Tekstilde temiz üretim için hedef 2026 yılı

Esra ÖZARFAT / Ali ŞAHİN - BURSA

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nca, tekstil sektörü faaliyetlerinin çevreye olabilecek olumsuz etkilerinin en aza indirilmesi, hava ve su kirliliğinin önlenmesi, su ve enerji tasarrufunun sağlanmasına yönelik “Tekstil Sektöründe Temiz Üretim Uygulamaları Genelgesi” yayımlandı. Karar, 81 ilin valiliklerine gönderildi. Buna göre tekstil tesislerinden kaynaklı enerji tüketimi ve hava emisyonlarının azaltılması hedefleniyor.

Genelgede, kurulu kapasitesi 10 ton/gün ve üzerinde olan tekstil tesislerinde 15 Ocak 2024, 5 ton/gün- 10 ton/gün arasında olan tekstil tesislerinde 15 Ocak 2025, 5 ton/gün altında olan tekstil tesislerinde 15 Ocak 2026 tarihine kadar belirlenen tekniklerin uygulanacağı duyuruldu.

Bursa Organize Sanayi Bölgeleri Birliği (BOSBİR) Başkanı Ersan Özsoy, genelgenin tekstil sektörü için olumlu karşılandığını ancak yerel bazda Bursa İl Mahalli Çevre Kurulu Kararları çerçevesinde net olmayan hususlar içerdiğini söyledi. Genelgede Toplam Organik Karbon (TOC) parametresi ile ilgili herhangi bir sınır değer bulunmadığını ve yapılması planlanan yatırımların belirlenmesinde nasıl bir yol izleneceğinin belli olmadığını belirten Özsoy, daha önce yapılan filtre yatırımlarının uygunluğu ve bundan sonra yapılacak olan filtre yatırımlarında neye göre karar verileceği konusunun da net olmadığına vurgu yaptı. Genelgede proseslerde optimizasyon yapılarak enerji tüketiminin en aza indirilmesi yönünde faaliyet yapılması gerektiğinin yer aldığını belirten Ersan Özsoy, “İyileştirme yapılması gereken oran belli olmadığından yapılması gereken faaliyetlere karar verilmesi mümkün gözükmemektedir. Madde 2.9’da belirtilen su kaynaklarının kıt olduğu bölgeler ifadesi kullanılmış olup bu bölgeler net olarak belirtilmemiştir. Genelgenin bu maddesiyle, su kaynaklarının kıt olduğu bölgelerdeki OSB’lerin, genelge kapsamına giren tüm tekstil sektörlerine arıtma çıkış sularının yeniden kullanımı yükümlülüğü getirilmiş oluyor, uygulamada ve yatırımın finansında sorunlar yaşanacaktır” dedi.

“Tonlarca yağ buharı emisyonu atmosfere deşarj ediliyor”

Çevre Mühendisleri Odası Bursa Şube Başkanı Sevim Yürüten de genelgede yağ buharı kirleticisi için sınır değer bulunmadığını ifade ederek, İl Mahalli Çevre Kurulu kararına göre tesislerin yağ buharı emisyon ölçüm raporlarını 8 Temmuz 2023’e kadar Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü’ne ileterek uygunluk alması gerektiğini hatırlattı. Filtre kurulumlarını gerçekleştirmeyen ve sınır değerleri sağlamayan işletmelere ise 586 bin 376 lira para cezası uygulanacağını, tekstil üretimiyle öne çıkan Bursa’da da 600’e yakın tekstil işletmesi ve yaklaşık 5 bin adet baca bulunduğunu aktaran Yürüten, “Bursa’da her gün tekstil sektöründen kaynaklı tonlarca yağ buharı emisyonu atmosfere deşarj edilmektedir. Yapılan çalışmalarda bazı bacalarda 500-600 mg/m3 yağ buharı kirletici emisyon konsantrasyonu tespit edilmiştir. 15 mg/m3 sınır değerinin sağlanması Bursa için oldukça önemlidir. Türkiye’de çevre dostu ürün anlamına gelen ‘Çevre Etiketi’ yaygınlaştırılmalıdır. Doğal kaynak kullanımı, atıksu yönetimi, hava emisyonları, atık yönetimi ve kimyasal yönetimi konularında hala eksiklikler görüyoruz” diye konuştu.

Yapılacak yatırımlar için teşvik talebi

Türkiye Genç İş İnsanları Derneği (TÜGİAD) Genel Başkanı ve Demirtaş Organize Sanayi Bölgesi Sanayici İş İnsanları (DOSABSİAD) Başkanı Nilüfer Çevikel, Tekstil Sektöründe Temiz Üretim Uygulamaları Genelgesi’nin atılmış önemli bir adım olduğuna işaret etti. Çevikel, “Ancak bu genelge uygulanırken üretim süreçlerinin adaptasyonu için zaman tanınmalı ve sabırlı olunmalıdır. Keza temiz üretim çalışmalarının yaygınlaşması için Ar-Ge yatırımları mutlak surette hayata geçirilmeli ve tüm bu süreçler için sağlam temelleri olan teşvik ve destekler de sağlanmalıdır. Yazılı yol haritasının başarıya ulaşması için de kamu-özel sektör iş birliği için kapsamlı mekanizmalar oluşturulmalı ve denetim süreçleri de etkin şekilde gözlenmelidir” değerlendirmesini yaptı.

SANAYİDE DÖNÜŞÜM SÜRÜYOR

Bakanlıklar tarafında tekstil işletmeleri ile ilgili kurallar sertleştirilirken sanayi kısmında dönüşüm devam ediyor. Altınsu Tekstil Yönetim Kurulu Başkanı Hasan Altınsu, “Sürdürülebilir üretim sürecimizde tekstil atıklarımızı neredeyse sıfıra indirdik. Recycle üretim hattı ile birlikte boyalı ve boyasız tüm formlarda polyester tekstil atıklarının geri kazanımı mümkün oluyor. Bu bağlamda önde gelen global markalar ile sıfır atık projeleri yürütmekteyiz” dedi. Rabek Tekstil CEO’su Sarper Hamzagil de su ayak izini küçültmeye yönelik devreye aldıkları proje ile de ilk etapta tüketimde yüzde 15 su tasarrufu sağlamayı başardıklarını, hedeflerinin kullandıkları suyun yüzde 40’ını geri kazanıp prosese dahil etmek olduğunu açıkladı. Işıksoy A.Ş. Yönetim Kurulu Üyesi Arzu Işık da şu bilgileri verdi: “Kendi yaptığımız hibrit baca filtre sistemi ile bacadaki yağ buharı, TOC (toplam organik karbon) ve VOC (uçucu organik bileşikler) kirleticiler salınımı önlenirken çıkan atık ısıda geri kazanılarak elde edilen ısı buhar kazanı ve işletmenin enerji ihtiyacında kullanılıyor. Bursa İl Mahalli Çevre Kurulu kararına istinaden yağ buharının 15 mg sınır kararını filtremiz 6 mg değeriyle karşılıyor.