Doç. Dr. Cem Oyvat: Stagflasyona, hatta slumpflasyona doğru gidiyoruz
Enflasyondaki artış durulmadan başlayan, verileri görülen üretimde durgunluk işaretleri, “stagflasyon” sorularını artırıyor. Ekonomideki yavaşlamanın sinyalleri sanayi tarafından gelirken, en sert gerileme imalatta görüldü.
Enflasyonla mücadelede 2023 Haziran’da başlayan faiz artışlarında, acı reçetenin etkileri de vatandaşlardan sonra sanayide görüldü.
Birgün’den Havva Gümüşkaya haberine göre, ekonomideki yavaşlama ilk olarak sanayide görülmeye başlandı.
Haziranda sanayi üretimi yıllık yüzde 4,7 azalırken, deprem sonrası en sert daralma görüldü.
Ekonomi yönetiminin değişmesiyle Haziran 2023’ten bu yana uygulanan politikaların etkileri, sanayideki daralma ile açığa çıkmaya başladı. Sanayi üretimi verileri, yüksek faiz ile talebi yavaşlatmayı önceliklendirirken, tüketim ve yatırım harcamalarının da azaldığı görüldü.
Sanayide yaşanan daralmanın büyüme verilerine etkilerinin de eylülde açıklanacak Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) istatistiklerinde görülmesi bekleniyor.
788 dosyaya konkordato mühleti verildi
Ekonomik koşullardaki belirsizlikler ve finansmana ulaşımda zorluklarla, borçlanma maliyetlerinin yüksek olması işletmelerin konkordato başvurularında da artışa neden oldu. Borç ödeme güçlüğü yaşayan ve konkordato yoluna giden sektörlerin başında inşaat, tekstil ve akaryakıt istasyonları gelirken, temmuz itibarıyla 788 dosya hakkında konkordato süreci nedeniyle geçici mühlet kararı verildi.
Doç. Dr. Cem Oyvat, TCMB’nin faiz artırımlarının bir sonucu olarak ekonomide yavaşlamanın devam ettiğini belirtirken, bunun beklenen hatta bir nevi “arzulanan” bir şey olduğunu da iletti. Oyvat, “TCMB’nin enflasyon raporuna göre ‘çıktı açığı’nın daha da artacağı bekleniyor. Yani daralmanın önümüzdeki aylarda devam edeceği görünüyor. Fakat sorun şu ki sanayi üretimi daralırken enflasyon hala çok yüksek. Stagflasyona, hatta slumpflasyona doğru gidiyoruz” dedi.
"Cari açıkta büyüme kur üzerinde baskı yaratır"
Çarkların yavaşlamasının ekonomide, enflasyon ve durgunluğu hatta küçülmeyi aynı anda yaşandığı bir döneme götürdüğünü vurgulayan Oyvat, “Sanayi üretiminin daralmasına bağlı olarak işsizliğin de artmaya başlaması beklenebilir” derken, şunları ifade etti:
“Mesela motorlu kara taşıtı imalatı haziran ayında geçen yılın aynı dönemini göre yüzde 14, mobilya imalatı yüzde 20, giyim eşyaları imalatı yüzde 17 azalmış. Diğer yandan bu sektörlerdeki ihracatın haziran ayında yine geçen yılın aynı dönemine göre sırasıyla yüzde 12, yüzde 19 ve yüzde 18 azaldığını görüyoruz. Demek ki ihracattaki düşüş de sanayinin yavaşlamasında önemli rol oynuyor. Cari açıktaki büyüme bilakis kur ve dolayısıyla enflasyon üzerinde baskı yaratır.”
Stagflasyon, enflasyonda yükselişle birlikte durgunluk olarak nitelendirilirken, slumpflasyon da yüksek enflasyonla birlikte küçülmenin aynı anda yaşanması anlamına geliyor.
