erdoğan yönetiminin çok şey öğrendiğini düşünüyorum.
