Ticari kredide uzun vadede faiz oranı %40’ın altına indi
İşletmelerin yüksek faiz oranları ve bankalara getirilen aylık büyüme sınırları nedeniyle geçen yıl uzak kaldığı TL cinsi ticari kredilerde uzun vadede faiz oranlarında indirimler başladı. Üç farklı bankacılık sektörü kaynağı 24 ay ve daha uzun vadede bankaların TL cinsi ticari krediyi yüzde 36’ya kadar inen faiz oranlarıyla kullandırdığını vurguladı.
ŞEBNEM TURHAN
Merkez Bankası’nın ilk politika faiz indiriminin kredi faizlerinde beklenen hareketlenme ilk uzun vadeli TL ticari kredide gerçekleşti. Üç bankacılık kaynağının verdiği bilgiye göre 24 ay ve üzeri vadelerde TL cinsi ticari kredi oranı yüzde 36’ya kadar indi. Daha önce TL ticari kredi faizi bu seviyeyi faiz artırım döngüsünün ilk aylarında Eylül 2023’te görmüştü. 16 ayın ardından TL ticari kredilerde uzun vadede kredi faizi yüzde 40’ın altına inmiş oldu.
Merkez Bankası Haziran 2023’te geleneksel para politikasına dönerek faiz artırım sürecine başlamadan önceki aylarda TL cinsi ticari kredi faizleri yüzde 20’nin altında bulunuyordu, politika faizi de yüzde 8,5 seviyesindeydi. Düşük faiz politikası döneminde hem döviz kurlarında sert hareketler yaşandı hem de enflasyon oldukça yüksek seviyelere çıktı. Ancak hem ticari hem de tüketici kredilerinde düşük faiz oranları da kredi kullanıp yatırım yapanların elde ettiği getirilerin dikkat çekmesine neden oldu.
Merkez Bankası krediler aylık sınır getirdi
O dönemde çoğu ticari işletme TL cinsi kredi kullanarak döviz pozisyonunu iyileştirdi, Haziran 2023 ile birlikte başlayan faiz artırımları da TL cinsi ticari kredi kullanımını yavaş yavaş azaltmaya başladı. Enflasyonla mücadele kapsamında kredilerde çok hızlı bir genişleme istemeyen ekonomi yönetimi TL cinsi ticari kredilere aylık büyüme sınırları da uygulamaya başladı. Merkez Bankası bu sınırları Aralık 2024’te Para Politikası Kurulu’nda 250 baz puan faiz indirim kararını açıkladıktan yeni yılın ilk haftasında farklılaştırdı. TCMB ayın ilk haftasında yayımladığı duyuruda kredi büyümesi ve kompozisyonunun dezenflasyon patikası ile uyumlu seyrini temin etmek amacıyla kredi büyümesine dayalı zorunlu karşılık uygulamasında değişiklik yaptığını açıkladı. Buna göre, yabancı para ticari krediler için yüzde 1,5 olan aylık büyüme sınırı yüzde 1’e indirilirken, TL ticari kredilerde yüzde 2 olan aylık büyüme sınırı KOBİ kredileri için yüzde 2,5 ve diğer ticari krediler için yüzde 1,5 olarak belirlendi.
KOBİ’de yüzde 35, TL ticaride yüzde 20 büyüme olabilir
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu haftalık verilerine göre 10 Ocak itibariyle KOBİ kredileri 3.45 trilyon lira, diğer TL cinsi taksitli ticari krediler ise 1.62 trilyon lira seviyesinde. Bankacılık sektörü Merkez Bankası’nın aylık sınırlarına uyduğu takdirde yılsonunda KOBİ kredilerinde yaklaşık yüzde 35, diğer TL cinsi ticari kredilerde ise yüzde 20 seviyesinde yıllık büyüme gerçekleşmesi muhtemel. Yabancı para kredilerde ise aylık yüzde 1 olsa da bankacılık sektörü bu alanda kısıtlamaların üzerinde kredi kullandırabiliyor. BDDK verilerine göre yabancı para kredilerin bakiyesi de 10 Ocak haftası itibariyle 168.4 milyar dolar ile son 8 yılın en yüksek seviyesinde kalmaya devam ediyor.
Hem aylık büyüme sınırları hem de yüksek faiz ortamı TL ticari krediden uzak tutarken işletmeleri ilk politika faizi indirimi sonrası işler biraz değişiyor gibi. Üç farklı bankacılık kaynağının verdiği bilgiye göre bankacılık sektöründe 24 ay ve daha uzun vadeli TL ticari kredilerde yüzde 36-38 arasında faiz oranları uygulanmaya başladı. Kaynaklar, bankaların politika faiz indirimlerinin süreceği ve enflasyonla mücadelede yol alınacağı inancıyla uzun vadede görece düşük faiz oranlarıyla kredi kullandırma riskini aldığını belirtti. Gelecek hafta yapılacak Merkez Bankası Para Politikası Kurulu toplantısında bir indirim daha olması durumunda kaynaklar, uzun vadede daha düşük TL cinsi ticari kredi faiz oranları görülebileceğine dikkat çekti.
Kur korumalı mevduat 1 trilyon sınırına geriledi
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) haftalık verilerine göre 10 Ocak ile biten haftada bankacılık sektöründe kur korumalı mevduatın toplam büyüklüğü bir önceki haftaya göre 23.2 milyar lira azalarak 1 trilyon 85,6 milyar liraya indi. 3 Ocak haftasında kur korumalı mevduat hacmi 1 trilyon 108,8 milyar lira seviyesinde bulunuyordu.
BDDK verilerine göre 10 Ocak haftasında toplam krediler 15 trilyon 958 milyar TL’den 16 trilyon 29,7 milyar TL’ye, toplam mevduat 18 trilyon 661,6 milyar TL’den 18 trilyon 822,8 milyar TL’ye yükseldi. Tüketici kredileri 2 trilyon 19,4 milyar TL’den 2 trilyon 30,3 milyar TL’ye, bireysel kredi kartları 1 trilyon 840,7 milyar TL’den 1 trilyon 833,8 milyar TL’ye yükseldi. Takipteki alacaklar ise 293.7 milyar TL’den 297.7 milyar TL’ye çıktı.
