“Tercihli Ticaret Anlaşması yapmak istiyoruz”

Canan SAKARYA

Bangladeş’in Ankara Büyükelçisi Mosud Mannan, Türkiye ile Bangladeş arasındaki ticaret hacminin iki yılda iki kat artarak 2 milyar dolara çıkabileceğini ifade ederek, “İki kardeş ülke arasında kısa dönemde 2 milyar doları aşacak bir ticaret potansiyeli var. Çin ile ticaret hacmimizi 3 yılda 4 kat artırdık, Türkiye ile de bunu başarabiliriz” dedi.

Ankara Sohbetleri’nin konuğu olan Mannan, Ankara Temsilcimiz Ferit Parlak’ın sorularını yanıtlarken, KOBİ’ler ve müteahhitler için Bangladeş’teki fırsatları da sıraladı.

Bangladeş’in bağımsızlığının 50’nci yılını kutlayarak başlayalım. Bangladeş’in geldiği noktayı ve Türkiye ile olan ekonomik ilişkisini kısaca değerlendirir misiniz?

50 yıllık sıkı bir çalışmadan sonra dünyanın pek çok gelişmekte olan ülkesiyle aynı seviyeye gelmiş olmak Bangladeş’in büyük başarısıdır. Son 10-15 yıldır çok iyi durumdayız. Türkiye ile ekonomik ilişkilerde de, haklısınız, ortalama 900 milyon dolarlık bir ticaret hacmi var, iki kardeş ülke arasında. Bunu salgın ortamında gerçekleştirebildiysek eminim ki çok yakında, belki 2021’de 1 milyar doları aşabiliriz ve önümüzdeki iki yıl içinde 2023 yılına kadar, modern Türkiye’nin 100’üncü yılında, 2 milyar dolara ulaşmış olabiliriz.

Hacmi, 2 yılda iki kat artırmak çok iddialı değil mi?

Ben Çin’deki büyükelçiliğimizde müsteşar olarak görev yaptığım sürede, ülkemle Çin arasındaki ticaret hacmi 900 milyon dolardan 3.5 milyar dolara çıkmıştı. 2002 ve 2005 yılları arasında. Bütün Çin’i dolaştım. 31 eyaleti gezdim. Çalışırsanız, tanıtım yaparsanız, reklam yaparsanız, B2B yaparsanız olur. Türkiye’de de çok çalışacağız ve en azından hedefe ulaşacağız. Bu hedef için gazeteniz DÜNYA gibi çok iyi ekonomi gazetelerinin yardımına da ihtiyacımız var. Sadece konuşarak ticaret artmaz. İnsanların Bangladeş’i anlamalarını ve kavramalarını sağlamaya çalışacağım. Bizler kardeş ülkeler olduğumuz için bazen de beraberce çalışıp bizlerin ürettiklerini üretmeyen üçüncü ülkeleri hedeflemeliyiz, üçüncü bölgeleri hedeflemeliyiz, üretip onlara satmalıyız ve hem siz, hem de biz kazanmalıyız.

Bu yıl yapılacak KEK Toplantısı’nda bu hedef için yapılacaklar mı belirlenecek?

Evet. En son KEK 2019’da Ankara’da gerçekleşti. Çok başarılı bir toplantıydı ve pek çok başlık altında görüşmeler oldu. Bu yılın ortalarında Dakka’da KEK toplantısını gerçekleştirmeyi düşünüyoruz. Temmuz gibi yapmayı planlıyoruz. Daha fazla yatırım, daha fazla ortak yatırım, ilişkilerin daha iyi olması, üçüncü ülkelere yönelik ortak yatırımlar, beraber üretip üçüncü ülkelere satabilme gibi konularda ortak kararlar alacağız.

İki ülke arasında Serbest Ticaret Anlaşması’ndan (STA) daha fazla Tercihli Ticaret Anlaşması üzerinde durulduğu ifade ediliyor. Doğru mudur?

Son zamanlarda ülkeler STA’dan daha fazla TTA tercih ediyor. TTA başarılı olduğu zaman STA düşünülüyor. Uzun süreli stratejik ilişkileri ve birbirini tamamlayacak özellikleri olan ülkeler de TTA’yı tercih ediyor. Biz de TTA için görüşmelere başlayacağız.

Bangladeş’teki altyapı projelerinde Çinliler ve Güney Korelileri görüyoruz. Türk müteahhitlere bir çağrınız oldu mu?

Hükümet politikası içinde, bundan sonraki sürece ilişkin mega projeler var. Yollar, köprüler, havalimanları ve limanlar var. Örneğin Büyük Padma Köprüsü’nü bitirmek istiyoruz. Ganj Nehri üzerinde yapılıyor. Çok büyük bir proje ve Çin ve bazı diğer ülkelerle beraber yapıyoruz. İstanbul gibi çok büyük bir şehir olan Dakka’da raylı sistem yapılıyor. Daha sonrasında başka büyük şehirlerde de yapmayı planlıyoruz. Eğer Türk iş insanları Bangladeş’e gitmeye ve orada yatırım yapmaya, iş geliştirmeye ve müteahhitler inşaat işi yapmaya hazır ise, hemen bugün gidip ihalelere katılabilirler, ihale alabilirler veya büyük projelerden birinde alt yüklenici olabilirler. Her türlü yardıma hazırız.

Büyük bir havaalanı da planlanıyor galiba? Çok doğru, yeni ve büyük bir havalimanı yapmak istiyoruz.

Mevcut havalimanımızı büyüttük ve yeniledik. Ancak büyük nüfusumuzun yaratmış olduğu baskı Dakka şehrininin biraz dışında, belki Mymensingh taraflarında, yeni bir havalimanı yapılmasını gerekli kılıyor. Yeri tam kesin olmamakla beraber hükümet son birkaç yıldır sizin İstanbul’da yapmış olduğunuz gibi çok büyük bir havalimanı yapmayı planlıyor.

Limanlar da var mı yatırım planlamasında?

İş hacmi artınca Bengal Körfezi’nde yeni limanlara ihtiyaç olacak doğal olarak. Şu anda iki tane var, küçük olan Mongla Limanı ve daha büyük olan Chittagong Limanı. Chittagong Limanı’nın mühendisi de benim büyükbabam, ilk Müslüman Bengal mühendis. Bengal Körfezi’nin daha aşağıda kalan bölgesinde yeni bir liman yapılması planlanıyor. Bu tip büyük projeler için en önemli şey tecrübe. Diğer dost ülkeler gibi Türk müteahhitlerini de gelip ihalelere katılmaları için bekliyoruz. Bangledeş’te beraber üretebiliriz.

Nehirler ülkesi diye bilinir Bangladeş. Elektrik ve sulama konusunda da Türkiye’nin tecrübeleri var. Araştırmanız oldu mu bu konuda?

Bangladeş’in enerjiye ihtiyacı var ve bu konuda her türlü tesisi kuruyoruz. Henüz pek çoğu tamamlanmadı ancak bunlar tamamlandığında kendimize yeterli olabileceğiz. Bu modern ve rekabetçi dünyada ihtiyacın sonu yok. Bunlar tamamlandığında yenilerine ihtiyaç olabilir. Az sayıda büyük barajımız var. Türk yatırımcılar için o alanda da fırsatlar söz konusu.

İşbirliği fırsatları geniş boyutta

“Şu alanda işbirliği geliştirebiliriz” dediğiniz sektörler var mı?

Bangladeş’te pek çok fırsat var. Mesela, bir Türk işadamı ziyaretime geldi ve silo projeleriyle ilgilendiğini söyledi, elbette çok güzel. Silo ihalalerini takip ederek teklif verebilir. Sadece mega projeler için değil küçük ve orta ölçekli projeler için de Türk müteahhitler gelip teklif verebilirler. Konut inşaatında çok iyi mimarlarınız, mühendisleriniz ve çok iyi inşaat malzemeleriniz var. Selçuklulardan, Osmanlılardan gelen çok iyi bir mimariniz var. Bu fikirlerle gelebilirsiniz, modern teknolojiye de sahipsiniz. Afyon’u ziyaret ettiğimde beyaz Afyon mermerini gördüm, çok güzeldi. Çimentonuzla, mermerinizle, cam ürünleri, elektrik ürünleri, seramik ve armatürlerinizle gelin. Montaj konusu da önemli, Bangladeş bugüne kadar bazı otobüs ve kamyon montajları yaptı. Otomobil montajı yapmaya başlamadık. Japonya, Kore, Çin ve belki Hindistan’dan getirmeye çalışıyoruz. Neden Türkiye ile ortak bir yatırım olmasın. Çünkü siz montaj sanayisi konusunda çok iyisiniz. Sadece otomobil montajı alanında değil, gıdada da çok iyi bir endüstriniz var, elektrikli ürünleriniz var. Bunları Bangledeş’te beraber üretebiliriz.

Erdoğan, D-8 dönem başkanlığını Bangladeş Başbakanı Sheikh Hasina'ya devretti

9 Nisan Cuma günü Bangladeş’in ev sahipliğinde çevrim içi gerçekleştirilen Gelişen Sekiz Ülke (D-8) Teşkilatı’nın 10’uncu Zirve Toplantısı’nda, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 4 yıldır sürdürdüğü dönem başkanlığını Bangladeş Başbakanı Sheikh Hasina’ya devretti.

Fırsat yaratmanın formülü…

Büyükelçi Mannan’ın, “Ticaret hacmini kısa sürede iki-üç kat artırabiliriz ama bu konuşarak olmaz. Çalışmalıyız” cümlesi… Sadece Bangladeş özeli için değil, “genel ekonomik gelişim” için yapılması gerekene de ışık tutuyor… Mannan, “Altyapıda da, üstyapıda da, sanayide de, tarımda da Türk kardeşlerimiz için önemli fırsatlar var... Ama bu alanlarda Çinli, Güney Koreli, Japon kardeşlerimiz de oldukça aktifler Bangladeş’te. Geliyorlar, yıllarca kalıyorlar ve birlikte büyümek için çalışıyorlar” cümleleriyle de, fırsat yaratabilmenin formülünü sunuyor…