Tencerenin enflasyonu: Yemeklerin maliyetleri 10 yılda ne kadar değişti?
Gıda enflasyonundaki yükseliş en çok dar gelirli vatandaşı vururken, son 10 yılda mutfaktaki fiyat artışları yüksek oldu. Hangi yemeğin maliyeti 10 yılda ne kadar arttı?
2024 yılının ekonomi gündemine damga vuran kelimesi “enflasyon” oldu. Dünyada gerileyen enflasyon, Türkiye’de özellikle gıdada yüksek artışını sürdürürken, dar gelirlinin giderlerinde payı yüksek olunca daha da hissedilir oldu.
Yılsonuna yaklaşırken, enflasyonda gerileme görülse de yüksek seyretmeye devam etmesi ekonominin, gıdadaki artışların yüksek olması ise giderlerinin 3’te birinden fazlasını karnını doyurmak için harcayan vatandaşın sorunu olmaya devam ediyor.
Gıda enflasyonu
2014 Kasım’dan 2024 Kasım’a Türkiye’de enflasyon yüzde 968 oranında arttı. Yaklaşık her etikete bir sıfır eklenmesi anlamına gelen bu artış, mutfakta yani gıda ve alkolsüz içeceklerde TÜİK’in hesaplamalarına göre, yüzde 1291 oldu.
2014 yılında 100 liraya aldığınız ürün 1068 TL, gıda ürünü ise 1391 TL oldu. Maaşlarda da yüksek artışlar olsa da TÜİK’in 2024 yılı gelir hesaplamalarına göre, ücretli ve maaşlı yaşayanların geliri 10 yılda yüzde 961 oldu. Kısaca mutfak enflasyonu maaşları geride bıraktı.
Yemeklerin maliyeti
BBC Türkçe’nin hazırladığı, yemeklerin maliyet hesaplamalarında, Türk mutfağının önde gelen örneklerinden 4 kişilik beğendili kebap, tavuk güveci, menemen, hamsili pilav ve İzmir Köfte bulunuyor.
Gelin 10 yıldaki değişimlere birlikte bakalım.
Beğendili kebap
Beğendili kebabın maliyeti 2009’dan 2014’e 5 yılda yüzde 61, 2019’dan 2014’e 5 yılda yüzde 95,3 ve 2024’ten 2019’a 5 yılda yüzde 1251 artış gösteriyor.
2014 yılında 4 kişilik bir kebap 20,25 TL’ye mal olurken, 2024’te maliyet 534,35 TL’ye çıkıyor. 10 yıldaki artış yüzde 2.538,76 oranında oluyor.
Tavuk güveci
2014 yılında 4 kişilik bir tavuk güveci hazırlamanın maliyeti 13,3 TL tutarken, 2024’e gelindiğinde maliyet 137,09 TL’ye çıkıyor.
2009’da 2014’e 5 yılda yüzde 79 artış görülürken, 2019’da 5 yıllık artış yüzde 63,5 oluyor. 2024’e gelindiğinde 10 yıllık artış oranı yüzde 930,75 oluyor.
Menemen
Menemen Doç, Dr. Caner Özdurak’ın endeksini oluşturduğu önemli bir Türk mutfağı göstergesi. Günün her saatinde yenilebilen önemli besin kaynaklarından olan menemen 2009 yılında 3,41 TL’ye, 2014’te 4,3 TL’ye, 2019’da 10,3 TL’ye ve 2024’te de 94,38 TL’ye mal ediliyor.
Menemende 10 yıllık fiyat artışı yüzde 2.094,88 oranında oluyor.
Hamsili pilav
Karadeniz’in önemli yemeklerinden hamsili pilavın da maliyeti yüksek artış gösteriyor.
2014 yılında 4 kişilik bir hamsili pilav 32,15 TL’ye karşılık hazırlanırken, 2024’te bu fiyat 520,57’ye çıkıyor.
10 yıldaki artış yüzde 1.519,19 olurken, 15 yılda yüzde 2.374 oranında oluyor.
İzmir köfte
Adını aldığı İzmir’den tüm ülkeye yayılan, özellikle esnaf lokantalarının ünlü yemeği olan patates köftenin fırında sulu versiyonu olan bu yemek temel bir dayanak noktası oluyor.
İçinde en temel gıda maddeleri olan kıyma, domates, patates, ekmek, soğan içeren bu yemeğin maliyeti 2014 yılında 17,4 TL olurken, 5 yılda yüzde 75 oranında artmış görünüyor.
2024’e gelindiğinde 257,75 TL’ye çıkan 4 kişilik İzmir köfte maliyeti 5 yılda yüzde 818,9, 10 yılda ise yüzde 1.381,32 oranında fiyat artışına maruz kalıyor.
