Sürdürülebilir kalkınma yeşil dönüşümle yeşil dönüşüm ise finansmanla mümkün

Nihat DELİBAŞI / DENİZLİ

SKD Türkiye Yönetim Kurulu Başkanı Ebru Dildar Edin, Türkiye’nin sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşabilmesi için döngüsel ekonomiye geçişinin kaçınılmaz olduğunu vurgularken, “Türkiye’deki iş dünyası, yeşil dönüşümde önemli adımlar attı; ancak eksiklerimiz ve kat etmemiz gereken uzun bir yol var” diye konuştu.

TÜRKONFED’in KOBİ’lerin etkin şekilde temsil edildiği güçlü yapısını vurgulayan TÜRKONFED Yönetim Kurulu üyesi ve Yeşil Dönüşüm Komisyonu Başkanı Onur Ünlü KOBİ’lerin dönüşümü olmadan yeşil dönüşümün mümkün olmadığını belirterek, “Dönüşmek derken çok basit yöntemler mevcut. Tasarruf, verimlilik, enerji dönüşümü, yenilenebilir enerji. Bu dört adımı inceleyip, izleyip uygulayın” çağrısında bulundu.

Birçok Avrupalı ve Türk KOBİ’nin aynı değer zincirlerini paylaştığını kaydeden AB Türkiye Delegasyonu Yeşil Kalkınma ve Kapsayıcı Bölüm Başkanı ve Müsteşar Virve Vimpari, “Aynı hedeflere sahip olmak ve aynı vizyonu paylaşmak, AB ve Türk sanayileri ve bu sanayilerin değer zincirleri arasında iş birliği ve sinerjinin sadece mümkün değil; aynı zamanda faydalı olduğunu göstermektedir’’ dedi.

DENİZLİ İş Dünyası ve Sürdürülebilir Kalkınma Derneği’nin (SKD Türkiye) öncülüğünde, Denizli Sanayi Odası’nın ev sahipliği, Avrupa Birliği Delegasyonu’nun destekleri ve EKONOMİ Gazetesi’nin medya partnerliği ile düzenlenen Sanayide Yeşil Dönüşüm Buluşmaları’nın ilki Denizli’de gerçekleşti.

Anemon Otel’de iş dünyası temsilcilerinin yoğun katılımı ile gerçekleşen buluşmada yeşil dönüşüm iş dünyası ve sivil toplum liderleri tarafından tüm boyutlarıyla değerlendirilirken, kamu kurumlarının bakış açısıyla atılması gereken adımlar ve sanayicilerin yeşil dönüşüme yatırımını teşvik edici finansman imkanları detaylı şekilde ele alındı. KOBİ’lerin sürdürülebilirlik yolculuklarına kılavuzluk yapması için SKD Türkiye ve Escarus iş birliğinde hazırlanan Sürdürülebilir İş Rehberi'nin de tanıtıldığı buluşmanın açılışında konuşan Denizli Sanayi Odası (DSO) Başkanı Selim Kasapoğlu dünyanın pandemi sonrası yaşadığı durumdan dolayı global dengenin halen kurulamadığını belirterek, yaşanan farklı problemlerin, ekonomik ve siyasi durumların, dünyayı farklı çalkantıların içine çektiğini söyledi.

COP 28’e davet edilen 2 odadan biri olduk

Kasapoğlu, “Ancak bunların hepsinin ötesinde dünyanın ve özellikle Avrupa Birliği’nin önümüze koyduğu bir yeşil dönüşüm takvimi var. Kısa bir süre sonra sınırda karbon mekanizmasıyla, vergileriyle, biz sanayiciler ve ihracatçılar önemli yükümlülükler ile karşılaşacağız. Yaşanan tüm bu zorluklara rağmen kendimizi yeşil dönüşüme hazırlamamız gerekiyor” dedi. Sınırda karbon düzenlemesinin bütün dünyaya belli yükümlülükler getirdiğini vurgulayan Kasapoğlu, Türkiye’nin bu süreçten başarılı çıkabilecek, oluşan bu yeni şartları fırsata çevirebilecek potansiyeline vurgu yaptı.

Kasapoğlu, “Denizli olarak da bu potansiyele sahip sayılı illerden biriyiz. Avrupa Birliği ile ticareti ve yakın ilişkileri olan bir kentiz. Özellikle demir-çelik, tekstil, mermer başta olmak üzere sektörlerimiz kendilerini yeni düzene uyumlu hale getirmeye başladı. Her daim yenilikleri ve düzenlemeleri takip ediyor ve en verimli şekilde üreticilerimizi hazırlamaya çalışıyoruz. Odamız bünyesinde Sürdürülebilirlik Komisyonu’nu göreve geldiğimiz ilk gün oluşturduk. Sanayicilerimize sürdürülebilirlik konusunda daha iyi ve hızlı bir hizmet sağlamak için sürdürülebilirlik departmanı ile de daha güçlü bir yapı kurma hazırlığındayız. COP 28’e davet edilen 2 odadan biri olarak yaptığımız çalışmaları anlatma fırsatı bulduk. SKD ile işbirliğini artırarak ulusal ve uluslararası sanayide yapılan çalışmaların Denizli’ye aktarılması bizler için çok önemli” dedi.

Denizli Büyükşehir Belediyesi Başkanvekili Ali Değirmenci de ilki Denizli de gerçekleşen bu toplantıda atılan tohumların ülkemizin her tarafında karşılığını bulacağına inandığını söyledi. Değirmenci, “Su yönetimi ve iklim değişikliği eylem planında öncü bir kentiz. Şu anda enerji ve iklim eylem planının sürdürülebilirliği için yeni bir çalışma içindeyiz. Bunu DSO ve diğer odalarımız, STK’larla yapıyoruz. Bir milyon Denizlili vatandaşımızla bu alanda birlikte yürüyoruz” diye konuştu.

Sanayinin dönüşümü için önemli araç

Toplantıya çevrimiçi katılarak “Yeşil Mutabakat Sürdürülebilirlik İçin Sanayinin Dönüşümü” başlıklı bir konuşma yapan AB Türkiye Delegasyonu Yeşil Kalkınma ve Kapsayıcı Bölüm Başkanı ve Müsteşar Virve Vimpari, yeşil dönüşümün çok önemli bir vizyon ve sanayinin dönüşümü için önemli bir araç olduğunu vurguladı. Avrupa’yı 2050’de iklim nötr hale getirmenin, ekonomiyi canlı tutmak, insanların yaşam kalitesini iyileştirmek, doğaya özen göstererek ekonomik büyümeyi kaynak kullanımından ayırmadan geride bırakmamak olarak tanımlayan Vimpari, “Benzeri görülmemiş bu yaklaşımın amacı iklimle ilgili konuları, ekonomik büyüme fırsatlarına dönüştürmek ve aynı zamanda vatandaşların refahını artırmaktır. İklim nötr ve döngüsel ekonomiye ulaşmak için sanayinin tam anlamıyla harekete geçirilmesi gerekmektedir. Türk ve Avrupalı KOBİ’ler aynı dinamizmi paylaştığı için karşı karşıya kaldıkları zorluklar da birbirine benzemektedir. Bunun yanında, birçok Avrupalı ve Türk KOBİ, örneğin makina, otomotiv ve tekstil sektörlerinde aynı değer zincirlerini paylaşmaktadır. Bu entegrasyon, güçlü ticari ve ekonomik ilişkilerimizin bir kanıtıdır. Türkiye, AB’nin altıncı büyük ticaret ortağı; AB ise Türkiye’nin en büyük ihracat pazarıdır. Aynı hedeflere sahip olmak ve aynı vizyonu paylaşmak, AB ve Türk sanayileri ve bu sanayilerin değer zincirleri arasında iş birliği ve sinerjinin sadece mümkün değil; aynı zamanda kesinlikle faydalı olduğunu göstermektedir’’ dedi.

Yeşil Dönüşümün Liderleri

EKONOMİ Gazetesi Yayın Kurulu Başkanı Şeref Oğuz’un moderatörlüğünde SKD Türkiye Yönetim Kurulu Başkanı Ebru Dildar Edin, Denizli Sanayi Odası Başkanı Selim Kasapoğlu, TÜRKONFED Yönetim Kurulu üyesi ve Yeşil Dönüşüm Komisyonu Başkanı Onur Ünlü yeşil dönüşümü; iş dünyası ve sivil toplum liderleri olarak yorumladı.

Ebru Dildar Edin- SKD Türkiye Yönetim Kurulu Başkanı
DÖNGÜSEL EKONOMİYE GEÇİŞ KAÇINILMAZ

“Bu konuda eksiklerimiz ve kat etmemiz gereken uzun bir yol var. Yeşil dönüşüm; yenilikçi teknolojilerin, verimlilik önlemlerinin ve sürdürülebilir üretim yöntemlerinin benimsenmesini içeren bir yaklaşım olarak tanımlanabilir. Bu dönüşüm, atık azaltma, yenilenebilir enerji kullanımı, enerji verimliliği, su kaynaklarının korunması gibi hedefleri destekliyor. Döngüsel ekonomi de yeşil dönüşümün önemli araçlarından biri. Şirketlerimizin küresel rekabet gücünü artırması ve Türkiye’nin sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşabilmesi için döngüsel ekonomiye geçişi kaçınılmaz. SKD Türkiye olarak 20 yıldır sürdürülebilirlik projeleriyle iş dünyasına rehberlik ediyoruz. Bugün tanıttığımız Sürdürülebilir İş Rehberi, özellikle KOBİ’lerin küresel rekabetin yeni kurallarına adapte olmalarına yardımcı olacak. Bu rehberle, KOBİ’lerin yeşil dönüşüme adım atmalarını ve küresel pazarda rekabet avantajı elde etmelerini hedefliyoruz. Yeşil ekonomi kurallarını anlamak ve uygulamak, geleceğin başarılı şirketlerini belirleyecek önemli bir faktör.”

Selim Kasapoğlu- DSO Başkanı
DÖNÜŞÜM TOPYEKÛN HAREKETLE MÜMKÜN

“İhracat iklimine sahip Denizli, yeşil dönüşüm konusunda bir avantaj oluşturuyor. Avrupa’yı bilen, Avrupa’daki çalışma modellerini bilen firmalara sahibiz. DSO üyesi 2 bin sanayicinin büyük kısmı ihracatçı. Dolayısıyla Denizli yeşil dönüşüm konusunda avantajlara sahip. Özellikle tekstil sektörü, 5-6 yıldır AB ile uyumlanma sürecinde. Burada önemli husus, bu dönüşümü sağlayabilmek için sanayinin topyekûn hareket etmesi. Konuyu ihracatçılar özelinde değerlendirmek yanlış olur. Her ihracatçının bir tedarik sistemi var. Tedarik zincirindeki firmaların da bu anlayışa kanalize edilmesi gerekiyor. Sürdürülebilirlik konusunda firmalarımızın büyük bir uyum içinde olduğunu görüyoruz. Bu dönüşüm için yatırıma ihtiyaç var. Bu noktada da kamunun görevi öne çıkıyor. Burada en büyük destek finansman. Bir finansman modelinin oluşturulması gerekiyor.

Onur Ünlü- TÜRKONFED Yönetim Kurulu üyesi ve Yeşil Dönüşüm Komisyonu Başkanı
KOBİ’LER DÖNÜŞMEDEN MÜMKÜN DEĞİL

“2022’de Türkiye’de 346 sel vakası yaşanırken, tarım alanlarına yüzde 30 daha az yağış düştü. 2023 tane orman yangını çıktı. Bu rakamlar bile “İklim değişikliği var mı?” sorusuna yanıt. Bir diğer önemli konu ise tarım alanlarındaki azalmanın etkisiyle artan göç hareketleri. Sıcaklık artışını 1.5 derece ile sınırlama hedefi tutmadı. 2 derecelik bir artışla sınırlama hedefi açıklandı. Sıcaklık artışı 2 derecede durursa, dünya ekonomisi yüzde 11 daralıyor. Herkes büyümek isterken, yüzde 11 küçülme ilave sıkıntılar demek. KOBİ’lerin dönüşümü olmadan bu dönüşümün olması mümkün değil. Farkındalık artıyor ama, teknoloji çöplüğü olma riski de artıyor. Dönüşmek derken çok basit yöntemler mevcut. Tasarruf, verimlilik, enerji dönüşümü, yenilenebilir enerji. Bu dört adımı inceleyip, izleyip uygulayın.”

AB Yeşil Mutabakatına Uyum İçin Sanayide Yeşil Dönüşüm ve Yeşil Dönüşümün Finansmanı

Moderatörlüğünü EKONOMİ Gazetesi Koordinatörü Didem Eryar Ünlü'nün üstlendiği “AB Yeşil Mutabakatına Uyum İçin Sanayide Yeşil Dönüşüm ve Yeşil Dönüşümün Finansmanı” oturumunda Ticaret Bakanlığı AB Tek Pazar ve Yeşil Mutabakat Dairesi Başkanı Gülizar Yavaş, Türkiye Sinai Kalkınma Bankası Başkan Vekili Ece Börü ve Türkiye Kalkınma Yatırım Bankası Genel Müdür Yardımcısı Seçil Kızılkaya Yıldız sanayicilerin yeşil dönüşüme yatırımını teşvik edecek finansman imkanlarını masaya yatırdı.

Gülizar Yavaş- Ticaret Bakanlığı AB Tek Pazar ve Yeşil Mutabakat Dairesi Başkanı
OYUNUN KURALLARI DEĞİŞİRKEN, BU DÖNÜŞÜMÜ YAPMAK ZORUNDAYIZ

“Bakanlığımız Avrupa Yeşil Mutabakatı’na karşılık, Türkiye’de bir koordinasyon, yapı olması zaruretine karşı harekete geçerek, Yeşil Dönüşüm Eylem Planı’nı yayınladı. Ticaret Bakanlığı’nın durduğu yerden ve koordinasyonunu sağladığı Yeşil Mutabakat açısından, biz dünyada oyunun kurallarının değiştiğini göre göre geçer diyemeyiz. Bu dönüşümü yapmak zorundayız. Dünyadaki trend değişikliğinin aslında bizimki gibi adaptasyon kabiliyeti yüksek ülkeler için yeni bir fırsat olduğunu düşünüyoruz.”

Ece Börü- Türkiye Sinai Kalkınma Bankası Başkan Vekili
KALKINMA, SOSYAL KALKINMA İLE BERABER OLUYOR

“2026’da başlayacak sınırda karbon düzenlemesi ile ilgili sürecin çok iyi değerlendirilmesi gerekiyor. Sürdürülebilirlik konusunu bütün bankalarla beraber rekabet üstü bir konu olarak görüyoruz. Dönüşümün sosyal tarafını düşünmeden ilerleme kaydetmek mümkün değil. Kalkınma, sosyal kalkınma ile beraber oluyor. Eskiden bankacılar finansallara bakardı. Bunun yanı sıra şirketlerin sosyal ve çevresel etkileri mutlaka öngörmeleri gerekiyor. 2023’te tüm konuları gözden geçirerek dönüşüm konusunu 3-5 senelik programlarımıza almak zorundayız” dedi.

Seçil Kızılkaya- Türkiye Kalkınma Yatırım Bankası Genel Müdür Yardımcısı
TİCARİ BANKALARI DA BU KULVARA BEKLİYORUZ

“Yeşil dönüşümde kalkınma bankalarının önemini vurgulamak isterim. Öte yandan sadece tekstil, demir çelik, elektroniğe değil bütün sektörlere sırasıyla düzenlemeler gelecek. Sürdürülebilirlik riskini değerlendiremeyen firmalar, yatırım yapmayan firmalar yok olacak. Sürdürülebilirlik yatırımları zorunluluk. Biz de bu ortamda sizleri finanse etmek durumundayız. Kalkınma bankası olarak mevcut finansal ortamda binde bir aktif büyüklüğümüz yok ama finansmanına aracılık ettiğimiz projelerle ülke karbon emisyonunun yüzde 20’den fazlasını engelliyoruz. Tüm bankalar bu yaklaşımı gösterse hedeflere çok kısa sürede ulaşırız. Ticari bankaları da bu kulvara bekliyoruz.”

Yeşil Dönüşümde Sektörel İyi Uygulamalar ve Yaşanan Güçlükler

EKONOMİ Gazetesi Yayın Kurulu Başkanı Şeref Oğuz’un moderatörlüğünde gerçekleşen panelde Muhtemaki (Elif Plastik) Sürdürülebilir Ambalaj Geliştirme Başkanı Dr. Betül Türel Erbay, döngüsel ekonomide atıkların tekrar dönüştürülmesi imkanına vurgu yaparak “2030’a kadar bütün ürünlerimizin, müşterilerimizin isteği olsun ya da olmasın, geri dönüştürülebilir, tekrar kullanılabilir ya da kompostlanabilir olmasını hedef olarak belirledik” diye konuştu. Kocaer Çelik SEÇ ve Enerji Müdürü Murat Ali Karcı ise demir çelik sektörünün sınırda karbon düzenlemesine uyum sağlamak için çabalarının artarak devam ettiğini söyledi. Karcı, “İklim kanunu ile ilgili taslağın bir an önce yasalaşması, buna bağlı yönetmeliklerin hayata geçmesi bu işi hızlandıracaktır. Ulusal emisyon ticaret sisteminin mutlak surette kademeli olarak hayata geçirilmesi ve bizim vereceğimiz vergilerle birlikte yeşil dönüşümde kullanılması gerektiğini düşünüyorum” dedi. Saxcell B.Y. Yönetim Kurulu Üyesi ve Pazarlama Direktörü Süleyman Kocasert, 2017’de döngüsel ekonomi ve sürdürülebilirliğe hizmet etme düşüncesi ile hareket eden akademisyen grubu ile yollarının kesiştiğini belirterek, atık tekstili dünya üzerinde elyaf haline getiren tek marka ve firma olduklarını söyledi. Kocasert, “Teknolojimizi kanıtlanabilir hale getirdik. Pamuğa eşdeğer ürettiğimiz elyaf, pamuğa göre onlarca kat az su, kimyasal tüketirken sonsuz dönüştürülebiliyor. Bu gerçek bir sürdürülebilir ve döngüsel ekonomiye hizmet” diye konuştu. CK Akdeniz Perakende Satış A.Ş. Genel Müdürü Fahrettin Tunç, yeşil dönüşümün bireylerden başlayarak devletin en üst kademesine kadar herkesin ortak bir işbirliği ile yürütülmesi gerektiğini vurguladı. Enerjisa Commodities Yönetici Direktörü Yusuf İlimsever ise sıfır karbon ekonomi modelinin en büyük destekçilerinin arasında yer aldıklarını belirterek, Bandırma Enerji Üssünde tamamen yeşil bir sisteme doğru adım adım ilerleme hedefini gerçekleştireceklerini söyledi.